Pale (zapasy)

Tło

Greckie zapasy znane były starożytnym jako orthe pale ("zapasy w pozycji stojącej (lub wyprostowanej)"). Legenda głosi, że zapasy wymyślił Tezeusz z Aten. Celem (celem) zapaśnika było rzucenie przeciwnika na ziemię z pozycji stojącej. Chwyty były ograniczone do górnej części ciała, a przyszpilanie przeciwnika do ziemi było nieznane. Zapasy na ziemi były dozwolone tylko w sportach znanych Grekom jako kato pale ("zapasy na ziemi") i pankration.

Punkt był przyznawany za upadek. Upadek następował, gdy plecy lub ramiona zapaśnika dotykały ziemi. Do wygrania meczu potrzebne były trzy punkty. Zapasy były mniej brutalne niż pankration i wymagały mniej miejsca. W rezultacie był to najbardziej popularny sport wśród greckich sportowców. Stanowiły element pięcioboju (i mogły być decydującym wydarzeniem), ale były też osobnym wydarzeniem, z tymi samymi technikami. Zapasy były wielokrotnie wspominane w literaturze greckiej, zwłaszcza w poezji.

Pozostałości papirusowego podręcznika zapaśniczego z II wieku naszej ery ujawniają, że Grecy znali blokady głowy, blokady stawów, trzymania za ramiona i inne techniki stosowane przez współczesnych zapaśników. Ponieważ nie było limitów czasowych na pojedynki, niektóre z nich kończyły się remisami. Zapaśnik mógł poddać się pod chokehold i "tap out". Zapaśnicy czasami ginęli podczas zawodów, ale ich przeciwnicy nigdy nie byli pociągani do odpowiedzialności za zabójstwo.

Tezeusz (w środku) wynalazł zapasy

Palaestra

Wrestling uczyć i ćwiczyć w budynek dzwonić palaestra. W całej Grecji istniało wiele takich szkół zapaśniczych. Pierwsze palaestry zostały zbudowane około VI wieku p.n.e. Były one własnością prywatną, ale już w V wieku p.n.e. palaestry były budowane na koszt publiczny. Palaestry były budowane do końca epoki Imperium Rzymskiego. Starożytny grecki uczony Plutarch pisze, że tylko zapasy i pankration były nauczane i uprawiane w palaestrze. Boks i inne sporty były nauczane i uprawiane w salach gimnastycznych.

Palaestra składała się z kwadratowego lub prostokątnego dziedzińca otwartego na niebo. Dziedziniec ten służył do ćwiczeń i treningów. Dziedziniec otoczony był kolumnadami. Podczas deszczowej pogody pod kolumnadami ćwiczono zapasy i pankration. Pomieszczenia przylegające do kolumnady służyły do wykładów, kąpieli, ubierania się i rozbierania, gier, spotkań towarzyskich, przechowywania sprzętu i oliwy z oliwek. W palaestrze szerzył się seks homoseksualny, mimo oficjalnych starań, by go ukrócić.

Kolumnada w palaestrze w Olimpii

Nagość

Greccy atleci byli nielicznymi sportowcami w starożytnym świecie, którzy ćwiczyli i rywalizowali nago. Zapaśnicy Homera w Iliadzie nosili przepaski, ale wkrótce po erze Homera greccy atleci zaczęli się rozbierać. Nie wiadomo, dlaczego. Pausanias twierdzi, że sportowcy chcieli naśladować Orsipposa z Megary, biegacza, który wygrał bieg w Olimpii w 720 r. p.n.e. po tym, jak stracił przepaskę na biodrach. Dionizjos z Halikarnasu i Tucydides przypisują ten zwyczaj Spartanom.

Inne legendy mówią, że jakiś biegacz potknął się o swój strój kąpielowy i urzędnicy zakazali go jako niebezpiecznego. Niektórzy twierdzą, że sportowcy rozebrali się, aby udowodnić, że są mężczyznami, albo dlatego, że lepiej im się biega nago. Podawano też inne powody: sportowcy rozebrali się z powodów erotycznych, kultowych, na szczęście lub jako demokratyczny wyrównywacz szans. Niektórzy twierdzą, że rozebrali się, ponieważ byli dumni ze swoich umięśnionych ciał i opalenizny.

Grecy nazywali penisa "psem". Sportowcy czasami używali sznurka zwanego "psią smyczą" do ściągania napletka penisa. Nie wiadomo, czy zwyczaj ten miał znaczenie seksualne czy estetyczne. Wydaje się, że była to kwestia osobistych preferencji. Wiązanie napletka jest czasem tematem w malarstwie wazowym.

Zapaśnicy na monecie z ok. 400 r. p.n.e.

