Homo floresiensis

Discovery

Szczątki zostały odkryte na indonezyjskiej wyspie Flores przez australijsko-indonezyjski zespół archeologów w 2003 roku. Archeolog Mike Morwood i współpracownicy szukali dowodów na pierwotną migrację człowieka H. sapiens z Azji do Australii. Nie spodziewali się, że znajdą nowy gatunek. Zaskoczyło ich odkrycie niemal kompletnego szkieletu hominina.

Wykopaliska przeprowadzone po tym wydarzeniu pozwoliły na odnalezienie siedmiu kolejnych szkieletów, które pierwotnie miały pochodzić sprzed 38 000 do 13 000 lat. Kość ramienia, która ich zdaniem należy do H. floresiensis, została datowana na około 74.000 lat. Okazy nie są skamieniałe i mają "konsystencję mokrej bibuły"; po ich odsłonięciu. Kości musiały zostać pozostawione do wyschnięcia, zanim mogły zostać wykopane.

Jednak bardziej rozległe prace stratygraficzne i chronologiczne przesunęły najnowsze dowody ich istnienia z powrotem do 50 000 lat temu. Ich materiał szkieletowy jest obecnie datowany na okres od 100 000 do 60 000 lat temu. Narzędzia kamienne odzyskane wraz ze szczątkami szkieletowymi pochodziły z horyzontów archeologicznych sprzed 190 000 do 50 000 lat.

Naukowcy mają nadzieję znaleźć zachowane mitochondrialne DNA, które będzie można porównać z próbkami pochodzącymi od podobnie nieskamieniałych osobników Homo neanderthalensis i H. sapiens.

Ten hominin jest niezwykły, ponieważ ma małe ciało i mózg. W jaskini znaleziono również wiele kamiennych narzędzi. Narzędzia te są wielkości, która mogła być używana przez człowieka o wzroście 1 metra. Są one datowane na okres od 95 000 do 13 000 lat temu. Znaleziono je w tej samej warstwie archeologicznej co słonia z wymarłego rodzaju Stegodon. The hobbit móc polować ten słoń. Słoń byłby bardzo powszechny w całej Azji w okresie czwartorzędu. Inne zwierzęta, które żyły na wyspie w tym czasie to gigantyczne szczury, smoki z Komodo, a nawet większe gatunki jaszczurek. Homo sapiens dotarł do tego regionu około 45 000 lat temu.

Nowy gatunek czy nie?

Archeolog Mike Morwood i koledzy, którzy znaleźli szczątki, twierdzą, że osobniki te należą do nowego gatunku, H. floresiensis, w naszym ludzkim rodzaju Homo. Odkrywcy twierdzą również, że H. floresiensis mógł żyć w tym samym czasie, co współcześni ludzie (Homo sapiens) na Flores.

Nie wszyscy zgadzają się, że jest to nowy gatunek. Indonezyjski antropolog Teuku Jacob zasugerował, że czaszka LB1 należała do współczesnego człowieka z mikrocefalią. Jest to zaburzenie, które powoduje, że kości głowy przestają rosnąć. Inne badanie mówi, że być może osobniki urodziły się bez działającej tarczycy, co skutkowałoby małymi rozmiarami homininów z powodu zaburzenia zwanego myxedema.

Dwa badania kości opublikowane w 2007 roku dostarczyły dowodów na poparcie statusu gatunkowego H. floresiensis. Badanie trzech fragmentów kości z ręki (kości nadgarstka) wykazało, że były one podobne do kości nadgarstka szympansa lub wczesnego hominina, takiego jak Australopithecus. Różniły się one również od kości współczesnych ludzi. Badanie kości i stawów ramienia, barku i nóg również wykazało, że H. floresiensis był bardziej podobny do wczesnych ludzi i małp człekokształtnych niż do współczesnych ludzi. W 2009 roku, publikacja analizy kladystycznej i badania porównujące rozmiary ciała, dały dalsze wsparcie dla teorii, że H. floresiensis i Homo sapiens są odrębnymi gatunkami.

Jaskinia na wyspie Flores, gdzie odkryto te okazy.


Wyspa Flores w Indonezji, zaznaczona na czerwono

Extinction

Archeolodzy uważają, że gatunek ten przetrwał na Flores co najmniej do 12 000 lat temu. To czyni go najdłużej żyjącym nienowoczesnym człowiekiem. Żył on również dłużej niż neandertalczycy (H. neanderthalensis), którzy wyginęli około 24 000 lat temu.

Ze względu na głęboką, sąsiednią cieśninę, Flores pozostała odizolowana podczas ostatniej epoki lodowcowej. Z tego powodu odkrywcy H. floresiensis uważają, że gatunek ten, lub jego przodkowie, musieli dotrzeć na odizolowaną wyspę drogą wodną około 100 000 lat temu (lub, jeśli są to H. erectus, około 1 miliona lat temu).

Lokalna geologia sugeruje, że erupcja wulkanu na Flores około 12 000 lat temu była odpowiedzialna za koniec H. floresiensis i zwierząt, które żyły na wyspie. Słoń Stegodon również wyginął w tym czasie.

Opowieści o późniejszym przetrwaniu

Istnieją lokalne opowieści o tym, że na wyspie żyła mała rasa ludzi. Ebu Gogo byli małymi, włochatymi, ubogimi w język mieszkańcami jaskiń. Mówi się, że byli tam w czasie przybycia pierwszych portugalskich statków w XVI wieku. Twierdzi się, że istoty te istniały jeszcze pod koniec XIX wieku. Gerd van den Bergh, paleontolog pracujący ze skamieniałościami, zgłosił, że słyszał o Ebu Gogo dziesięć lat przed odkryciem skamieniałości. Na pobliskiej wyspie Sumatra pojawiły się doniesienia o humanoidzie o wzroście 1-1,5 m, Orang Pendek, który może być spokrewniony z H. floresiensis.