Wyrostek robaczkowy
W anatomii człowieka, wyrostek robaczkowy (lub wyrostek robaczkowy; również wyrostek jelita ślepego; lub wyrostek robaczkowy) to rurka zakończona ślepą rurą połączoną z jelitem ślepym (lub jelitem ślepym).
Jelito ślepe jest woreczkową częścią okrężnicy. Wyrostek robaczkowy znajduje się w pobliżu skrzyżowania jelita cienkiego z jelitem grubym. Określenie "vermiform" pochodzi z łaciny i oznacza "robakopodobny w wyglądzie".
Wyrostek robaczkowy nie spełnia żadnej funkcji u ludzi, ale może powodować choroby (np. zapalenie wyrostka robaczkowego). U nas jest to organ śladowy.
Darwin zasugerował, że wyrostek robaczkowy być może był używany do trawienia liści jako naczelne. Z czasem ludzie zjedli mniej warzyw i rozwinęli się. W ciągu tysięcy lat organ ten stał się mniejszy, aby zrobić miejsce dla żołądka. Jest to organ szczątkowy, który w trakcie ewolucji zdegradował się do niemalże zera.
Ssaki roślinożerne, takie jak Koala, mają duże dodatki, a zwykle także inne adaptacje. Celuloza, z roślinnych ścian komórkowych, jest trudna do rozkładu. Jelito ślepe koala jest przymocowane do połączenia jelita cienkiego i grubego, jak u ludzi, ale jest bardzo długie. Dzięki temu może być siedliskiem bakterii specyficznych dla rozkładu celulozy.
Wczesny przodek człowieka mógł również polegać na tym systemie i żył na diecie bogatej w liście. Gdy człowiek zaczął jeść żywność łatwiejszą do strawienia, stał się mniej zależny od roślin bogatych w celulozę dla energii.
Zbiornik flory jelitowej
Ostatnie prace pokazują, że wyrostek robaczkowy jest bezpiecznym miejscem dla pożytecznych bakterii, gdy choroba wypłukuje je z reszty jelita. Propozycja ta opiera się na nowym zrozumieniu, w jaki sposób układ odpornościowy wspiera wzrost pożytecznej flory jelitowej, w połączeniu z wieloma znanymi cechami wyrostka, w tym jego architekturą, położeniem tuż poniżej normalnego jednokierunkowego przepływu pokarmu i zarazków w jelicie grubym oraz jego związkiem z dużą ilością tkanki odpornościowej. Badania przeprowadzone w Szpitalu Uniwersyteckim Winthrop wykazały, że u osób bez wyrostka robaczkowego występuje czterokrotnie większe prawdopodobieństwo nawrotu Clostridium difficile colitis. Wyrostek robaczkowy może więc pełnić rolę "bezpiecznego schronienia" dla bakterii komensalnych ("dobrych"). Ten rezerwuar flory jelitowej mógłby wtedy służyć do ponownego zaludnienia układu pokarmowego po ataku dyzenterii lub cholery.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest wyrostek robaczkowy?
O: Wyrostek robaczkowy jest ślepo zakończoną rurką połączoną z jelitem ślepym (lub kątnicą), które jest workowatą częścią okrężnicy. Znajduje się on w pobliżu połączenia jelita cienkiego i grubego, a jego długość wynosi około 4 do 6 centymetrów.
P: Co oznacza słowo "vermiform"?
O: Vermiform pochodzi z łaciny i oznacza "wyglądem przypominający robaka".
P: Jaką funkcję pełni wyrostek robaczkowy u człowieka?
O: Wyrostek robaczkowy nie pełni żadnej funkcji u ludzi, ale może być magazynem pożytecznych ("dobrych") bakterii jelitowych, które pomagają nam w trawieniu trudnych pokarmów i zwalczaniu zarazków.
P: Dlaczego Darwin sugerował, że wyrostek robaczkowy był używany przez wczesnego przodka człowieka?
O: Darwin zasugerował, że wyrostek robaczkowy mógł być używany do trawienia liści przez naczelne. Przodek wczesnego człowieka mógł również polegać na tym systemie i żyć na diecie bogatej w liście.
P: Jak ewolucja wpłynęła na wykorzystanie przez nas wyrostka robaczkowego?
O: Z czasem ludzie jedli mniej warzyw i ewoluowali. Przez tysiące lat narząd ten zmniejszył się, aby zrobić miejsce dla żołądka, przez co stał się narządem szczątkowym, który w toku ewolucji uległ degradacji prawie do zera.
P: W jaki sposób ssaki roślinożerne, takie jak Koala, wykorzystują swoje wyrostki inaczej niż ludzie?
O: Ssaki roślinożerne, takie jak Koala, mają duże wyrostki, którym zwykle towarzyszą również inne przystosowania. Celuloza pochodząca ze ścian komórek roślinnych jest trudna do rozkładu, dlatego ich jelita ślepe są połączone z połączeniami między jelitem cienkim i grubym, tak jak u nas, ale są bardzo długie, dzięki czemu mogą być siedliskiem bakterii specyficznych dla rozkładu celulozy.