Wyposażenie zapaśnika

Grecki zapaśnik niósł na palaestrę trzy przedmioty: flakonik na oliwę, skrobaczkę i gąbkę. Kolba na oliwę (aryballos) była ceramicznym pojemnikiem z szeroką wargą i wąskimi ustami, w którym mieściła się dzienna porcja oliwy z oliwek dla zapaśnika. Pojemniki te przybierały różne kształty. Niektóre z nich przypominały ptaki, zwierzęta lub części ciała człowieka, takie jak głowa, stopa czy penis. Większość była po prostu kulami bez podstawy.

Skrobak (strigil lub stlengis) był narzędziem o wklęsłym ostrzu. Wykonany był z brązu, srebra, szkła lub żelaza. Używano go do zeskrobywania nagromadzonej oliwy i potu (gloios) z ciała sportowca. gloios sprzedawano ze względu na jego rzekomą wartość leczniczą. Używano go do leczenia stanów zapalnych stawów, sromu i odbytu, brodawek płciowych i zmian syfilitycznych, zwichnięć mięśni i bólów. Po usunięciu potu i oleju, zapaśnik kąpał się używając gąbki (spongos).

Atleta (w środku) trzymający skrobaczkę i flakonik z oliwą. Nagrobek (stela), 410-400 p.n.e.

Przygotowanie

Ciężcy sportowcy - zapaśnicy, pankrationiści i bokserzy - korzystali z tych samych budynków, ćwiczyli te same ćwiczenia, używali tego samego sprzętu (worki treningowe) i stosowali te same wysokobiałkowe diety mięsne. Zapaśnicy w Olimpii otrzymali kiedyś lekki trening bokserski jako przygotowanie do zawodów.

Zapaśnicy najpierw nacierali swoje ciała oliwą z oliwek, aby piasek nie dostał się do ich porów. Następnie zapaśnik posypywał się drobnym proszkiem. Czasami ćwiczył z partnerem, aby nauczyć się taktyki, ale w większości przypadków zapaśnicy po prostu się siłowali. Rytm był ważny, więc zapaśnicy ćwiczyli i rywalizowali przy muzyce fletowej. W przeciwieństwie do boksu i pankrationu, treningi zapaśnicze odbywały się na pełnym gazie. Zapaśnicy mieli krótko ścięte włosy, aby nie dawać przeciwnikom czegoś do chwytania lub nosili czapkę, aby utrzymać włosy w miejscu.

Konkurs

Zapaśnicy byli łączeni w pary przez losowanie (kleroi). Losy te były wielkości ziarna fasoli i oznaczone literą. Na każdą literę przypadały dwa losy. Losy były mieszane w dzbanku. Każdy zapaśnik wylosował jeden los i został sparowany z zapaśnikiem, który wylosował tę samą literę. Jeśli była nieparzysta liczba zapaśników, ostatnia litera byłaby zaznaczona tylko na jednym losie. Zapaśnik, który ją wylosował, nie rywalizowałby w pierwszej rundzie.

Mecz rozpoczynał się w pozycji znanej jako "stanie razem" (systasis). Zapaśnicy pochylali się ku sobie, aż ich czoła stykały się. Z tej pozycji, każdy z nich próbował rzucić przeciwnika na ziemię. Zapaśnik może wysunąć się do przodu chwytając przeciwnika za ramiona lub owijając ręce wokół jego tułowia w "uścisku niedźwiedzia". Podczas początkowej walki obaj mogą unikać bliskiego kontaktu, a każdy z nich walczy o chwyt na nogach lub rękach przeciwnika. W końcu, jeden z nich znajdzie chwyt, którego potrzebuje, aby rzucić przeciwnika. Zapaśnik może próbować chwycić dłonie, nadgarstki lub ramiona przeciwnika i rzucić nim z nagłym skrętem (akrocheirismos), lub zbliżyć się na bliską odległość i złapać go za ciało.

Mecz był podzielony na części oznaczone "upadkami". Po upadku zapaśnicy ponownie angażowali się w walkę bez przerwy (break). Naukowcy i historycy sportu nie są pewni, co dokładnie stanowi upadek. Zgadzają się jednak, że było to dotknięcie przynajmniej ramionami lub plecami do ziemi. Trzy upadki były równoznaczne z wygraną i mecz był zakończony.

Hoplita na kulistym aryballosie. Aryballos często pojawiają się w scenach gimnastycznych jako zawieszone na małym pasku z nadgarstka atlety. Były one również popularnym dobrem grobowym i stanowiłyby odpowiednie wotum w sanktuarium herosa (Payne 1931, 290E).

Zasady i warunki

W książce Combat Sports in the Ancient World, Michael Poliakoff wskazuje, że greckie zapasy były brutalnym sportem i tolerowały pewną szorstką taktykę. Były mniej brutalne niż dwa pozostałe sporty walki - pankration i boks - ale podczas gdy uderzanie było zabronione, a łamanie palców ostatecznie zdelegalizowane, niektóre zagrażające kończynom ruchy, chwyty na szyję i duszenia były dozwolone. Zapasy były uważane za sport rzemieślniczy z powodu dużej liczby dźwigni i chwytów. Był to sport, który sprawdzał "cnoty wojenne: spryt, śmiałość, odwagę, samodzielność i wytrwałość" - pisze Poliakoff, a Grecy "oczekiwali, że człowiek wykształcony i utalentowany będzie uprawiał zapasy i cieszył się nimi jako dorosły".

