Karl Popper

Życie

Karl Popper urodził się w 1902 r. w Wiedniu (wówczas Austro-Węgry) w pochodzącej z klasy średniej rodzinie o żydowskich korzeniach, która przeszła na chrześcijaństwo. Popper otrzymał luterańskie wychowanie i kształcił się na Uniwersytecie Wiedeńskim. Jego ojciec miał w swojej osobistej bibliotece 12 000-14 000 tomów.

W 1919 r. zainteresował się marksizmem. Wstąpił do Związku Socjalistycznych Studentów Szkolnych, a także został członkiem Socjaldemokratycznej Partii Austrii, która w tym czasie była partią w pełni akceptującą ideologię marksistowską. Wkrótce przestał wierzyć w marksizm i do końca życia był zwolennikiem liberalizmu społecznego.

Fałszerstwo

Popper, wychowany w Wiedniu, dobrze znał Koło Wiedeńskie. Ta szkoła pozytywizmu logicznego, kierowana przez Moritza Schlicka, definiowała wiedzę (zwłaszcza naukową) jako twierdzenia, które można zweryfikować. Popper uważał to za błędne. Jego zdaniem nauka rozwija się pośrednio, poprzez falsyfikację błędnych idei. Opracował to bardzo szczegółowo w serii książek, z których najbardziej znana jest Logika odkrycia naukowego. Cała filozofia nauki od tamtego czasu musi zajmować się tym zagadnieniem, kryterium. Przez "kryterium" rozumie się: co sprawia, że dana teoria jest prawdziwie naukowa, w przeciwieństwie do zwykłego zdrowego rozsądku czy opinii?

Społeczeństwo otwarte

Duże znaczenie ma również praca Poppera z zakresu filozofii politycznej. Marks powoływał się na wiedzę o procesie historycznym, w którym społeczeństwa ewoluowały od jednego stanu do drugiego, aż osiągnęły stan ostateczny. Ten typ myślenia znany jest jako "historycyzm". Popper twierdził, że wzrost ludzkiej wiedzy częściowo powoduje ewolucję ludzkiej historii. Ponieważ "żadne społeczeństwo nie może przewidzieć swoich przyszłych stanów wiedzy", wynika z tego, że żadna nauka nie może przewidzieć ludzkiej historii.

Wielkimi dziełami Poppera w obronie społeczeństwa liberalnego były Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie oraz Ubóstwo historyzmu. Jego sojusznikami w tej walce byli Friedrich Hayek, Ludwig von Mises i Milton Friedman.

Paradoks tolerancji

Chociaż Popper był zwolennikiem tolerancji, uważał, że nietolerancja nie powinna być tolerowana. Jeśli tolerancja pozwoliłaby nietolerancji odnieść całkowity sukces, sama tolerancja byłaby zagrożona. W książce Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie: The spell of Plato, argumentował, że:

"Nieograniczona tolerancja musi prowadzić do zaniku tolerancji. Jeśli rozciągniemy nieograniczoną tolerancję nawet na tych, którzy są nietolerancyjni, jeśli nie będziemy gotowi bronić tolerancyjnego społeczeństwa przed napaścią nietolerancyjnych, wtedy tolerancyjni zostaną zniszczeni, a tolerancja wraz z nimi".

Powiązane strony

• Liberalizm