Leiszmanioza
Leishmaniasis lub leiszmanioza jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaki pasożytów z rodzaju Leishmania. Rozprzestrzenia się ona poprzez ugryzienie niektórych rodzajów piaskowców.
Choroba ma trzy formy:
- Leiszmanioza skórna: wrzody skóry
- Lejszmanioza śluzówkowa: wrzody skóry, jamy ustnej i nosa
- Leiszmanioza trzewna: zaczyna się od wrzodów skóry, następnie gorączka, niskie krwinki czerwone i duża śledziona i wątroba.
Leishmaniasis u ludzi jest spowodowana przez ponad 20 gatunków Leishmania. Do czynników ryzyka należą: ubóstwo, niedożywienie, wylesianie i urbanizacja. Wszystkie trzy rodzaje można zdiagnozować poprzez identyfikację pasożytów pod mikroskopem. Postać trzewną można zdiagnozować za pomocą badania krwi.
Leiszmaniozie można częściowo zapobiec poprzez spanie pod moskitierami zabezpieczonymi środkiem owadobójczym. Innym sposobem jest stosowanie środków owadobójczych do zabijania piaskowców. Wczesne leczenie osób z tą chorobą pomaga również zapobiegać jej dalszemu rozprzestrzenianiu się. Potrzebne leczenie zależy od miejsca nabycia choroby, gatunku Leishmania i rodzaju infekcji. Leki stosowane w postaci trzewnej to: liposomalna amfoterycyna B, połączenie pentawalentnych leków antymonialnych i paromomycyny oraz miltefozyna. W przypadku postaci skórnej pomocne mogą być: paromomycyna, flukonazol lub pentamidyna.
W 2014 r. około 12 milionów ludzi zostało zakażonych w około 98 krajach. Każdego roku odnotowuje się około 2 mln nowych przypadków. Każdego roku od 20 do 50 tys. osób umiera na tę chorobę. Około 200 milionów ludzi w Azji, Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej oraz południowej Europie żyje na obszarach, gdzie choroba ta jest powszechna. Światowa Organizacja Zdrowia uzyskała zniżki na niektóre leki stosowane w leczeniu tej choroby.
Pasożyty wywołujące tę chorobę zarażają również inne ssaki: Choroba została opisana u psów, kotów, gryzoni, bydła i koni. Oprócz ssaka, pasożyt potrzebuje owada, który rozprzestrzenia pasożyta poprzez jego użądlenie.
Cykl życia pasożyta
Leiszmaniasis jest przenoszona przez ugryzienie zainfekowanej samicy piaskownicy. Mogą one przenosić zakażenie Leishmania. Piaskowce wstrzykują stadium infekcji, metacykliczne promastigotki, podczas posiłków z krwią (1). Metacykliczne promastigoty, które docierają do rany kłutej, są fagocytowane przez makrofagi (2) i przekształcają się w amastigoty (3). Amastigoty namnażają się w zakażonych komórkach i wpływają na różne tkanki, w zależności od tego, w jakim stopniu dotyczy to gatunków Leishmania (4). Różnice w rodzaju dotkniętych tkanek są odpowiedzialne za różne widoczne rodzaje leiszmanizy. Piaskowce ulegają zakażeniu podczas posiłków z krwią na zakażonych żywicielach, gdy spożywają makrofagi zakażone amastigotami (5,6). W środkowej części jelita piaskownicy pasożyty różnicują się na promastigoty (7), które namnażają się, różnicują na metacykliczne promastigoty i migrują do probówki (8).
Sekwencjonowano genomy trzech gatunków Leishmania, co dostarczyło wielu informacji na temat biologii tego pasożyta. Leishmania posiada unikalne cechy w zakresie regulacji ekspresji genów w odpowiedzi na zmiany w środowisku. Nowa wiedza wynikająca z tych badań może pomóc w określeniu nowych celów dla leków i pomóc w opracowaniu szczepionek.
Cykl życia Leishmania
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest leiszmanioza?
A: Leiszmanioza, znana również jako leiszmanioza, jest chorobą wywoływaną przez pasożyty pierwotniaków z rodzaju Leishmania. Rozprzestrzenia się poprzez ukąszenie pewnych gatunków muchy piaskowej.
P: Jakie są trzy formy leiszmaniozy?
O: Trzy formy leiszmaniozy to leiszmanioza skórna (wrzody na skórze), leiszmanioza błon śluzowych (wrzody na skórze, w ustach i nosie) i leiszmanioza trzewna (zaczyna się od wrzodów na skórze, potem pojawia się gorączka, niski poziom czerwonych krwinek oraz powiększona śledziona i wątroba).
P: Jakie są czynniki ryzyka rozwoju tej choroby?
A: Czynniki ryzyka rozwoju tej choroby to ubóstwo, niedożywienie, wylesianie i urbanizacja.
P: Jak można ją zdiagnozować?
O: Wszystkie trzy typy można zdiagnozować poprzez identyfikację pasożytów pod mikroskopem. Postać trzewna może być również zdiagnozowana poprzez badanie krwi.
P: Jak można temu zapobiec?
O: Leiszmaniozie można częściowo zapobiec, śpiąc pod siatkami impregnowanymi środkami owadobójczymi lub stosując środki owadobójcze do zabijania much piaskowych. Wczesne leczenie osób z chorobą pomaga również zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby.
P: Jakie leki stosuje się w leczeniu?
O: Leki stosowane w leczeniu postaci trzewnej to liposomalna amfoterycyna B, połączenie antymonium pentawalentnego i paromycyny oraz miltefozyna. W postaci skórnej może pomóc paromycyna, flukonazol lub pentamidyna.
P: Kto jest najbardziej dotknięty tą chorobą?
O: Około 200 milionów ludzi w Azji, Afryce, Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej i Europie Południowej żyje na obszarach, gdzie ta choroba jest powszechna. 20 000 do 50 000 osób umiera na tę chorobę każdego roku.
