Immanuel Kant

Życie

Immanuel Kant urodził się 22 kwietnia 1724 roku. W 1740 r. wstąpił na uniwersytet w Królewcu i studiował filozofię Gottfrieda Leibniza i jego zwolennika Christiana Wolffa. Studiował tam do 1746 r., kiedy zmarł jego ojciec, po czym opuścił Królewiec i podjął pracę jako guwerner. Został guwernerem hrabiego Kayserlinga i jego rodziny. W 1755 r. Kant został wykładowcą i pozostał na tym stanowisku do 1770 roku. W 1766 r. został drugim bibliotekarzem Biblioteki Królewskiej. Ostatecznie Kant otrzymał katedrę logiki i metafizyki na Uniwersytecie w Królewcu. Przez całe swoje życie Kant nigdy nie oddalił się od Królewca na odległość większą niż siedemdziesiąt mil. Kant zmarł 12 lutego 1804 roku z ostatnimi słowami "Es ist gut" ("To jest dobre").

Uniwersytet

Po ukończeniu studiów na uniwersytecie Kant miał nadzieję zostać nauczycielem filozofii, ale było to bardzo trudne. Przez długi czas mógł prowadzić życie prywatnego wykładowcy. Zaproponowano mu posadę profesora poezji na uniwersytecie w Królewcu, ale ją odrzucił. Później w 1770 r. został profesorem zwyczajnym filozofii na uniwersytecie w Królewcu.

Młody Kant interesował się fizyką, zarówno obiektami astronomicznymi (takimi jak planety i gwiazdy), jak i ziemią. Napisał na ten temat kilka prac, ale bardziej zainteresowała go metafizyka. Chciał poznać naturę ludzkiego doświadczenia: jak ludzie mogą coś wiedzieć i na czym opiera się ich wiedza.

Pierwsze wątpliwości

Pod silnym wpływem systemu filozoficznego Leibniza i Wolffa, Kant zaczął wątpić w podstawowe odpowiedzi dawnych filozofów. Wtedy Kant przeczytał szkockiego filozofa, Davida Hume'a. Hume próbował wyjaśnić, czym jest nasze doświadczenie, i doszedł do bardzo silnej opinii zwanej "sceptycyzmem", że nie ma nic, co mogłoby uczynić nasze doświadczenie pewnym. Kant był bardzo zszokowany przez Hume'a i zobaczył teorię, którą poznał, z nowego punktu widzenia. Zaczął próbować znaleźć trzecią drogę, inną niż te dwie, które Kant nazwał "sceptycyzmem" i "dogmatyzmem".

Kant czytał innego myśliciela, który nazywał się Jean-Jacques Rousseau. Jego myśl o człowieku, zwłaszcza o moralności, wolności człowieka i wieczystym pokoju, zrobiła na Kancie wrażenie.

Filozofia

Niektórzy uczeni chętnie zaliczają Kanta do niemieckich idealistów, ale sam Kant nie należał do tej grupy.

Najbardziej znanym dziełem Kanta jest książka Krytyka czystego rozumu (Kritik der reinen Vernunft), którą Kant opublikował w 1781 roku. Kant nazwał swój sposób myślenia "krytyką", a nie filozofią. Kant twierdził, że krytyka jest przygotowaniem do stworzenia prawdziwej filozofii. Według Kanta, ludzie powinni wiedzieć, co rozum ludzki może zrobić i jakie ma granice. W Krytyce czystego rozumu Kant napisał o kilku granicach ludzkiego rozumu, zarówno w odniesieniu do odczuwania, jak i myślenia o czymś. W przypadku odczuwania, wewnątrz ludzkiej percepcji istnieją dwie granice: przestrzeń i czas. Nie ma obiektów fizycznych, ale ograniczenia naszego umysłu, które działają zawsze, gdy czujemy coś poprzez nasze zmysły. W myśleniu istnieje dwanaście kategorii lub czystych pojęć racjonalnych, podzielonych na cztery dziedziny: ilość, jakość, relacja i modalność. Kant uważał, że ludzki rozum stosuje te idee do wszystkiego.

Ideologia

Czy to, co myślimy, jest tylko naszą fantazją? Kant odpowiedział "Nie", chociaż bez tych zmysłowych i racjonalnych ograniczeń nie możemy nic myśleć, to jednak Kant był przekonany, że za naszymi ograniczeniami kryje się coś, czego nie możemy poznać bezpośrednio, a nawet z ograniczeniami możemy coś poznać. Nie może to być także osobista fantazja, gdyż ograniczenia te były wspólne dla całego ludzkiego rozumu przed naszym szczególnym doświadczeniem. Kant nazwał to, czego nie mogliśmy poznać bezpośrednio Ding an sich - "rzeczą samą w sobie". Możemy myśleć o "rzeczy samej w sobie", ale nie możemy mieć o niej żadnego doświadczenia, ani jej poznać. Bóg, wieczność duszy, życie po śmierci, takie rzeczy należą do "rzeczy samej w sobie", nie były więc według Kanta właściwymi przedmiotami filozofii, choć ludzie od najdawniejszych czasów lubili o nich dyskutować.

Książki

Kant napisał jeszcze dwie inne książki pod tytułem Krytyka: Krytyka praktycznego rozumu (1788) i Krytyka sądu (1790). W Krytyce praktycznego rozumu Kant pisał o problemie wolności i Boga. Było to jego główne dzieło z zakresu etyki. W Krytyce sądów Kant pisał o pięknie i teleologii, czyli o tym, czy w ogóle istnieje jakiś cel, czy świat, istota żywa ma powód, by istnieć itd. W obu książkach Kant stwierdził, że nie możemy odpowiedzieć na te problemy, ponieważ dotyczą one "rzeczy samej w sobie".

Influence

Kant miał wielki wpływ na innych myślicieli. W XIX wieku niemieccy filozofowie jak Fichte, Schelling, Hegel, Schopenhauer i pisarze jak Herder, Schiller i Goethe byli pod wpływem Kanta.

Na początku XX wieku idee Kanta wywarły duży wpływ na pewną grupę niemieckich filozofów. Stali się oni znani jako nowokantyści. Jeden z nich, Windelband, powiedział, że "każda filozofia przed Kantem wlewa się do Kanta, a każda filozofia po Kancie wylewa się z Kanta".

Kant wywarł wpływ na wielu współczesnych myślicieli, w tym Hannah Arendt i Johna Rawlsa.