Skrypt wschodni Nagari
Pismo bengalsko-asdamskie (także pismo wschodniogwariowe) jest piątym najczęściej używanym systemem pisma na świecie. Stanowi podstawę alfabetu bengalskiego, asnamskiego i Tirhuta (mieszanka dewanagari i wschodniego nagari). Używany jest również do zapisu Bishnupriya Manipuri, Kokborok (Tripuri) i Meithei (Manipuri). Inne języki, takie jak Angika, Bodo, Karbi, Maithili i Mising, były wcześniej zapisywane w alfabecie bengalsko-assamskim. Współczesny Sylheti używa tego alfabetu wraz z Sylheti Nagari. Pierwotnie był on używany do zapisu sanskrytu. Obecnie, we wschodnich Indiach, nadal używa się wschodniego Nagari do zapisu sanskrytu.
Purbi Nagari Lipi (pismo wschodniego Nagari) pisane w językach asamskim i bengalskim
Opis
Pismo bengalsko-azamojskie nie zostało stworzone do zapisu konkretnego języka, ale było głównym pismem we wschodnich regionach średniowiecznych Indii. Pismo to było również używane do zapisu sanskrytu. W tym regionie eposy hinduskie (Mahabharata, Ramajana itd.) były pisane w starszych wersjach pisma Eastern Nagari. Po okresie średniowiecza, Pali zastąpił sanskryt jako nowy język pisany w tym regionie. Wernakularne dialekty Pali ostatecznie ewoluowały w Bengali, Assamese i inne pokrewne języki. Sankardev używać the skrypt w the 15th i 16th wiek jego pisanie w Assamese. Madhava Kandali używać ono the Assamese Ramayana w the 14th wiek. Było ono również używane przez późniejszych królów Ahom do pisania Buranjis, kronik Ahom, w języku Assamese. Istnieje bogate dziedzictwo literatury wschodnioindyjskiej zapisanej tym pismem, które do dziś jest sporadycznie używane do zapisu sanskrytu.
Podobnie jak Devanagari, Eastern Nagari również używa dziesiątek zbitek spółgłoskowych. Są one reprezentowane przez różne i czasami dość nieregularne znaki. Naukę czytania tego pisma komplikuje więc duży rozmiar pełnego zestawu znaków i kombinacji znaków, liczący około 500. Mimo że w tak znaczących ośrodkach jak Bangla Academy w Dhace (Bangladesz) i Paschimbanga Bangla Akademi w Kalkucie (Bengal Zachodni, Indie) trwają prace nad standaryzacją pisma bengalskiego, nie ma jednolitej pisowni bengalskiego, gdyż wiele osób nadal używa różnych archaicznych form liter. Spośród różnych regionalnych odmian tego pisma, tylko odmiany bengalska i asamska istnieją dziś w sformalizowanym systemie.
Wydaje się, że konieczność zapisu Nagari Wschodniego na komputerach będzie miała duży wpływ na jego standaryzację. Od około 2001 roku trwają prace nad stworzeniem fontów Unicode i wydaje się prawdopodobne, że rozdzieli się on na dwa warianty, tradycyjny i nowoczesny.
Skrypt
W tym i innych artykułach w Wikipedii dotyczących języków Assamese i Bengali, schemat Romanizacji używany przez lingwistów specjalizujących się w fonologii Assamese i Bengali jest włączony wraz z transkrypcją IPA.
Samogłoski
- Samogłoski assamskie
- Samogłoski bengalskie
- Samogłoski Maithili
Pismo ma obecnie 11 liter samogłoskowych, używanych do reprezentowania siedmiu samogłosek w bengalskim i ośmiu samogłosek w asamskim, wraz z kilkoma dyftongami samogłoskowymi. Wszystkie te litery samogłoskowe są używane zarówno w asamskim jak i bengalskim. Niektóre z samogłosek mają różne dźwięki w zależności od słowa. Istnieje wiele rozróżnień samogłosek, które są zachowane w systemie pisma, ale nie są wymawiane jako takie we współczesnym mówionym bengalskim lub asamskim. Na przykład, pismo ma dwie litery dla samogłoski [i] i dwie litery dla samogłoski [u]. Ta różnica powstała w czasach, kiedy Wschodnie Nagari było używane do zapisu sanskrytu, języka, który miał krótkie [i] i długie [iː] oraz krótkie [u] i długie [uː]. Litery te są zachowane w skrypcie z ich tradycyjnymi nazwami "krótkie i" oraz "długie i", itd., mimo że nie są już wymawiane inaczej w zwykłej mowie.
Dwie dodatkowe zmodyfikowane samogłoski, অ' i অ্যা, nie są uważane za litery skryptu Eastern Nagari, ale są często używane w językach asamskim i bengalskim (odpowiednio) do reprezentowania niektórych samogłosek, gdy zamierzona wymowa byłaby w przeciwnym razie niejednoznaczna. Ta ostatnia samogłoska, która jest używana w bengalskim, jest często używana do transkrypcji tekstów pierwotnie napisanych w innych alfabetach, w szczególności w łacinie.
