Rok czterech cesarzy

Dziedziczenie

od Nerona do Galby

W czerwcu 68 r. senat podjął inicjatywę pozbycia się Nerona, ogłaszając go wrogiem publicznym, a Galbę cesarzem. Gwardia pretoriańska została przekupiona, by zdradzić Nerona, a ten popełnił samobójstwo. Galba został uznany za cesarza i powitany w mieście na czele swoich legionów.

Galba nie cieszył się długo popularnością. W marszu na Rzym albo niszczył, albo ściągał ogromne grzywny z miast, które nie zaakceptowały go od razu. W Rzymie Galba anulował wszystkie reformy Nerona, w tym przywileje dla wielu ważnych osób. Armia też nie była zadowolona. Po swoim bezpiecznym przybyciu do Rzymu Galba odmówił wypłacenia obiecanych nagród żołnierzom, którzy go poparli. Skarbiec rzymski rzeczywiście był w złym stanie po ekstrawagancjach Nerona, ale Galba nie radził sobie dobrze z tą sytuacją.

Podobnie jak Neron, Galba obawiał się spiskowców i wykonał egzekucję wielu senatorów i ekwitów bez procesu. Co więcej, na początku roku cywilnego 69, 1 stycznia, legiony z Germanii Dolnej odmówiły przysięgi wierności i posłuszeństwa nowemu cesarzowi. Następnego dnia legiony ogłosiły Vitelliusa, swojego namiestnika, cesarzem.

Marcus Salvius Otho przekupił na swoją stronę gwardię pretoriańską, która już wcześniej była bardzo niezadowolona z cesarza. Gdy Galba dowiedział się o zamachu stanu, wyszedł na ulice, próbując unormować sytuację. Okazało się to błędem, gdyż nie udało mu się pozyskać żadnych zwolenników. Niedługo potem gwardia pretoriańska zabiła go na Forum.

Otho do Vitelliusa

Tego samego dnia Otho został uznany przez senat za cesarza. Nowy cesarz został powitany z ulgą. Choć ambitny i chciwy, Otho nie miał na koncie tyranii ani okrucieństwa i oczekiwano, że będzie sprawiedliwym cesarzem. Jednak kłopoty w postaci Witeliusza maszerowały na Włochy z Niemiec.

Witeliusz miał za sobą najlepsze elitarne legiony imperium, złożone z weteranów wojen germańskich. To one okazałyby się jego najlepszymi argumentami w zdobyciu władzy. Otho nie był chętny do rozpoczęcia kolejnej wojny domowej i wysłał emisariuszy, aby zaproponować pokój i zapraszając Vitellius być jego zięć. Na rozsądek było już za późno; generałowie Witeliusza skierowali połowę jego armii do Włoch. Po serii mniejszych zwycięstw Otho został pokonany w bitwie pod Bedriacum. Zamiast uciekać i próbować kontratakować, Otho postanowił położyć kres anarchii i popełnił samobójstwo. Był cesarzem od nieco ponad trzech miesięcy.

Od Witeliusza do Wespazjana

Na wieść o samobójstwie Otho, Vitellius został uznany za cesarza przez Senat. Biorąc pod uwagę to uznanie, Vitellius wyruszył do Rzymu. On napotkał problemy od początku jego panowania. Miasto było pozostawione bardzo sceptyczny, gdy Vitellius wybrał dzień złych auspices (zgodnie z rzymskim przesądem) do przyjęcia urzędu Pontifex Maximus.

Wydarzenia najwyraźniej udowodniły, że mieli rację. Z tronu mocno zabezpieczone, Vitellius zaangażowany w serii uczt, bankietów i triumfalne parady, które doprowadziły cesarskiego skarbca blisko do bankructwa. Szybko narosły długi, a pożyczkodawcy zaczęli domagać się ich spłaty.

