Ruch antynuklearny

Wiele osób, które są przeciwne energii jądrowej, sprzeciwia się wykorzystaniu energii jądrowej do produkcji energii elektrycznej, ponieważ uważają, że energia jądrowa jest niebezpieczna. Uważają oni, że ryzyko wypadku jądrowego jest nie do przyjęcia i generalnie sądzą, że odpadówradioaktywnych nie można bezpiecznie składować. Wielu z nich uważa także wydobycie uranu i przerób jądrowy za złe, ze względu na zagrożenia dla środowiska związane z tymi działaniami. Wypadki jądrowe w Japonii w 2011 r. "ożywiły antynuklearne emocje na całym świecie, stawiając rządy w defensywie i podważając niedawny renesans energetyki jądrowej".

Wiec przeciwko elektrowniom atomowym 19 września 2011 r. w kompleksie Meiji Shrine w Tokio.

Demonstracja antynuklearna w Colmar, północno-wschodnia Francja, 3 października 2009 r.

Problemy

Obawy antynuklearne

Grupy antynuklearne uważają, że energia jądrowa stanowi zagrożenie dla ludzi i środowiska. Obejmują one zagrożenia dla zdrowia i środowiska naturalnego związane z wydobyciem, przetwarzaniem i transportem uranu, ryzyko rozprzestrzeniania broni jądrowej, nierozwiązany problem odpadów jądrowych oraz możliwość wystąpienia kolejnych poważnych awarii. Krytycy energetyki jądrowej postrzegają ją jako niebezpieczny i kosztowny sposób na zagotowanie wody w celu wytworzenia energii elektrycznej.

Przeciwnicy energii jądrowej łączą międzynarodowy eksport i rozwój technologii energetyki jądrowej z rozprzestrzenianiem broni jądrowej. Urządzenia i wiedza potrzebne do produkcji energii jądrowej mogą być z łatwością zaadaptowane do produkcji broni jądrowej. Greenpeace sugeruje, że energia jądrowa i broń jądrowa wyrosły jak bliźnięta syjamskie.

Elektrownie jądrowe są bardzo drogie. Trudno jest dokonać wiarygodnego oszacowania kosztów, a szacunki dotyczące nowych reaktorów w USA wahają się od 5 mld do 10 mld USD na jednostkę. Według kilku renomowanych agencji ratingowych i analityków inwestycyjnych budowa elektrowni jądrowych jest postrzegana jako "ryzykowny interes".

Grupy antynuklearne często przytaczają wypadki jądrowe jako dowód na nieodłączne niebezpieczeństwo związane z energią jądrową. Najbardziej znany wypadek jądrowy - nieprawidłowo przeprowadzony test bezpieczeństwa w elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 r. w Kijowie na Ukrainie - "zabił co najmniej 4056 osób i zniszczył mienie o wartości prawie 7 mld USD". Opad radioaktywny po wypadku skoncentrował się w pobliżu Białorusi, Ukrainy i Rosji, a co najmniej 350 000 osób zostało przymusowo przesiedlonych z tych terenów. Po wypadku "ślady osadów radioaktywnych charakterystycznych dla Czarnobyla znaleziono w prawie każdym kraju na półkuli północnej". Inne poważne wypadki jądrowe to katastrofa w Majaku, wypadek radzieckiego okrętu podwodnego K-431, wypadek radzieckiego okrętu podwodnego K-19, wypadki w Chalk River, pożar w Windscale, wyciek w Church Rock Uranium Mill oraz wypadek w SL-1.

Szczególnie po atakach z 11 września ludzie zaczęli się obawiać, że terroryści lub przestępcy mogą zbombardować elektrownię jądrową i uwolnić materiały radioaktywne. Budowa większej liczby elektrowni stworzyłaby więcej celów do ochrony.

Istnieje międzynarodowy konsensus co do tego, że wypalone paliwo jądrowe powinno być składowane na składowiskach w głębokich warstwach geologicznych. Jednak żaden kraj nie otworzył jeszcze takiego składowiska. W związku z upadkiem proponowanego składowiska odpadów jądrowych Yucca Mountain w Nevadzie USA nie mają żadnego planu długoterminowego składowania wypalonego paliwa jądrowego.

Alternatywy niewykorzystujące energii jądrowej

Grupy antynuklearne zazwyczaj twierdzą, że zależność od energii jądrowej można zmniejszyć, stosując środki oszczędności energii i efektywności energetycznej. Efektywność energetyczna może zmniejszyć zużycie energii przy jednoczesnym zapewnieniu tego samego poziomu "usług" energetycznych.