Tabela samogłosek | |||||||||
Samogłoski | Diakrytyka samogłoski symbol | Assamese | Bengali | BishnupriyaManipuri | MeiteiManipuri [1] | Sylheti | Hajong | Rabha | Rajbongsi |
অ | - – | ô | ô/o | ô | ô/a | o | o | ô | ô |
অʼ | ʼ | o | - – | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
আ | া | a | a | a | a꞉ | a | a | a | a |
অ্যা/এ্যা | ্যা | - – | æ | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
অৗ | ৗ | - – | - – | - – | - – | - – | â | â | - – |
ই | ি | i | i | i | i | i | i | i | i |
ইʼ | িʼ | - – | - – | - – | - – | - – | - – | î | - – |
ঈ | ী | i | i | i | - – | ī | - – | - – | (i) |
উ | ু | u | u | u | u | u | u | u | u |
উʼ | ুʼ | - – | - – | - – | - – | - – | - – | â | - – |
ঊ | ূ | u | u | u | - – | ū | - – | - – | (u) |
ঋ | ৃ | ri | ri | ri | - – | ri | - – | - – | ri |
ৠ | ৄ | rii | rii | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
ঌ | ৢ | li | li | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
ৡ | ৣ | lii | lii | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
এ | ে | ê | e/ê | e | e | ê | e | e | ê |
এʼ | েʼ | e | - – | - – | - – | - – | - – | - – | - – |
ঐ | ৈ | ôi | ôi | ôi | ei | oi | oi | - – | ôi |
ও | ো | û | o | u | o/ô | - – | ô | o | o |
ঔ | ৌ | ôu | ôu | ôu | ou | ou | ôu | - – | ôu |
Znaki samogłoskowe mogą być używane w połączeniu ze spółgłoskami, żeby zmodyfikować ich wymowę (np. ক, kô). Kiedy nie ma samogłoskowego symbolu diakrytycznego, samogłoska "অ" (ô) jest domyślną samogłoską dla danej spółgłoski. Na przykład, zgodnie z tą regułą, litera চ jest wymawiana jako cho. Żeby zaznaczyć brak samogłoski, pod spółgłoską może być napisane hôsôntô (্), np. দ্ d.
Spółgłoski
Nazwy liter spółgłoskowych we Wschodnim Nagari są zazwyczaj po prostu główną wymową spółgłoski plus nieodłączna samogłoska "অ" ô. Ponieważ nieodłączna samogłoska nie jest zapisywana, większość nazw liter wygląda identycznie jak sama litera (np. nazwa litery "ঘ" to ঘ ghô, a nie gh). Niektóre litery, które straciły swoją charakterystyczną wymowę we współczesnym asamskim i bengalskim, mają taką samą wymowę z innymi literami. Na przykład, ponieważ fonem spółgłoskowy /n/ jest reprezentowany przez spółgłoski ন, ণ, lub ঞ (w zależności od pisowni danego słowa). Te litery nie są nazywane po prostu nô. Zamiast tego, są one nazywane "dental nô", "cerebral nô" i niô. Podobnie, fonem /ʃ/ w bengalskim i /x/ w asnamskim może być zapisany jako "palatalne shô/xhô" শ , "mózgowe shô/xhô" ষ, lub "dentystyczne sô/xô" স, w zależności od słowa.