Vitellius pokazał swoją brutalną naturę nakazując tortury i egzekucje tych, którzy ośmielili się wysuwać takie żądania. Vitellius podjął krok do zabijania obywateli, którzy nazwali go jako ich dziedzica, często wraz z wszelkich współspadkobierców. Co więcej, zaangażował się w pościg za każdym możliwym rywalem, zapraszając ich do pałacu z obietnicami władzy tylko po to, by ich zamordować.

Wespazjan otrzymał od Nerona w 67 r. specjalne dowództwo w Judei z zadaniem stłumienia wielkiego powstania żydowskiego. Zyskał poparcie namiestnika Syrii, Gajusza Licyniusza Mucjana. Silne oddziały legionów judejskich i syryjskich wyruszyły na Rzym pod dowództwem Mucjana. Sam Wespazjan udał się do Aleksandrii, gdzie 1 lipca został ogłoszony cesarzem, zyskując w ten sposób kontrolę nad ważnymi dostawami zboża z Egiptu. Syn Wespazjana, Tytus, pozostał w Judei, by rozprawić się z żydowskim buntem. Zanim legiony wschodnie mogły dotrzeć do Rzymu, legiony duńskie z prowincji Raetia i Moesia również ogłosiły Wespazjana cesarzem w sierpniu i pod wodzą Marka Antoniusza Primusa zaatakowały Italię. W październiku siły dowodzone przez Primusa odniosły miażdżące zwycięstwo nad armią Witeliusza w drugiej bitwie pod Bedriacum.

Otoczony przez wrogów, Vitellius wykonane ostatnią próbę zdobycia miasta do jego strony, dystrybucji łapówki i obietnice władzy, gdzie potrzebne. Armia Dunaju była teraz bardzo blisko Rzymu. Vitellius ukrył się i przygotował się do ucieczki, ale zdecydował się na ostatnią wizytę w pałacu. Tam został złapany przez ludzi Wespazjana i zabity. W zajęciu stolicy, spalili świątynię Jupitera.

Następnego dnia senat uznał Wespazjana za cesarza. Był to 21 grudnia 69 roku, rok, który rozpoczął się od tronu Galby.

Nero


Galba


Otho


Vitellius


Wespazjan

Chronologia

68

• Kwiecień - Servius Sulpicius Galba, gubernator Hispanii Tarraconensis, i Vindex, gubernator Gallia Lugdunensis, buntują się przeciwko Neronowi.
• Maj - legiony reńskie pokonują i zabijają Vindexa w Galii.
• Czerwiec - Neron zostaje uznany przez senat za wroga publicznego (hostis) (8 czerwca) i popełnia samobójstwo (9 czerwca); Galba zostaje uznany za cesarza.
• Listopad - Witeliusz mianowany gubernatorem Germania Inferior

69

• 1 stycznia - Legiony reńskie odmawiają przysięgi lojalności wobec Galby.
• 2 stycznia - Witeliusz ogłasza się cesarzem nad Renem
• 15 stycznia - Galba zostaje zabity przez gwardię pretoriańską; tego samego dnia senat uznaje Otho za cesarza.
• 14 kwietnia - Witeliusz pokonuje Otho
• 16 kwietnia - Otho popełnia samobójstwo; Witeliusz zostaje uznany za cesarza.
• 1 lipca - Wespazjan, dowódca armii rzymskiej w Judei, ogłoszony cesarzem przez legiony egipskie pod wodzą Tyberiusza Juliusza Aleksandra.
• Sierpień - legiony naddunajskie deklarują poparcie dla Wespazjana (w Syrii) i we wrześniu w jego imieniu najeżdżają Italię.
• Październik - armia naddunajska pokonuje Witeliusza, a Wespazjan zajmuje Egipt.
• 20 grudnia - Witeliusz zabity przez żołnierzy w pałacu cesarskim.
• 21 grudnia - Wespazjan zostaje uznany za cesarza.

Powiązane strony

• Tacyt, Dzieje
• Rok Pięciu Cesarzy (193)
• Rok Sześciu Cesarzy (238)