Grupy antynuklearne popierają również wykorzystanie energii odnawialnej, takiej jak energia wiatrowa, słoneczna, geotermalna i biopaliwa. Według Międzynarodowej Agencji Energii, technologie energii odnawialnej mają zasadniczy wpływ na portfel dostaw energii, ponieważ przyczyniają się do światowego bezpieczeństwa energetycznego i stwarzają możliwości łagodzenia emisji gazówcieplarnianych.

Opuszczone miasto Prypeć, Ukraina, po katastrofie w Czarnobylu. W tle widać elektrownię atomową w Czarnobylu.

Trzy odnawialne źródła energii: energia słoneczna, energia wiatrowa i biomasa.

Prezydent Jimmy Carter pozostawiając wypadku Three Mile Island do Middletown, Pennsylvania, 1 kwietnia 1979.

Działania według krajów

Australia

Australia nie posiada elektrowni jądrowych, a obecny rząd Gillard Labor jest przeciwny energetyce jądrowej w Australii, podobnie jak Zieloni, partia mająca obecnie równowagę sił w izbie wyższej parlamentu. Australia ma jednak mały reaktor badawczy (OPAL) w Sydney i eksportuje uran. Australia posiada 40% znanych na świecie złóż uranu, a także podobne złoża innego potencjalnego paliwa dla reaktorów rozszczepieniowych - toru, i sprzedaje uran członkom Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

Wydobycie i eksport uranu oraz kwestie nuklearne były często przedmiotem debaty publicznej, a ruch antynuklearny w Australii ma długą historię. Wszystko zaczęło się w latach 1972-73 od debaty na temat francuskich prób jądrowych na Pacyfiku, w którą zaangażowanych było kilka grup, oraz w latach 1976-77 od debaty na temat wydobycia uranu w Australii.

Francja

W latach 70. we Francji pojawił się ruch antynuklearny, składający się z grup obywatelskich i komitetów akcji politycznych. Odbyło się wiele dużych protestów i demonstracji antynuklearnych. Ostatnio przeprowadzono ukierunkowane kampanie, głównie przez Greenpeace, a organizacja Sortir du nucléaire (Francja) wezwała do przeprowadzenia oficjalnej inspekcji bezpieczeństwa w zakładach Arevy.

Niemcy

Ruch antynuklearny w Niemczech ma długą historię, sięgającą początku lat 70. ubiegłego wieku, kiedy to wielkie demonstracje uniemożliwiły budowę elektrowni atomowej w Wyhl. Sukces antynuklearny w Wyhl zainspirował sprzeciw wobec energetyki jądrowej w całych Niemczech, w innych częściach Europy i w Ameryce Północnej.

Zjednoczone Królestwo

W styczniu 2008 r. rząd brytyjski ogłosił plany budowy nowych elektrowni jądrowych, a ruch antynuklearny w Zjednoczonym Królestwie wyraził swoje obawy. Istnieją również obawy społeczne dotyczące rozprzestrzeniania broni jądrowej. W demonstracje i protesty na przestrzeni lat zaangażowanych było wiele różnych grup i osób.

Stany Zjednoczone

Przez wiele lat ruchowiantynuklearnemuw Stanach Zjednoczonych udawało się opóźniać lub wstrzymywać zobowiązania do budowy niektórych nowych elektrowni jądrowych. Kampanie antynuklearne, które przyciągnęły uwagę krajowej opinii publicznej w latach 70., dotyczyły elektrowni jądrowej Calvert Cliffs, elektrowni Seabrook Station, elektrowni Diablo Canyon, elektrowni Shoreham oraz wypadku w Three Mile Island. Nowsze ukierunkowane kampanie dotyczyły Indian Point Energy Center, Oyster Creek Nuclear Generating Station, Pilgrim Nuclear Generating Station, Salem Nuclear Power Plant, Vermont Yankee Nuclear Power Plant, Idaho National Laboratory, proponowanego składowiska odpadów w Yucca Mountain, Hanford Site, Nevada Test Site, Lawrence Livermore National Laboratory oraz transportu odpadów jądrowych z Los Alamos National Laboratory. Wiele różnych grup było zaangażowanych w różne protesty i demonstracje na przestrzeni lat.

W Stanach Zjednoczonych działa lub działało ponad pięćdziesiąt grup antynuklearnych. Należą do nich: Abalone Alliance, Clamshell Alliance, Greenpeace USA, Institute for Energy and Environmental Research, Musicians United for Safe Energy, Nevada Desert Experience, Nuclear Control Institute, Nuclear Information and Resource Service, Public Citizen Energy Program, Shad Alliance oraz Sierra Club.

