ETA

Opis

ETA była jedną z najbardziej znanych i długo działających grup terrorystycznych w Europie. Została założona w 1959 r. z tego, co pozostało z EKIN, innej radykalnej baskijskiej grupy separatystycznej. Zarówno EKIN, jak i ETA powstały z powodu niezadowolenia z umiarkowanego nacjonalizmu głównej partii baskijskiej, Baskijskiej Partii Narodowej. ETA dokonała setek ataków w Hiszpanii. Miała powiązania z innymi grupami terrorystycznymi zarówno w regionie baskijskim, jak i poza nim. Należały do nich Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska (IRA) i kolumbijski FARC.

Ataki

Większość ataków terrorystycznych ETA była wymierzona w przedsiębiorstwa i hiszpańskich urzędników państwowych, zwłaszcza członków służb bezpieczeństwa i wymiaru sprawiedliwości, ale ETA celowała również w ludność cywilną. Najczęstszą taktyką ETA były zamachy bombowe i zabójstwa. Ataki miały miejsce głównie w Kraju Basków, Madrycie i Katalonii. Podobnie jak IRA, ETA czasami wydawała ostrzeżenia przed atakami.

Grupa ta zamordowała admirała Luisa Carrero Blanco w grudniu 1973 roku. W tym czasie Blanco był postrzegany przez wielu jako najbardziej prawdopodobny następca hiszpańskiego dyktatora Francisco Franco. Zginął, gdy pod jego samochodem eksplodowała podziemna bomba. Ponad dwadzieścia lat później ETA prawie zamordowała Jose Marię Aznara, polityka opozycji, który później został premierem. W 1987 r. ETA zabiła 21 osób w Barcelonie przy użyciu bomby podłożonej w samochodzie.

Zmiana statusu

Status ojczyzny baskijskiej zmienił się znacząco wraz z końcem reżimu Francisco Franco i powrotem demokracji w 1979 roku. Franco próbował stłumić baskijski nacjonalizm i separatyzm. Z drugiej strony nowy demokratyczny rząd zaoferował baskijskim prowincjom znaczną autonomię. Na mocy porozumienia zawartego w 1980 r. region baskijski uzyskał własny parlament, podobnie jak inne regiony Hiszpanii. Zezwolono mu również na posiadanie własnego, niezależnego ustawodawstwa podatkowego. Ponadto język euskara stał się bardziej znaczący w kulturze publicznej i edukacji. Nowy autonomiczny region nie odstraszył jednak radykalnych separatystów, którzy tworzyli ETA. ETA popełniła około 900 morderstw i kilkadziesiąt porwań.

Zmiana działalności

Poziom aktywności ETA zmieniał się na przestrzeni lat. Grupa podjęła kilka prób zawieszenia broni, w tym 14-miesięczną, która trwała do grudnia 1999 roku. Od 2000 r. ETA dokonała kilku zamachów, jednak liczba ofiar jest mniejsza. Uważa się, że grupa kurczy się. Hiszpańscy urzędnicy uważają, że ostatnie represje doprowadziły do poważnego osłabienia grupy i sądzą, że jej przyszłość jako organizacji terrorystycznej może być ograniczona. Obecnie w hiszpańskich więzieniach przebywa ponad stu podejrzanych członków ETA.

W ciągu ostatnich kilku lat ETA dokonywała sporadycznych ataków, w tym zamachów bombowych we wrześniu 2004 r., grudniu 2005 r. i na początku 2006 r. Zamachy te były jednak na ogół poprzedzone ostrzeżeniami i nie spowodowały żadnych ofiar śmiertelnych. Zamachy te były jednak na ogół poprzedzone ostrzeżeniami i nie spowodowały ofiar śmiertelnych.

W marcu 2006 r. ETA ogłosiła trwałe zawieszenie broni i wyraziła gotowość do przyłączenia się do procesu politycznego. Decyzja ta mogła mieć związek z zamachami bombowymi na pociągi w Madrycie w 2004 r., w których zginęło prawie 200 osób. Za zamach początkowo obwiniano ETA, jednak wkrótce okazało się, że był on dziełem bojowników islamskich powiązanych z Al-Kaidą. Podobnie jak IRA, przywódcy ETA mogli uważać, że terroryzm z masowymi ofiarami praktykowany przez niektóre radykalne ugrupowania islamskie dyskredytuje ich brutalną taktykę - choć nie wiadomo tego na pewno. ETA miała tajną strukturę przywódczą.

W czerwcu 2007 r. ETA ogłosiła zawieszenie broni z marca 2006 r. jako nieważne, choć wielu uznało zamach bombowy ETA na parking lotniskowy z grudnia 2006 r. za oznakę, że rozejm nie zostanie utrzymany. Rzecznik ETA oskarżył hiszpański rząd o ingerencję w baskijskie wybory lokalne, jak również o kontynuowanie ścigania i skazywania członków ETA w czasie zawieszenia broni.

Należy zauważyć, że ETA w ramach deklaracji zawieszenia broni nie wyrzekła się oficjalnie przemocy ani nie podjęła kroków w celu wycofania broni (jak zrobiła to IRA w lipcu 2005 r.). Zawieszenia broni ETA już wcześniej przeradzały się w przemoc.

20 października 2011 r. ETA ogłosiła publicznie trwałe zaprzestanie działalności. Zostało to ogłoszone w dwóch znaczących gazetach nacjonalistycznych, Gara i Berria.