Wojna sowiecko-afgańska
Wojna sowiecka w Afganistanie była początkowo wojną toczoną między siłami rządu afgańskiego a afgańskimi bojownikami o pomoc, zwolennikami z zagranicy. Bez odpowiedniego wyposażenia i przeszkolenia rząd afgański nie był w stanie oprzeć się opozycji, zwanej mudżahedinami, która ostatecznie zwróciła się o pomoc do Związku Radzieckiego. Wejście Związku Radzieckiego do kraju spowodowało natychmiastowy wzrost obecności zaangażowania zagranicznego. Masowe kampanie wojskowe przeciwko mudżahedinom, które wtopiły się w lokalną ludność, spowodowały rozległe zniszczenia lokalnej infrastruktury i śmierć, co spowodowało, że miejscowa ludność stanęła po stronie mudżahedinów. Zmiana ta, wśród miejscowej ludności, spowodowała utratę poparcia dla sowieckiej obecności wojskowej, tworząc ogólnokrajowy opór, a co za tym idzie impas. Wojna rozpoczęła się w grudniu 1979 roku i trwała do lutego 1989 roku. Zginęło około 15.000 żołnierzy radzieckich, a około 35.000 zostało rannych. Zginęło około dwóch milionów afgańskich cywilów. Siły antyrządowe miały wsparcie wielu krajów, głównie Stanów Zjednoczonych i Pakistanu.
Wojna rozpoczęła się, gdy Związek Radziecki wysłał swoją 40. Armię do walki w Afganistanie. Dotarły one do Afganistanu 25 grudnia 1979 roku. Walka trwała przez około dziesięć lat. Następnie, od 15 maja 1988, wojska radzieckie zaczęły opuszczać Afganistan. Trwało to do 2 lutego 1989 roku. 15 lutego 1989 roku Związek Radziecki ogłosił, że wszystkie jego wojska opuściły Afganistan.
Tło
Arabowie przenieśli się na te tereny w 731 r.[] i byli muzułmanami. Prawie wszyscy mieszkańcy Afganistanu również zaczęli później podążać za islamem. W kraju jest wiele gór i pustyń, które utrudniają ruch. Ludność składa się głównie z Pasztunów, a także Tadżyków, Hazary, Aimaka, Uzbeków, Turkmenów i innych małych grup.
Rozmieszczenie w Związku Radzieckim
Hafizullah Amin
W 1979 roku Hafizullah Amin był władcą Afganistanu. Jego szpiedzy z KGB powiedzieli Sowietom, że rządy Amina stanowiły zagrożenie dla tej części Azji Środkowej, która należała do Związku Radzieckiego. Podejrzewali oni również, że Amin nie był lojalny wobec Związku Radzieckiego. Znaleźli pewne informacje o próbie zaprzyjaźnienia się Amina z Pakistanem i Chinami. Sowieci podejrzewali również, że Amin stoi za śmiercią prezydenta Nura Muhammada Tarakiego. W końcu Sowieci postanowili usunąć Amina.
Zabójstwo Amina
W dniu 22 grudnia 1979 r. radzieccy doradcy Armii Afganistanu podjęli wiele kroków. Zatrzymali oni wszystkie połączenia telekomunikacyjne w Kabulu. Żadna wiadomość nie mogła wejść do miasta, ani wyjść poza jego granice. Do Kabulu dotarły też wojska radzieckich sił powietrznych. Amin dostrzegł niebezpieczeństwo i przeniósł się do pałacu prezydenckiego dla większego bezpieczeństwa. Pałac został nazwany Pałacem Tajbeg.
