Sofokles

Życie

Sofokles, syn Sofillusa, był bogatym członkiem wiejskiej społeczności Colonus Hippius w Attyce, która później stała się miejscem akcji jego sztuk. Prawdopodobnie tam się urodził. Jego narodziny miały miejsce na kilka lat przed bitwą pod Maratonem w 490 r. p.n.e.: dokładny rok nie jest jasny, choć najbardziej prawdopodobny jest 497/6. Pierwszą wielką sztukę Sofokles wystawił w 468 r. p.n.e., kiedy to zdobył pierwszą nagrodę w konkursie teatralnym Dionizje, pokonując panującego mistrza ateńskiego dramatu, Ajschylosa. Według Plutarcha zwycięstwo to nastąpiło w niezwykłych okolicznościach.

Sztuki przetrwania

• Sztuki Tebańskie (Cykl Edypa):
• Antygona
• Król Edyp (Oedipus Rex lub Oedipus Tyrannos)
• Edyp w Kolonos
• Ajax
• Trachiniae
• Electra
• Philoctetes

Historia Edypa

W "Królu Edypie" Edyp jest głównym bohaterem.

Śmierć Edypa jako dziecka została zaplanowana przez jego rodziców, Lajosa i Jokastę, aby powstrzymać go przed wypełnieniem przepowiedni. Sługa przekazuje niemowlę bezdzietnemu małżeństwu, które adoptuje je, nie znając jego historii.

Edyp w końcu dowiaduje się o przepowiedni wyroczni delfickiej, że zabije swojego ojca i poślubi matkę. Myślał, że oznacza to jego przybranych rodziców. Ucieka, by uniknąć swego losu. Edyp spotyka na rozstaju dróg człowieka w towarzystwie sług; Edyp i człowiek walczą, a Edyp zabija człowieka. Tym człowiekiem był jego ojciec, Lajos, o czym nie wiedział wtedy nikt poza bogami.

Edyp zostaje władcą Teb po rozwiązaniu zagadki sfinksa, a przy okazji poślubia owdowiałą królową, swoją matkę Jokastę. W ten sposób scena jest przygotowana do horroru. Kiedy prawda wychodzi na jaw, Jokasta popełnia samobójstwo, Edyp oślepia się i opuszcza Tebę, a dzieci zostają, by samodzielnie uporządkować wyniki.

W Edypie w Kolonie, wygnany Edyp i jego córki Antygona i Ismene przybywają do miasta Kolonus, gdzie spotykają Tezeusza, króla Aten. Edyp umiera i zaczynają się kłopoty między jego synami Polinejkesem i Eteoklesem.

W Antygonie główną bohaterką jest córka Edypa. Antygona staje przed wyborem: pozwolić, by ciało jej brata Polinejkesa pozostało niepogrzebane, poza murami miasta, narażone na ataki dzikich zwierząt, czy też pochować go i narazić się na śmierć.

Król, Kreon, zakazał pochówku Polinejkesa, ponieważ był on zdrajcą miasta. Antygona postanawia pochować jego ciało i zmierzyć się z konsekwencjami swoich czynów. Kreon skazuje ją na śmierć. W końcu Kreon zostaje przekonany do uwolnienia Antygony od kary, ale jego decyzja przychodzi za późno i Antygona popełnia samobójstwo. Jej śmierć prowadzi do samobójstwa dwóch innych osób bliskich królowi Kreonowi: jego syna Hajmona, który miał poślubić Antygonę, oraz jego żony, która popełnia samobójstwo po stracie jedynego żyjącego syna.

Przez takie tragedie przewija się motyw fatum, którego nie da się uniknąć. Niewinnie popełnia się czyn zabroniony, a konsekwencje idą za nim bezlitośnie.

Powiązane strony

• Teatr starożytnej Grecji