Wielu znanych naukowców i inżynierów wyraziło swoje zastrzeżenia wobec energetyki jądrowej. Do osób tych należą: Barry Commoner, S. David Freeman, John Gofman, Amory Lovins, Arjun Makhijani, Gregory Minor i Joseph Romm.

Wpływ na kulturę popularną

Począwszy od lat 60-tych idee antynuklearne znalazły oddźwięk w popularnych mediach dzięki powieściom takim jak Fail-Safe i filmom fabularnym, takim jak Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964), The China Syndrome (1979), Silkwood (1983) i The Rainbow Warrior (1992).

Najnowsze osiągnięcia

21 kwietnia 2010 roku kilkanaście grup ekologicznych wezwało Komisję Nadzoru Jądrowego Stanów Zjednoczonych do zbadania ewentualnych problemów w konstrukcji reaktora AP1000.

24 kwietnia 2010 r. około 120.000 osób utworzyło ludzki łańcuch (KETTENreAKTION!) pomiędzy elektrowniami atomowymi w Krümmel i Brunsbüttel. W ten sposób protestowali przeciwko planom niemieckiego rządu, który chce przedłużyć okres produkcji energii jądrowej.

W maju 2010 roku około 25 tysięcy osób, w tym członkowie organizacji pokojowych i ocaleni z bomby atomowej z 1945 roku, przemaszerowało około dwóch kilometrów z centrum Nowego Jorku na plac przed siedzibą ONZ, wzywając do zaprzestania używania broni atomowej.

We wrześniu 2010 roku polityka niemieckiego rządu ponownie skierowała się w stronę energetyki jądrowej, co wywołało nowe nastroje antynuklearne w Berlinie i poza nim. 18 września 2010 roku dziesiątki tysięcy Niemców otoczyły biuro kanclerz Angeli Merkel w demonstracji antynuklearnej, która według organizatorów była największą tego typu manifestacją od czasu katastrofy w Czarnobylu w 1986 roku.

W październiku 2010 roku dziesiątki tysięcy ludzi protestowały w Monachium przeciwko polityce energetyki jądrowej koalicyjnego rządu kanclerz Angeli Merkel. Akcja ta była największym wydarzeniem antynuklearnym w Bawarii od ponad dwóch dekad.

W listopadzie 2010 roku w Niemczech doszło do gwałtownych protestów przeciwko pociągowi przewożącemu przetworzone odpady nuklearne. Dziesiątki tysięcy protestujących zebrało się w Dannenbergu, aby zasygnalizować swój sprzeciw wobec ładunku. Do walki z protestami zmobilizowano około 16.000 policjantów.

W grudniu 2010 r. około 10 tys. osób (głównie rybaków, rolników i ich rodzin) zgromadziło się w obecności policji, by sprzeciwić się projektowi budowy elektrowni jądrowej w Jaitapur w zachodniej części stanu Maharasztra w Indiach.

W grudniu 2010 r. pięciu aktywistów antynuklearnych, w tym ośmiolatkowie i księża jezuici, zostało skazanych w Tacomie (USA) za konspirację i wtargnięcie na teren bazy. W 2009 roku przecięli oni płoty w Bazie Marynarki Wojennej Kitsap-Bangor, aby zaprotestować przeciwko broni nuklearnej na łodziach podwodnych i dotarli na teren w pobliżu miejsca, gdzie w bunkrach przechowywane są głowice nuklearne Trident. Członkom grupy może grozić do 10 lat więzienia, gdy zostaną skazani.

W styczniu 2011 r. pięciu młodych Japończyków przez ponad tydzień prowadziło strajk głodowy przed siedzibą rządu prefektury Yamaguchi, protestując przeciwko przygotowaniom do budowy planowanej elektrowni jądrowej Kaminoseki w pobliżu wrażliwego ekologicznie Morza Wewnętrznego Seto.

Po awarii w elektrowni atomowej Fukushima Daiichi w Niemczech nasilił się sprzeciw wobec energii jądrowej. 12 marca 2011 roku 60 tys. Niemców utworzyło 45-kilometrowy łańcuch ludzki ze Stuttgartu do elektrowni Neckarwestheim. 14 marca 110 tys. osób protestowało w 450 innych niemieckich miastach, a badania opinii publicznej wskazywały, że 80% Niemców sprzeciwia się rządowej rozbudowie energetyki jądrowej. 15 marca 2011 roku Angela Merkel zapowiedziała, że siedem elektrowni jądrowych uruchomionych przed 1980 rokiem zostanie tymczasowo zamkniętych, a czas ten zostanie wykorzystany na zbadanie możliwości szybszej komercjalizacji energii odnawialnej.