W dniu 27 grudnia 1979 r. około 700 żołnierzy radzieckich przejęło główne budynki rządowe i wojskowe w Kabulu. Oddziały te nosiły mundury podobne do armii Afganistanu. O 19:00 wojska sowieckie zniszczyły komunikację w Kabulu. Zatrzymało to wszelką komunikację pomiędzy wojskami afgańskimi. O 19:15, wojska radzieckie weszły do Pałacu Tajbeg. Rano 28grudnia pierwsza część akcji wojskowej została zakończona. Do tego czasu Amin i jego dwaj synowie zginęli w walkach. Sowieci ogłosili uwolnienie Afganistanu od rządów prezydenta Amina. Powiedzieli również, że wszyscy żołnierze radzieccy są tam, aby wypełnić swój obowiązek, jak stwierdzono w "Traktacie o przyjaźni, współpracy i dobrym sąsiedztwie z 1978 roku".
Powstanie Babraka Karmal
Z kabulskiej stacji radiowej przyszedł komunikat o zabójstwie Hafizullaha Amina. Odpowiedzialność za to zabójstwo wziął na siebie Proradziecki Centralny Komitet Rewolucyjny Afganistanu (ARCC). Następnie ARCC wybrała Babraka Karmala na szefa rządu Afganistanu. Zwrócił się on do Związku Radzieckiego o pomoc wojskową.
Decyzja Moskwy o okupacji
Rząd Afganistanu wielokrotnie prosił Związek Radziecki o wysłanie wojsk. Pomimo traktatu zawartego przez Związek Radziecki z Afganistanem w celu pomocy i obawiając się quagmire w stylu wietnamskim, Związek Radziecki stawiał opór, zamiast powiedzieć rządowi afgańskiemu, aby osiągnął kompromis z zagranicznymi najemnikami. Sytuacja pogorszyła się między rządem Afganistanu a zagranicznymi najemnikami, a Związek Radziecki zareagował początkowo jedynie wywiadem i doradcami.
Zawód
działania sowieckie
Żołnierze radzieccy zrobili wiele rzeczy w Afganistanie. Ale nigdy nie mogli kontrolować wszystkich części Afganistanu. Radzieckim żołnierzom w Afganistanie brakowało odpowiedniej taktyki wojskowej do prowadzenia wojny partyzanckiej na górzystym terenie Afganistanu, a wiele radzieckich żołnierzy było młodymi poborowymi niesprawdzonymi w walce. Kilka grup afgańskich nadal atakowało i walczyło z wojskami radzieckimi.
Reakcja świata
Ludziom w większości krajów na świecie nie podobało się to, co Związek Radziecki robił w Afganistanie. Podobał im się sposób, w jaki Afgańczycy z nimi walczyli. Niektóre reakcje były bardzo poważne. Prezydent USA Jimmy Carter powiedział, że działania Związku Radzieckiego były "najpoważniejszym zagrożeniem dla pokoju od czasów drugiej wojny światowej". Carter groził zbojkotowaniem Igrzysk Olimpijskich w Rosji w 1980 r., jeśli do lutego 1980 r. Związek Radziecki nie wycofa swoich sił. Nie zrobił tego, dlatego też USA zbojkotowały igrzyska.
Reakcja Afgańczyków
Do połowy lat 80. wiele grup w Afganistanie zorganizowało się do walki z wojskami sowieckimi. Grupy te otrzymały pomoc z wielu krajów, takich jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Chiny, Arabia Saudyjska i Pakistan.
Udział Pakistanu
Pakistan uważał, że wojna sowiecka w Afganistanie również stanowi dla niego zagrożenie. Za pośrednictwem swojej agencji wywiadowczej, ISI, rozpoczął on również aktywne wsparcie dla Afgańczyków walczących z wojskami sowieckimi.n
sowieckie wycofanie
Wojna sowiecka w Afganistanie wydawała się być wojną, która nigdy się nie skończy. Związek Radziecki wyglądał bardzo źle w oczach świata za próbę kontrolowania tego kraju. Większość ludzi w Związku Radzieckim nie popierała tej wojny. W miarę jak coraz więcej sowieckich żołnierzy ginęło lub było rannych, Michaił Gorbaczow określiłby wojnę sowiecką w Afganistanie mianem "krwawiącej rany". W końcu, po dziesięciu latach bez końca, Sowieci postanowili wydostać się z Afganistanu.
