Pot

Gruczoły potowe

Gruczoł potowy to długa, zwinięta, pusta rurka komórek. Zwinięta część w skórze właściwej to miejsce, w którym powstaje pot, a długa część to przewód łączący dławik z otworem lub porem na zewnętrznej powierzchni skóry. Komórki nerwowe z układu współczulnego są połączone z gruczołami potowymi. Istnieją dwa rodzaje gruczołów potowych:

• Ekryna - najliczniejszy typ występujący na całym ciele, szczególnie na dłoniach, podeszwach stóp i czole. Są one mniejsze, są aktywne od urodzenia i wytwarzają pot bez protein.
• Apokryna - te w pachachy (pachy) i okolice odbytu i narządów płciowych. Są one większe niż gruczoły ekrynowe i zazwyczaj kończą się na włosach, a nie na porach. Ponadto, nie robią one nic aż do okresu dojrzewania.

Jak się pocimy

Ciągle się pocimy, mimo że możemy tego nie zauważyć. Pocenie się jest głównym sposobem pozbycia się nadmiaru ciepła w organizmie, które jest wytwarzane przez metabolizm lub pracujące mięśnie. Ilość produkowanego potu zależy od naszych stanów emocjonalnych i aktywności fizycznej. Pot może być wytwarzany w odpowiedzi na stymulację nerwową, temperaturę gorącego powietrza i/lub ćwiczenia. Po pierwsze, skoncentrujmy się na tym, jak pot powstaje w ekrynowym gruczole potowym.

Kiedy gruczoł potowy jest stymulowany, komórki wydzielają płyn (pierwotne wydzielanie), który jest podobny do osocza - to znaczy, że jest to głównie woda i ma wysokie stężenie sodu i chlorku oraz niskie stężenie potasu - ale bez białek i kwasów tłuszczowych, które normalnie występują w osoczu. Źródłem tego płynu są przestrzenie między komórkami (przestrzenie śródmiąższowe), które pobierają płyn z naczyń krwionośnych (naczyń włosowatych) w skórze właściwej. Płyn ten przemieszcza się ze zwiniętej części w górę przez przewód prosty. To, co dzieje się w przewodzie prostym, zależy od szybkości wytwarzania lub przepływu potu:

• Niska produkcja potu (odpoczynek, niska temperatura) - Komórki w przewodzie prostym absorbują większość sodu i chloru z płynu. Dzieje się tak, ponieważ jest wystarczająco dużo czasu na reabsorpcję. Ponadto, woda jest ponownie wchłaniana osmotycznie. Tak więc niewiele potu dociera na zewnątrz. Również skład tego potu znacznie różni się od pierwotnej wydzieliny. Nie ma aż tak dużo sodu i chlorku, a jest więcej potasu.
• Wysoka produkcja potu (ćwiczenia fizyczne, gorąca temperatura) - Komórki w porcji prostej nie mają wystarczająco dużo czasu na ponowne wchłonięcie całego sodu i chlorku z pierwotnej wydzieliny. Tak więc duża ilość potu trafia na powierzchnię skóry, a jego skład jest bliski, ale nie do końca taki, jak pierwotna wydzielina. Stężenia sodu i chlorków są o połowę mniejsze, a potasu o około 20 procent wyższe.

Pot produkowany jest w apokrynowych gruczołach potowych w ten sam sposób. Jednak pot z gruczołów apokrynowych zawiera również białka i kwasy tłuszczowe, które sprawiają, że jest on gęstszy i nadaje mu mleczniejszy lub żółtawy kolor. Dlatego też plamy pod pachami w odzieży wydają się żółtawe. Sam pot nie ma zapachu, ale kiedy bakterie na skórze i włosach metabolizują białka i kwasy tłuszczowe, wytwarzają nieprzyjemny zapach. Dlatego też dezodoranty i antyperspiranty są aplikowane na pachy zamiast na całe ciało.

