Teatr grecki

Pochodzenie

Niektórzy uważają, że wczesna religia i teatr grecki były pod wpływem szamańskich praktyk środkowoazjatyckich. Duża ilość graffiti orfickich odkrytych w Olivii wydaje się pokazywać, że kolonia była głównym punktem kontaktowym. Eli Crozier zwraca uwagę na to, że szaman może być postrzegany jako wczesny typ aktora wpływającego na rytuały teatru wczesnej Grecji.

Grek dziś, jak wiemy, był zrobiony w Atenach kilka lat przed 532 rokiem p.n.e., kiedy Thespis był najwcześniejszym nagranym dramaturgiem. Wygrał on pierwszy konkurs teatralny w Atenach, był więc liderem spadochroniarzy występujących w Attyce i okolicach. Spadochroniarze byli starożytnymi hymnami śpiewanymi na cześć boga wina i płodności, Dionizosa. Miały one dziką i ekstatyczną naturę.

Do czasu Thespisa diatermia rozwijała się z dala od swoich kultowych korzeni. Stała się narracyjnym, balladowym gatunkiem. Z tego powodu Thespis jest często nazywany "Ojcem Tragedii". Mówi się, że mąż stanu Solon stworzył wiersze, w których bohaterowie mówią własnym głosem. Mówione recytacje, znane jako rapsodie, eposów Homera były popularne na festiwalach przed 534 rokiem przed Chrystusem. Wkład Tespisa w dramaturgię jest niejasny, ale jego nazwisko jest zapamiętane w potocznym określeniu wykonawcy - "texpian".

Dramatyczne spektakle były ważne dla Ateńczyków - wyraźnie pokazuje to dionizyjski festiwal. Został on zorganizowany być może po to, by wzbudzić lojalność wśród plemion Attyki. Zostały one niedawno stworzone przez Klejstenesa, który założył grecką demokrację. Festiwal powstał mniej więcej około 508 roku p.n.e.

Frygia była pierwszym poetą znanym z historycznego tematu - jego Upadek Milieusza, 493, opowiedział o losach miasta Miletus po jego podbiciu przez Persów. Uważa się również, że jako pierwszy wykorzystał postacie kobiece (choć nie kobiece).

Aż do okresu hellenistycznego wszystkie tragedie były wyjątkowymi utworami napisanymi na cześć Dionizosa i granymi tylko raz, tak że dziś mamy tylko te utwory, które były jeszcze na tyle dobrze zapamiętane, że powtarzanie starych tragedii stało się modne.

Okres klasyczny

Po wielkim zniszczeniu Aten przez Imperium Perskie w 480 r. p.n.e., miasto i akropol zostały odbudowane, a teatr stał się jeszcze większą częścią kultury ateńskiej i dumy obywatelskiej. Centralnym punktem był konkurs trzech tragicznych dramaturgów w Teatrze Dionizosa, dwa razy do roku. Każdy z nich zgłaszał trzy tragedie oraz sztukę satyryczną (komiksową, burleską wersję tematu mitologicznego). Od 486 roku p.n.e. każdy z dramaturgów nadesłał również komedię. Arystoteles twierdził, że Ajschylus dodał drugiego aktora, a Sofokles wprowadził trzeciego. Podobno greccy dramatopisarze nigdy nie użyli więcej niż trzech aktorów.

Tragedia i komedia były postrzegane jako zupełnie odrębne gatunki, a żadna ze sztuk nigdy nie łączyła tych dwóch aspektów. Spektakle satyryczne podejmowały mitologiczną tematykę tragedii, ale w sposób czysto komediowy. Ponieważ jednak powstały one ponad sto lat po Złotym Wieku Ateńskim, nie wiadomo, czy dramatopisarze tacy jak Sofokles czy Eurypides myśleliby o swoich sztukach w ten sam sposób.

Okres hellenistyczny

Potęga Aten zmalała po porażce w wojnie peloponezskiej przeciwko Spartanom. Od tego czasu teatr ponownie zaczął wykonywać stare tragedie. Choć wydaje się, że jego tradycje teatralne straciły swoją żywotność, teatr grecki kontynuował okres hellenistyczny (okres po podbojach Aleksandra Wielkiego w IV wieku p.n.e.). Główną hellenistyczną formą teatralną nie była tragedia, ale 'Nowa komedia', komiczne epizody o życiu zwykłych obywateli. Jedynym dramaturgiem z tego okresu, którego twórczość przetrwała, jest Menander. Jednym z najważniejszych wkładów Nowej Komedii był jej wpływ na komedię rzymską, co widać w zachowanych dziełach Plauta i Terence'a.

Budynki i spektakle

Pierwotnie przedstawienia miały chór liczący do 50 osób, który wykonywał je w wierszach z towarzyszeniem muzyki, rozpoczynając od rana i trwając do wieczora.

Przestrzeń wykonawcza była prostą półokrągłą przestrzenią, orkiestrą, w której chór tańczył i śpiewał. Orkiestra znajdowała się na spłaszczonym tarasie u podnóża wzgórza, którego zbocze tworzyło naturalny teatr, (miejsce do oglądania). Później termin "teatr" zaczął być stosowany na całym obszarze teatru, orkiestry i skené (scena).