W marcu 2011 roku około 2 tys. protestujących przeciwników energii jądrowej demonstrowało na Tajwanie, domagając się natychmiastowego zakończenia budowy czwartej elektrowni atomowej na wyspie. Protestujący sprzeciwiali się również planom przedłużenia okresu eksploatacji trzech istniejących elektrowni atomowych.

W marcu 2011 r. ponad 200 tys. osób wzięło udział w protestach antynuklearnych w czterech dużych niemieckich miastach w przeddzień wyborów landowych. Organizatorzy nazwali je największymi demonstracjami antynuklearnymi, jakie miały miejsce w tym kraju. Tysiące Niemców domagających się zaprzestania wykorzystywania energii jądrowej wzięło udział w ogólnokrajowych demonstracjach 2 kwietnia 2011 roku.

Po awarii w elektrowni atomowej Fukushima I aktywiści ekologiczni na spotkaniu ONZ w kwietniu 2011 r. "wezwali do podjęcia odważniejszych kroków w celu wykorzystania energii odnawialnej, aby świat nie musiał wybierać między niebezpieczeństwem związanym z energią jądrową a spustoszeniami spowodowanymi zmianami klimatu".

W połowie kwietnia 17.000 osób protestowało podczas dwóch demonstracji w Tokio przeciwko energii jądrowej.

W Indiach ekolodzy, lokalni rolnicy i rybacy od miesięcy protestują przeciwko planowanemu kompleksowi sześciu reaktorów w ramach projektu Jaitapur Nuclear Power Project, 420 km na południe od Bombaju. Jeśli powstanie, będzie to jeden z największych na świecie kompleksów elektrowni jądrowych. Protesty nasiliły się w następstwie katastrofy nuklearnej w japońskiej Fukushimie. Podczas dwóch dni gwałtownych wieców w kwietniu 2011 r. zginął miejscowy mężczyzna, a dziesiątki zostało rannych.

Od 14 marca 2011 roku siedem z siedemnastu działających w Niemczech reaktorów zostało czasowo wyłączonych z powodu awarii w elektrowni jądrowej Fukushima I w 2011 roku.

KETTENreAKCJA! w Uetersen, Niemcy

Powiązane strony

Pytania i odpowiedzi

P: Jaki jest główny powód, dla którego ludzie są antynuklearni?

O: Ludzie, którzy są przeciwni energii jądrowej, są ogólnie przeciwni wykorzystywaniu energii jądrowej do produkcji energii elektrycznej, ponieważ uważają, że jest to niebezpieczne, a ryzyko wypadku jądrowego jest nie do przyjęcia.

P: Co wielu ludzi uważa za złe, jeżeli chodzi o wydobycie uranu i przeróbkę materiałów jądrowych?

O: Wiele osób postrzega wydobycie uranu i przeróbkę jądrową jako złe ze względu na ryzyko środowiskowe związane z tą działalnością.

P: Jak japońskie wypadki jądrowe z 2011 roku wpłynęły na opinię publiczną?

O: Wypadki w elektrowniach jądrowych w Japonii w 2011 r. ożywiły antynuklearne nastroje na całym świecie, stawiając rządy w defensywie i podważając niedawny renesans energetyki jądrowej.

P: Czy istnieją inne zagrożenia związane z energią jądrową, które sprawiają, że ludzie sprzeciwiają się jej wykorzystaniu?

O: Tak, oprócz ryzyka wypadku jądrowego wiele osób uważa, że odpadów radioaktywnych nie można bezpiecznie składować, co dodatkowo przyczynia się do ich sprzeciwu wobec korzystania z energii jądrowej.

P: Czy jest jakiś sposób, aby zapewnić, że odpady radioaktywne mogą być bezpiecznie składowane?

O: Aby zapewnić bezpieczne usuwanie odpadów radioaktywnych, rządy muszą inwestować w badania i rozwój nowych technologii bezpiecznego usuwania lub przechowywania odpadów. Ponadto należy wprowadzić przepisy zapewniające przestrzeganie odpowiednich protokołów bezpieczeństwa podczas procesów usuwania odpadów.

P: Czy istnieją jakieś korzyści związane z wykorzystaniem energii jądrowej?

O: Tak, mimo ryzyka, energia jądrowa ma kilka zalet w porównaniu z tradycyjnymi źródłami energii, takimi jak węgiel czy ropa. Wytwarza mniej gazów cieplarnianych niż tradycyjne źródła energii, a jednocześnie zapewnia niezawodną energię elektryczną przy niskich kosztach. Ponadto nie wymaga dużych ilości ziemi, jak w przypadku energii słonecznej czy wiatrowej, co czyni ją bardziej odpowiednią dla gęsto zaludnionych obszarów, gdzie brakuje ziemi.