Konferencja Konstantynopolitańska

Uczestnicy

Wielkie mocarstwa były reprezentowane na konferencji odpowiednio przez:

• Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii:

Lord Salisbury i Sir Henry Elliot;

• Imperium Rosyjskie:

Hrabia Mikołaj Ignatjew (pisownia historyczna Mikołaj Ignatieff);

• Królestwo Francji:

Hrabia Jean-Baptiste de Chaudordy i hrabia François de Bourgoing;

• Cesarstwo Niemieckie:

Baron Karl von Werther;

• Cesarstwo Austro-Węgierskie:

Baron Heinrich von Calice i hrabia Ferenc Zichy;

• Królestwo Włoch:

Hrabia Luigi (Lodovico) Corti.

Spośród nich lord Salisbury, hrabia de Chaudordy i baron von Calice byli ambasadorami pełnomocnymi na konferencji, podczas gdy hrabia Ignatiew, sir Henry Elliot, hrabia de Bourgoing, baron von Werther, hrabia Zichy i hrabia Corti byli ambasadorami rezydentami swoich krajów w Konstantynopolu.

Konsul generalny USA w Konstantynopolu, Eugene Schuyler, również brał aktywny udział w opracowywaniu decyzji konferencji.

Imperium Osmańskie było reprezentowane na konferencji przez:

Mithat Pasha, Saffet Pasha i Edhem Pasha.

Mithat Pasha był Wielkim Wezyrem (pierwszym ministrem), a Saffet Pasha ministrem spraw zagranicznych Turcji. Chociaż przedstawiciele tureccy uczestniczyli w obradach plenarnych konferencji, nie zostali zaproszeni na poprzedzające je sesje robocze, na których wielkie mocarstwa negocjowały swoje porozumienie.

Główną rolę w tym procesie odegrali lord Salisbury i hrabia Ignatiew. Ignatjew starał się rozwiać brytyjskie obawy, że przyjęta przez Rosję rola obrońcy prawosławnych Słowian jest tylko przykrywką dla jej dążeń do przejęcia Bosforu i Konstantynopola, a tym samym - jak obawiał się premier Disraeli - potencjalnego zagrożenia dla ważnych śródziemnomorskich szlaków prowadzących do brytyjskich Indii. Ze swej strony Salisbury postrzegał konferencję jako obiecującą okazję do wypracowania kompleksowego porozumienia z Rosją w sprawie ich sprzecznych ambicji terytorialnych w Azji Środkowej.

Bułgaria według Konferencji Konstantynopolitańskiej

Decyzje

Bośnia

Konferencja przewidywała utworzenie autonomicznej prowincji obejmującej Bośnię i większą część Hercegowiny, podczas gdy południowa część tej ostatniej miała zostać scedowana na rzecz Czarnogóry.

Bułgaria

Wielkie mocarstwa zgodziły się na znaczną autonomię Bułgarii, która miała przybrać formę dwóch nowych prowincji osmańskich (vilayets) utworzonych w tym celu: Wschodniej, ze stolicą w Tarnowie, i Zachodniej, ze stolicą w Sofii.

Konferencja ustaliła, że pod koniec XIX wieku bułgarskie terytoria etniczne w Imperium Osmańskim rozciągały się do Delty Dunaju na północnym wschodzie, Kastorii na południowym zachodzie, Kirklareli i Edirne na południowym wschodzie oraz Niszu na północnym zachodzie. Terytoria te miały zostać włączone do dwóch bułgarskich prowincji autonomicznych w następujący sposób:

• Wschodniobułgarska prowincja autonomiczna, w tym osmańskie sandżaki - jednostki podziału administracyjnego drugiego stopnia - Tarnovo, Ruse, Tulcea, Varna, Sliven, Plovdiv (z wyjątkiem kazamatów - jednostek podziału administracyjnego trzeciego stopnia - Ardino i Smolyan) oraz część edirneńskiego sandżaku, w tym kazamaty Kirklareli, Svilengrad i Elhovo.
• Autonomiczna prowincja zachodniej Bułgarii, obejmująca sandżaki Sofia, Widin, Nisz, Skopje, Bitola (z wyjątkiem kazamatów Debar i Korcze), kazamaty Gotse Delchev, Melnik i Sidirokastro w sandżaku Serres oraz kazamaty Strumica, Veles, Tikveš i Kastoria.

Wielkie mocarstwa szczegółowo opracowały rozwiązania konstytucyjne, ustawodawcze, wykonawcze, obronne i wykonawcze, kantonalny system administracyjny, podatki, nadzór międzynarodowy itp. dla proponowanych autonomicznych prowincji.

Lord Salisbury


Hrabia Ignatieff

Wniosek

Uzgodnione decyzje sześciu Wielkich Mocarstw zostały formalnie przekazane rządowi osmańskiemu 23 grudnia 1876 r., odrzucając początkowe tureckie sugestie, że misja konferencji mogła zostać zniwelowana przez nową konstytucję osmańską zatwierdzoną przez sułtana Abdula Hamida II tego samego dnia. Na kolejnych sesjach plenarnych konferencji Turcja przedstawiała zastrzeżenia i alternatywne propozycje reform, które zostały odrzucone przez wielkie mocarstwa, a próby zniwelowania różnic nie powiodły się. Ostatecznie 18 stycznia 1877 r. wielki wezyr Mitat Pasza ogłosił definitywną odmowę przyjęcia przez Turcję postanowień konferencji.

Dziedzictwo

Niewykonanie przez rząd osmański postanowień konferencji konstantynopolitańskiej wywołało wojnę rosyjsko-turecką 1877-1878, pozbawiając jednocześnie Turcję - w przeciwieństwie do poprzedzającej ją wojny krymskiej 1853-1856 - poparcia Zachodu.

Tsarigrad Peak w Imeon Range na Wyspie Smitha w Szetlandach Południowych, Antarktyka nosi nazwę konferencji ("Tsarigrad" to stara bułgarska nazwa Konstantynopola).

Powiązane strony

• Wojna rosyjsko-turecka (1877-1878)

Zachodnio-bułgarska prowincja autonomiczna


Wschodniobułgarska prowincja autonomiczna