Masakra Jallianwalah Bagh

Tło

Indie podczas I wojny światowej

I wojna światowa rozpoczęła się przy dużym poparciu i życzliwości dla Wielkiej Brytanii ze strony przywódców Indii. Nie spodziewali się tego Brytyjczycy, którzy sądzili, że może dojść do buntu. Indie bardzo pomogły w brytyjskim wysiłku wojennym, dostarczając ludzi i zasoby. Około 1,3 miliona indyjskich żołnierzy i pracowników służyło w Europie, Afryce i na Bliskim Wschodzie, podczas gdy zarówno rząd indyjski, jak i książęta wysyłali duże dostawy żywności, pieniędzy i amunicji.

Jednak Bengal i Pendżab były obszarami, gdzie ludzie nadal nie lubili Brytyjczyków. Ataki terrorystyczne w Bengalu były związane z niepokojami w Pendżabie. Również od początku wojny zamorska ludność indyjska (głównie z Kanady, Niemiec i Stanów Zjednoczonych) próbowała wzniecić w Indiach rebelię podobną do powstania z 1857 roku. Z pomocą irlandzkich republikanów, Niemców i Turków zawiązano wielki spisek zwany spiskiem hindusko-niemieckim. Ten spisek próbował również sprawić, by Afganistan nie wspierał Indii Brytyjskich.

Po wojnie

Po I wojnie światowej, duża liczba zabitych i rannych, inflacja, wysokie podatki i inne problemy bardzo dotknęły mieszkańców Indii. Indyjscy żołnierze przemycali broń do Indii, aby pozbyć się brytyjskiego panowania. Różne grupy połączyły się, by żądać niepodległości od Wielkiej Brytanii. W 1916 r. Indyjski Kongres Narodowy i Liga Muzułmańska podpisały pakt z Lucknow, zgadzając się na budowę granicy dzielącej Pendżab (Indie) i Pakistan.

Ustawa Rowlatta

Pogłębiające się niepokoje społeczne w całych Indiach, zwłaszcza wśród bombajskich młynarzy, doprowadziły do powstania komisji Rowlatta w 1919 roku. Komitet Rowlatta został nazwany na cześć Sydneya Rowlatta, angielskiego sędziego. Zadaniem komisji było zrozumienie niemieckich i bolszewickich powiązań z ruchem bojowników w Indiach, zwłaszcza w Pendżabie i Bengalu.

Komitet poprosił o przedłużenie obrony Indii ustawy z 1915 r. Ustawa dała rządowi wicekróla wielką władzę, która obejmowała uciszanie prasy, w tym zatrzymywanie działaczy politycznych bez procesu, aresztowanie bez nakazu każdej osoby podejrzanej o zdradę. Ten akt wywołał ogromny gniew w Indiach.

Przed masakrą

Na wydarzenia, które nastąpiły po wprowadzeniu Rowlatt Act w 1919 roku, miały również wpływ wydarzenia związane ze spiskiem Ghadar. W tym czasie żołnierze Brytyjskiej Armii Indyjskiej wracali z pól bitewnych Europy i Mezopotamii, a w Indiach panowała depresja gospodarcza. W 1915 roku miało miejsce wiele prób buntów, a procesy spiskowe w Lahore wciąż znajdowały się w centrum uwagi opinii publicznej. Do Indii zaczęły również docierać wiadomości o młodych Mohadżirach, którzy walczyli w imieniu Kalifatu Tureckiego, a później w Armii Czerwonej podczas rosyjskiej wojny domowej. Również rewolucja rosyjska zaczęła wywierać wpływ na Indie. To właśnie w tym czasie Mahatma Gandhi, do tej pory stosunkowo mało znany na indyjskiej scenie politycznej, zaczął wyłaniać się jako masowy przywódca.

Wezwanie Gandhiego do protestu przeciwko ustawie Rowlatta spotkało się z oczekiwaną reakcją - wściekłymi niepokojami i protestami. Sytuacja, szczególnie w Pendżabie, bardzo szybko stała się zła. Systemy kolejowe, telegraficzne i komunikacyjne zostały zakłócone. Ogromny tłum 20 000 ludzi przemaszerował przez Lahore.

W Amritsar, ponad 5,000 ludzi zebrało się w Jallianwala Bagh. Michael O'Dwyer podobno wierzył, że była to część próby buntu przeciwko Brytyjczykom. Mówi się, że James Houssemayne Du Boulay przypisał bezpośredni związek między strachem przed powstaniem Ghadarytów w środku coraz bardziej napiętej sytuacji w Pendżabie, a brytyjską odpowiedzią, która zakończyła się masakrą.

10 kwietnia 1919 roku w rezydencji zastępcy komisarza Amritsaru, miasta w Pendżabie, dużej prowincji w północno-zachodniej części niepodzielonych wówczas Indii, odbył się protest. Demonstracja odbyła się, aby zażądać uwolnienia dwóch popularnych przywódców Indyjskiego Ruchu Niepodległościowego, Satya Pal i Saifuddin Kitchlew, którzy zostali wcześniej aresztowani z powodu swoich protestów. Tłum został ostrzelany przez brytyjskich żołnierzy, a strzelanina wywołała więcej przemocy. Później w ciągu dnia zaatakowano i podpalono kilka banków i innych budynków rządowych, w tym ratusz i dworzec kolejowy. Przemoc nadal narastała, w wyniku czego zginęło co najmniej 5 Europejczyków, w tym pracownicy rządowi i cywile.

Przez następne dwa dni miasto Amritsar było spokojne, ale przemoc trwała w innych częściach Pendżabu. Linie kolejowe zostały przecięte, słupy telegraficzne zniszczone, budynki rządowe spalone, a trzech Europejczyków zostało zabitych. Do 13 kwietnia rząd brytyjski podjął decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego na większości obszaru Pendżabu. Przepisy ograniczały szereg swobód obywatelskich, w tym wolność zgromadzeń, zakazując gromadzenia się więcej niż czterech osób.

Masakra

13 kwietnia 1919 roku tysiące ludzi zebrało się w Jallianwala Bagh (ogrodzie) w pobliżu Złotej Świątyni w Amritsarze. Data ta była związana z festiwalem Baisakhi, który był również nowym rokiem Sikhów. Przez ponad dwieście lat, festiwal ten przyciągał tysiące ludzi z całych Indii. Ludzie podróżowali przez wiele dni, aby dotrzeć do Amritsar.

Jallianwala Bagh był otoczony ze wszystkich stron przez domy i budynki i miał kilka wąskich wejść, z których większość była zamknięta. Nie mogąc uciec, ludzie próbowali wspinać się po ścianach parku. Wielu wskoczyło do studni wewnątrz kompleksu, aby uciec przed kulami. Tablica na pomniku mówi, że ze studni wyłowiono 120 ciał.

W wyniku strzelaniny zginęły setki ludzi, a tysiące zostało rannych. W telegramie wysłanym do Dyera, brytyjski porucznik-gubernator Pendżabu, Sir Michael O'Dwyer napisał: "Twoje działanie jest prawidłowe. Gubernator porucznik zatwierdza".

O'Dwyer poprosił o wprowadzenie stanu wojennego w Amritsarze i innych rejonach; zezwolił na to wicekról, lord Chelmsford, po masakrze.

Jallianwalla Bagh w 1919 roku, miesiące po masakrze.


Studnia 'The Martyr's' w Jallianwala Bagh.

Dyer oddalony

Dyer był początkowo oklaskiwany przez niektórych, ale w lipcu 1920 roku został ocenzurowany i zmuszony do przejścia na emeryturę przez Izbę Gmin.