Celem (celem) zapaśnika było zaliczenie upadku przeciwnika. Dotknięcie plecami lub ramionami do ziemi było upadkiem. Nie było zdefiniowanej przestrzeni zapaśniczej, takiej jak ring lub koło i nie było limitu czasowego. Chwyty były ograniczone do górnej części ciała i dozwolone było potykanie się nogami.

W greckich zapasach nie istniały podziały wagowe; sport ten był zdominowany przez dużych i silnych. Ci mężczyźni i chłopcy mogli pokonać mniejszego, ale bardziej uzdolnionego przeciwnika po prostu dzięki swoim rozmiarom. Do zwycięstwa w oficjalnych zawodach potrzebne były trzy upadki. W jednym meczu można było stoczyć pięć walk. Starożytni nigdy nie przyznawali punktów za udaną taktykę, tak jak we współczesnych zapasach, a "przypinanie" lub przytrzymywanie przeciwnika do ziemi było nieznane. Duszenie lub dławienie przeciwnika w celu zmuszenia go do poddania się (przyznania się) do porażki było dozwolone.

Trzymanie przeciwnika w chwycie, z którego nie może się uwolnić było również upadkiem, podobnie jak rozciąganie człowieka na całej długości na ziemi. Zapaśnik mógł upaść na jedno kolano, ale było to ryzykowne. Gdy dwóch zapaśników upadło razem na ziemię, czasem trudno było ustalić, co dokładnie się stało i powstawały spory. Wyrzucenie przeciwnika ze skammy (dołu zapaśniczego) nie było upadkiem, ale mimo to liczyło się jako zwycięstwo.

Trzy klasyczne ruchy w greckich zapasach to "latająca kobyła", "body hold" i fantazyjne wypady na nogi. W latającej kobyle, zapaśnik chwytał przeciwnika za ramię, przerzucał go przez bark i wysyłał na ziemię płasko na plecy. W body hold, zapaśnik chwyciłby przeciwnika w pasie, uniósłby go w powietrze, obrócił i zrzucił głową na ziemię. Misterne wypady na nogi mogłyby wysłać wrestlera na ziemię, ale zapaśnicy starej szkoły, którzy polegali na czystej sile, gardzili wymyślnymi wypadami na nogi. Uderzanie, kopanie i żłobienie miękkich obszarów ciała nie było dozwolone. Punkt był przyznawany, jeśli zapaśnik poddał się z powodu submission hold. Możliwe było, aby mecz trwał pięć rund.

Wrestling i starożytne igrzyska olimpijskie

Zapasy były wydarzeniem w starożytnych igrzyskach olimpijskich. Zostały dodane do programu olimpijskiego w 708 r. p.n.e. Była to pierwsza konkurencja dodana do Olimpiady, która nie była wyścigiem pieszym. Zapasy chłopców zostały dodane do programu olimpijskiego w 632 r. p.n.e. Zapaśnicy modlili się do Heraklesa o siłę i Hermesa o szybkość. Zawody zapaśnicze odbywały się na stadionie, a nie w Palaestrze w Olimpii.

Zapasy, boks i pankration (sporty kontaktowe), odbywały się czwartego dnia festiwalu olimpijskiego. W greckich zapasach nie było podziałów na kategorie wagowe. Szesnastu olimpijskich zapaśników było ciężkich z mięśniami "wielkości głazów", według jednego ze świadków. Kibice nadawali zapaśnikom przydomki, które pasowały do ich sylwetek, takie jak "niedźwiedź" czy "lew".

Starożytny trener Philostratus uważał, że u zapaśnika ważny jest równy temperament i drobna budowa ciała. Lubił zapaśnika o prostych plecach, masywnym udzie wywiniętym na zewnątrz i pisał, że "wąskie pośladki są słabe, grube powolne, ale dobrze ukształtowane pośladki są atutem na wszystko."

Leontiskos był mistrzem olimpijskim w zapasach w 456 i 452 r. p.n.e. Mimo że przepisy zabraniające łamania palców przeciwnika powstały w VI w. p.n.e., Leontiskos zwyciężył, stosując właśnie tę taktykę. Milo z Krotonu był kolejnym bohaterem olimpijskim - jedynym zapaśnikiem, który zdobył pięć tytułów mistrza olimpijskiego. Został pokonany w szóstej próbie, gdy miał czterdzieści lat. Olimpijski zapaśnik Polydamas zginął, gdy próbował podtrzymać dach jaskini podczas trzęsienia ziemi.

Zapaśnicy byli chwaleni za swoje fizyczne piękno. Na pomniku Theognetosa z Eginy widnieje napis: