Dejima

Historia

W 1543 roku portugalscy kupcy jako pierwsi postawili stopę w Japonii, na wyspie Tanegashima. Sześć lat później jezuicki misjonarz Francis Xavier przybył na wyspę Kyushu, do Kagoshimy. Początkowo portugalscy kupcy mieli swoją siedzibę w Hirado. Potem zaczęli szukać lepszego portu. W 1570 roku potężny właściciel ziemski lub daimyo o imieniu Ōmura Sumitada stał się katolikiem. (Wybrał Bartolomeu jako swoje chrześcijańskie imię.) Zawarł umowę z Portugalczykami, aby uczynić Nagasaki lepszym dla handlu. Wkrótce port został otwarty. W 1580 Sumitada przekazał jurysdykcję nad Nagasaki jezuitom. Portugalczycy stali się jedynymi, którzy handlowali jedwabiem z Chinami przez Makau.

Szogun Iemitsu nakazał utworzenie sztucznej wyspy w 1634 roku. Początkowo zrobił to, by zatrzymać portugalskich kupców mieszkających w Nagasaki na jednym obszarze. Po buncie głównie chrześcijańskiej ludności w regionie Shimabara-Amakusa, rząd Tokugawy zakazał wstępu na wyspę wszystkim obywatelom zachodnim z wyjątkiem holenderskich pracowników Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej (Vereenigde Oostindische Compagnie, VOC). Bez corocznych portugalskich statków z Makau, gospodarka Nagasaki bardzo ucierpiała.

Od 1609 r. Holendrzy mieli na wyspie Hirado punkt handlowy. Urzędnicy państwowi zmusili Holendrów do przeniesienia się z Hirado na Dejimę. Od 1641 r. do Japonii mogły przypływać tylko statki chińskie i holenderskie.

Każdy statek, który przybywał na Dejimę, był poddawany inspekcji. Żagle były zdejmowane do czasu, aż statek był gotowy do wypłynięcia. Zabierano książki religijne i broń. Na wyspie nie wolno było odprawiać nabożeństw.

Organizacja

Wyspa Dejima była częścią miasta Nagasaki. Dejima była mała, 120 na 75 metrów. Właścicielami ziemi było 25 lokalnych japońskich rodzin. Otrzymywały one roczny czynsz od Holendrów. Wyspa była połączona z lądem małym mostem, na którym stali strażnicy. Znajdowały się tam domy dla około dwudziestu Holendrów i magazyny na towary.

Holendrzy byli pilnowani przez wielu japońskich urzędników, stróżów i stróżów nocnych. Był też główny nadzorca (otona), który miał około pięćdziesięciu ludzi pracujących dla niego. Kilku handlarzy sprzedawało mieszkańcom Dejimy żywność i napoje oraz inne potrzebne im przedmioty. Było też około 150 tsūji ("tłumaczy"). Wszyscy oni musieli być opłacani przez VOC. Podobnie jak miasto Nagasaki, Dejima była pod bezpośrednim nadzorem Edo przez gubernatora (Nagasaki bugyō).

Holendrzy musieli bardzo drogo płacić za swoje placówki handlowe. Ale handel z Japonią był bardzo dochodowy dla VOC. Na początku ich zyski wynosiły 50% lub więcej. W XVIII wieku handel stał się mniejszy. Było to spowodowane tym, że tylko dwa statki rocznie mogły cumować w Dejimie. W 1795 roku VOC nie miało już pieniędzy i zbankrutowało. Po tym wydarzeniu, rząd holenderski przejął handel z Japonią. Życie na Dejimie stało się szczególnie trudne, gdy Holandia (zwana wtedy Republiką Batawską) znalazła się pod francuskim panowaniem napoleońskim. Wszelkie kontakty z ojczyzną zostały zerwane. Przez pewien czas Dejima była jedynym miejscem na świecie, gdzie powiewała holenderska flaga, ponieważ nie rządziła nimi Francja.

Najważniejszy holenderski urzędnik na Dejimie nazywany był przez Holendrów Opperhoofd. Japończycy nazywali go również Kapitanem (od portugalskiego capitão).

Wyobrażony widok z lotu ptaka na układ i struktury Dejimy, 1824-1825 r. Należy zwrócić uwagę na wachlarzowy kształt wyspy.


Holendrzy z kurtyzanami w Nagasaki ok. 1800 r.


Widok na wyspę Dejima w zatoce Nagasaki (z Siebold's Nippon, 1897)


Model holenderskiego punktu handlowego wystawiony w Dejimie (1995)

Powiązane strony

• Prowincje Japonii
• Prefektury Japonii
• Lista regionów Japonii
• Wykaz wysp japońskich