Po wojnie
Związek Radziecki
Wojna sowiecka w Afganistanie źle wpłynęła na rządy Partii Komunistycznej. Wielu myślało, że wojna ta była przeciwko islamowi. Wywołało to silne uczucia wśród muzułmańskiej ludności środkowoazjatyckich republik radzieckich. Armia radziecka była naprawdę w bardzo złym nastroju lub "morale", ponieważ nie była w stanie kontrolować ludzi i była traktowana tylko jako najeźdźca wszędzie tam, gdzie była. Andriej Sacharow otwarcie powiedział, że akcja Armii Radzieckiej w Afganistanie była zła.
Ponad 15 000 żołnierzy radzieckich zginęło w Afganistanie w latach 1979-1989. W czasie wojny armia radziecka straciła również setki samolotów i inne maszyny wojskowe warte miliardy. Na wojnie zginęło około dwóch milionów afgańskich mężczyzn, kobiet i dzieci.
Afganistan
Nawet po opuszczeniu Afganistanu przez Armię Radziecką, w Afganistanie trwała wojna domowa. Przez około trzy lata komunistyczny rząd Najibullahu nie był w stanie obronić się przed sprzeciwiającymi się mu mudżahedinami. W ramach samego rządu powstało wiele grup, a niektóre z nich wspierały siły mudżahedinów. W marcu 1992 r. generał Abdul Rashid Dostam i jego uzbecka milicja przestali wspierać rząd Najibullaha. Wkrótce siły mudżahedinów zdobyły Kabul i zaczęły rządzić większością części Afganistanu.
Podczas tej trwającej około dziesięciu lat wojny gospodarka Afganistanu bardzo ucierpiała. Produkcja zbóż spadła do 3,5% rocznie w latach 1978-1990. Sowieci starali się również objąć kontrolą państwa działalność handlową i przemysłową. Miało to również zły wpływ na gospodarkę. Wraz z rozpadem Związku Radzieckiego w wielu krajach ucierpiał również tradycyjny handel w Afganistanie.
Świat zachodni
Na początku wiele osób i krajów chwaliło USA za wspieranie grup walczących z siłami radzieckimi. Ale po atakach 11 września ludzie zaczęli kwestionować amerykańską politykę wspierania i przekazywania pieniędzy takim grupom. W 2001 roku USA okupowały Afganistan, starając się znaleźć Osamę bin Ladena. Okupacja trwała jeszcze prawie dwa lata po zabiciu Bin Ladena.
Pytania i odpowiedzi
P: Co spowodowało wkroczenie Związku Radzieckiego do Afganistanu?
A: Rząd Afganistanu nie był w stanie przeciwstawić się opozycji, zwanej mudżahedinami, więc zwrócił się o pomoc do Związku Radzieckiego.
P: Kim byli główni przeciwnicy Związku Radzieckiego w tej wojnie?
O: Głównymi przeciwnikami Związku Radzieckiego byli afgańscy bojownicy o pomoc, znani również jako mudżahedini.
P: Jak miejscowa ludność reagowała na zaangażowanie zagranicy?
O: Miejscowa ludność stanęła po stronie mudżahedinów z powodu rozległych zniszczeń infrastruktury i śmierci spowodowanych przez masowe kampanie wojskowe przeciwko nim. Spowodowało to utratę poparcia dla radzieckiej obecności wojskowej i ogólnokrajowego oporu.
P: Kiedy rozpoczęły się walki w Afganistanie?
O: Walki rozpoczęły się w grudniu 1979 roku.
P: Jak długo trwały?
O: Do lutego 1989 roku, czyli w sumie około dziesięciu lat.
P: Jakie kraje wspierały siły antyrządowe podczas tej wojny? O: Siły antyrządowe miały wsparcie wielu krajów, głównie Stanów Zjednoczonych i Pakistanu.
P: Kiedy wojska zaczęły opuszczać Afganistan? O: Wojska zaczęły opuszczać Afganistan 15 maja 1988 roku, a wszystkie wojska wyjechały do 2 lutego 1989 roku.