Teatry były bardzo duże. Widzowie mogą mieć do czternastu tysięcy osób. Głosy aktorów musiały być słyszalne w całym teatrze, także w górnym rzędzie miejsc. Zrozumienie akustyki przez Greków dobrze kontrastuje z obecnym stanem techniki.

W 465 r. p.n.e. dramatopisarze zaczęli używać tła lub malowniczej ściany, która wisiała lub stała za orkiestrą, a która służyła również jako miejsce, gdzie aktorzy mogli zmieniać swoje stroje. Nazywało się to skênê (scena). W 425 r. p.n.e. kamienna ściana sceniczna, zwana paraskenią, stała się powszechnym uzupełnieniem schodów w teatrach. Proskenion ("przed sceną") był felietonowany i przypominał współczesne proscenium.

Teatry greckie miały również wejścia dla aktorów i członków chóru zwanych parodoi. Były to wysokie łuki, które otwierały się na orkiestrę, przez które wchodzili wykonawcy. Pod koniec V wieku p.n.e., mniej więcej w czasie wojny peloponeskiej, Skóra, tylna ściana, była wysoka na dwie kondygnacje. Niektóre teatry posiadały również podniesione miejsce do mówienia na orkiestrze zwane logeion.

Elementy sceniczne

Istniało kilka elementów scenicznych powszechnie stosowanych w teatrze greckim:

• makhina, żuraw, który sprawiał wrażenie latającego aktora (a więc deus ex machina, czyli "boga z maszyny").
• ekkyklema, wagon na kółkach, w którym widzowie widzieli martwe postacie.
• drzwi pułapkowe, lub podobne otwory w ziemi do podnoszenia ludzi na scenę
• Pinakes, obrazy wiszące do tworzenia scenerii
• Thyromata, bardziej złożone obrazy wbudowane w scenę drugiego poziomu (3 poziom od ziemi)
• Do przedstawień satyrycznych wykorzystano falliczne rekwizyty, symbolizujące płodność na cześć Dionizosa.

chór grecki

Choć na początku chór był znacznie większy, w tragediach liczby te oscylowały do 12 lub 15, a w komediach do 24. Zazwyczaj grają oni postać grupową, jak na przykład "staruszkowie z Argos". W chórze można znaleźć informacje ogólne, streszczenia i komentarze. W wielu z tych sztuk chór wyraża publiczności to, czego główni bohaterowie nie mogą powiedzieć, np. ukryte lęki czy tajemnice.

Chór może śpiewać, albo mówić jednogłośnie (powiedzieć to samo razem). Chór nadawał się do tego, że był tylko jeden, dwóch lub trzech aktorów, którzy grali po kilka ról (zmieniając maski).

Przed wprowadzeniem kilku aktorów przez Ajschylosa, głównym wykonawcą był chór grecki naprzeciwko samotnego aktora. Znaczenie chóru spadło po V wieku p.n.e., kiedy to chór zaczął być oddzielony od akcji dramatycznej. Późniejsi dramaturdzy mniej polegali na chórze.

Maski

Wiadomo, że maska jest używana od czasów Ajschylosa w VI wieku naszej ery. Jest to jedna z typowych rzeczy, które robili w klasycznym teatrze greckim. Maski były również używane w kulcie Dionizosa i prawdopodobnie tak rozpoczęła się tradycja.

Większość dowodów pochodzi z kilku obrazów wazonowych z V wieku p.n.e., które przedstawiają aktorów przygotowujących się do sztuki satyra. Nie zachowały się żadne dowody fizyczne: maski były wykonane z materiałów organicznych. Nie były one uznawane za przedmioty stałe, a po przedstawieniach zostały poświęcone ołtarzowi Dionizosa. Istnieją jednak przykłady rzeźb aktorów niosących w ręku maskę.

Wykonano maski dla aktorów i dla chóru, które pomagają widzom zorientować się, co dana postać myśli. Wszystkie chóry noszą tę samą maskę, ponieważ reprezentują tę samą postać.

Funkcje maski

W dużym teatrze plenerowym, jak Teatr Dionizosa w Atenach, maski przybliżyły widzom twarz bohaterów, ponieważ miały przerysowane rysy i wyraz twarzy. Aktor mógł pojawiać się i pojawiać ponownie w różnych rolach, ponieważ publiczność nie utożsamiała aktora z jedną postacią. Ich wariacje pomagają widzom w rozróżnieniu płci, wieku i statusu społecznego. Mogli też pokazać zmianę w wyglądzie postaci, na przykład Edypa po oślepieniu. ^p70 Unikalne maski zostały stworzone także dla konkretnych postaci i wydarzeń w sztuce, takich jak Furie w Eumenidesie Ajschylosa i Pentheusie oraz Kadm w Bachankach Eurypidesa. Noszone przez chór, maski tworzyły poczucie jedności i jednolitości, rodzaj wielogłosowej postaci lub pojedynczego organizmu.