Tabela spółgłosek | |||||||
Konsonant | Assamese | Bengali | BishnupriyaManipuri | MeiteiManipuri | Sylheti | Hajong | Maithili |
ক | kô | kô | kô | kô | xo | ko | kô |
খ | khô | khô | khô | khô | xo | kho | khô |
গ | gô | gô | gô | gô | wejdź na stronę | wejdź na stronę | gô |
ঘ | ghô | ghô | ghô | ghô | wejdź na stronę | gho | ghô |
ঙ | ungô | ngô | ngô | ngô | - – | ngo | ngo |
চ | sô | cô | cô | cô | więc | co | cô |
ছ | sô | chô | chô | - – | więc | więc | - |
• | - – | - – | - – | - – | - – | - | chô |
জ | zô | jô | jô | jô | zo | jo | jô |
ঝ | zhô | jhô | jhô | jhô | zo | jho | - |
— | - – | - – | - – | - – | - – | - – | jhô |
ঞ | niô | nô | nô | - – | - – | - – | niô |
ট | tô | ţô | ţô | - – | do | - – | - – |
™ | - – | - – | - – | - – | - – | - – | ţô |
ঠ | thô | ţhô | ţhô | - – | do | - – | ţhô |
ড | dô | đô | đô | - – | zrobić | - | dô |
ড় | rô | ŗô | ŗô | - – | ŗo | - – | - – |
ঢ | dhô | đhô | đhô | - – | zrobić | - | dô |
ঢ় | rhô | ŗhô | ŗhô | - – | ro | - – | - – |
ণ | nô | nô | nô | - – | nie | - | - |
ত | tô | tô | tô | tô | ṭo | do | tô |
থ | thô | thô | thô | thô | ṭo | tho | thô |
দ | dô | dô | dô | dô | ḍo | zrobić | dô |
ধ | dhô | dhô | dhô | dhô | ḍo | dho | dhô |
ন | nô | nô | nô | nô | nie | nie | nô |
প | pô | pô | pô | pô | fo | po | pô |
ফ | fô | phô | fô | fô | fo | fo | - |
™ | - – | - – | - – | - – | - – | - – | phô |
ব | bô | bô | bô | bô | bo | bo | ra |
ভ | bhô | bhô | bhô | bhô | bo | bho | bhô |
ম | mô | mô | mô | mô | mo | mo | ma |
য | zô | jô | jô | - – | zo | - | ya |
য় | yô | yô | yô | yô | - – | yo | - – |
র | (wô) | rô | rô | rô | ro | wõ | va |
ৰ | rô | (rô) | - – | - – | ro | ro | rô |
ল | lô | lô | lô | lô | lo | - – | - – |
Є | - – | - – | - – | - – | - – | - – | la |
ৱ | wô | - – | wô | wô | o | wo | - – |
শ | xô | şô | şô | - – | - – | - | shô |
ষ | xô | şşô | şşô | - – | - – | - | sshô |
স | xô | şô | sô | sô | şo | - | sô |
হ | hô | hô | hô | hô | ho | ho | - |
Ї | - – | - – | - – | - – | - – | - | hô |
Cyfry
Wschodni skrypt Nagari ma swój własny zestaw cyfr.
Cyfry | ||||||||||
Zachodnie cyfry arabskie | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
Liczby bengalskie | ০ | ১ | ২ | ৩ | ৪ | ৫ | ৬ | ৭ | ৮ | ৯ |
Imiona asamskie | xuinno | ek | dui | tini | sari | pãs | soja | xat | ath | nie |
শূন্য | এক | দুই | তিনি | চাৰি | পাঁচ | ছয় | সাত | আঠ | ন | |
Imiona bengalskie | shunnô | æk | dui | cyna | char | pãch | chhôy | shat | aţ | nôy |
শূন্য | এক | দুই | তিন | চার | পাঁচ | ছয় | সাত | আট | নয় | |
Nazwy Meitei | shunya | ama | ani | ahum | mari | manga | taruk | taret | nipa꞉n | ma꞉pan |
শুন্য | অমা | অনি | অহুম | মরি | মঙা | তরূক | তরেৎ | নীপান | মাপন | |
Nazwy Sylheti | shuinno | ex | dui | cyna | sair | fas | take | sraczka/szmatka | aŧ | noe |
শুইন্য় | এখ | দুই | তিন | ছাইর | ফাছ | ছয় | সাত/হাত | আট | নয় | |
Nazwy w języku maithili | shūnyô | ek | du | cyna | chari | pãch | chhô: | sat | aţh | nôu |
শূন্য | এক | দু | তিন | চাৰি | পাঁচ | ছঃ | সাত | আঠ | নউ |
Pytania i odpowiedzi
P: Czym jest pismo bengalsko-assamskie?
O: Skrypt bengalsko-assamski to powszechnie używany system pisma, który służy jako podstawa dla alfabetu bengalskiego, asamskiego i tirhuta.
P: Jak powszechnie używany jest alfabet bengalsko-assamski?
Skrypt bengalsko-assamski jest piątym najczęściej używanym systemem pisma na świecie.
P: Jakie inne języki są zapisywane przy użyciu skryptu bengalsko-assamskiego?
Skrypt bengalsko-assamski jest również używany do zapisu Meitei (Manipuri), Kokborok (Tripuri) i Bishnupriya Manipuri. Inne języki, takie jak Angika, Bodo, Karbi, Maithili i Mising, były wcześniej zapisywane pismem bengalsko-assamskim.
P: Czy pismo bengalsko-assamskie było pierwotnie używane do zapisu sanskrytu?
O: Tak, pismo bengalsko-assamskie było pierwotnie używane do zapisu sanskrytu.
P: Czy wschodnie nagari jest używane do zapisu sanskrytu w czasach współczesnych?
O: Tak, we wschodnich Indiach nadal używa się wschodniego nagari do zapisu sanskrytu.
P: Jaki inny alfabet jest używany w czasach współczesnych obok alfabetu bengalsko-asyryjskiego?
O: Współczesne Sylheti używa tego alfabetu obok Sylheti Nagari.
P: Co to jest Tirhuta?
O: Tirhuta to system pisma będący mieszanką dewanagari i wschodniego nagari, oparty na skrypcie bengalsko-assamskim.