Maksymalna ilość potu, jaką może wytworzyć osoba nieprzystosowana do gorącego klimatu, wynosi około jednego litra na godzinę. O dziwo, jeśli przeniesiesz się do gorącego klimatu, takiego jak południowo-zachodnia amerykańska pustynia lub tropiki, twoja zdolność do produkowania potu wzrośnie do około dwóch do trzech litrów na godzinę w ciągu około sześciu tygodni! Wygląda na to, że jest to maksymalna ilość, jaką możesz wyprodukować.

Funkcja potu

Kiedy pot wyparowuje z powierzchni skóry, usuwa nadmiar ciepła i chłodzi cię. W rzeczywistości jest to spowodowane schludną zasadą w fizyce, która idzie w ten sposób. Aby przekształcić wodę z cieczy w parę, potrzeba pewnej ilości ciepła zwanego ciepłem parowania. Ta energia cieplna zwiększa prędkość cząsteczek wody, dzięki czemu mogą one wydostawać się do powietrza. Dla wody wartość ta wynosi 540 kalorii/gram lub 2,26 x 106 dżuli/kilogram. Tak więc, jeśli w ciągu jednej godziny można wyprodukować jeden litr potu, który jest równy 1000 g lub 1 kg (gęstość wody wynosi 1 g/ml lub 1 kg/l), wtedy 540 000 kalorii ciepła może być usunięte z organizmu. Jest to skrajny przykład wykorzystania maksymalnej ilości potu, jaką może wytworzyć człowiek. Zazwyczaj cały pot nie wyparowuje, ale raczej spływa z twojej skóry. Poza tym nie cała energia cieplna wytwarzana przez ciało jest przez pot tracona. Część jest bezpośrednio wypromieniowywana ze skóry do powietrza, a część jest tracona przez powierzchnie oddechowe płuc.

Głównym czynnikiem wpływającym na szybkość parowania jest wilgotność względna powietrza wokół ciebie. Jeśli powietrze jest wilgotne, to ma już w sobie parę wodną, prawdopodobnie bliską nasycenia, i nie może już przyjmować. Dlatego pot nie paruje i nie ochładza twojego ciała tak skutecznie jak wtedy, gdy powietrze jest suche.

W końcu, gdy woda w pocie się wyparuje, pozostawia na skórze sole (sód, chlorek i potas), dlatego też skóra ma słony smak. Utrata nadmiernej ilości soli i wody z organizmu może szybko spowodować odwodnienie, co może prowadzić do problemów z krążeniem, niewydolności nerek i udaru cieplnego. Dlatego ważne jest, aby pić dużo płynów podczas ćwiczeń lub w wysokiej temperaturze na zewnątrz. Napoje sportowe zawierają pewne sole, które zastępują te utracone w pocie czoła.

Wpływ emocji

Pocenie się reaguje na stan emocjonalny. Kiedy więc jesteś zdenerwowany, niespokojny lub boisz się, następuje wzrost aktywności nerwów współczulnych w twoim organizmie, jak również wzrost wydzielania adrenaliny z nadnerczy. Substancje te działają na twoje gruczoły potowe, szczególnie na dłonie i pachy, aby wytwarzać pot. W ten sposób odczuwasz "zimny" pot. Również zwiększona aktywność nerwów współczulnych w skórze zmienia jej opór elektryczny, który jest podstawą galwanicznej reakcji skóry wykorzystywanej w testach wykrywaczy kłamstw.

Nadmierne pocenie się

Nadmierne pocenie się występuje zazwyczaj na dłoniach lub pachach. Jeśli nie jest ono spowodowane aktywnością emocjonalną lub fizyczną, nazywa się to diaforezą lub nadpotliwością. Często jest to stan wstydliwy. Przyczyna lub przyczyny są nieznane. Stan ten może być spowodowany następującymi przyczynami:

• zaburzenia równowagi hormonalnej (np. menopauza u kobiet)
• nadczynność tarczycy (hormon tarczycy zwiększa metabolizm organizmu i produkcję ciepła)
• niektóre środki spożywcze i lekarstwa (np. kawa z dużą ilością kofeiny)
• nadmierna aktywność układu współczulnego

Stan ten można leczyć.