Wende

Początki

Wydarzenia wende były częścią upadku komunizmu w całej Europie Wschodniej, np. w Polsce, na Węgrzech czy w Czechosłowacji. Wkrótce nastąpiły reformy w tych krajach. W sierpniu 1989 roku Węgry otworzyły swoje granice dla Austrii, a wielu turystów z Niemiec Wschodnich przekroczyło granicę i uciekło do krajów zachodnich.

We wrześniu Niemcom wschodnim nie wolno było już wyjeżdżać na Węgry. Wkrótce coraz więcej wschodnich Niemców udawało się do ambasad Niemiec Zachodnich w Warszawie, a zwłaszcza w Pradze. Wkrótce w ambasadzie w Pradze było ponad 4 tysiące osób. Niemcy Zachodnie mogły osiągnąć to, że Niemcy Wschodnie pozwoliły swoim ludziom wyjechać. 30 września 1989 r. minister spraw zagranicznych Niemiec Zachodnich, Hans-Dietrich Genscher, przyjechał do Pragi i powiedział wschodnim Niemcom w ogrodzie ambasady, że mogą wyjechać. Do Niemiec Zachodnich pojechali pociągami, które jechały przez NRD. W pierwszych dniach października jeszcze więcej wschodnich Niemców wyjechało z Pragi do Niemiec Zachodnich.

Poniedziałkowe Demonstracje

W samej NRD powstawały grupy opozycyjne, jak Neues Forum ("Nowe Forum"), Demokratischer Aufbruch ("Demokratyczne Przebudzenie") czy Demokratie Jetzt ("Demokracja Teraz").

Od października 1989 roku odbywały się liczne demonstracje przeciwko SED, na rzecz demokracji i praw człowieka. W mieście Lipsku ludzie spotykali się w każdy poniedziałek w kościele, który nazywa się Nikolaikirche. Modlili się o pokój i wolność, a następnie wychodzili na zewnątrz i demonstrowali. Te demonstracje nazywają się Montagsdemonstrationen ("Poniedziałkowe demonstracje").

W dniu 7 października 1989 roku odbyły się 40-te "urodziny" NRD. SED organizowała wielkie uroczystości i festyny w Berlinie Wschodnim i innych miastach. W tym samym czasie wiele osób protestowało na ulicach, a ponad 1000 z nich zostało aresztowanych. W Plauen, na południu Niemiec Wschodnich, wielu ludzi spotkało się na demonstracji. Dwa dni później, 9 października, odbyła się kolejna Poniedziałkowa Demonstracja w Lipsku. Około 70.000 ludzi przeszło pokojowo przez centrum miasta, a policja i Stasi nie zrobiły nic, by ich powstrzymać.

18 października główni przywódcy SED zdecydowali, że ich przewodniczący Erich Honecker musi podać się do dymisji. Egon Krenz został nowym przywódcą SED (Generalsekretär des Zentralkomitees der SED, "Sekretarz Generalny Centralnego Komitetu SED") i głową państwa (Staatsratsvorsitzender, "Przewodniczący Rady Państwowej"). Powiedział, że chce rozpocząć "Wende", ale demonstranci nadal chcieli, aby SED oddała całą władzę.

Demonstracja w Plauen w dniu 30 października 1989 r.

The Fall of the Wall

W dniu 4 listopada na Alexanderplatz w Berlinie Wschodnim odbyła się bardzo duża demonstracja. Wzięło w niej udział ponad 400.000 osób, a manifestacja była pokazywana na żywo przez wschodnioniemiecką telewizję.

Rząd NRD dyskutował nad nową ustawą o wyjazdach do Niemiec Zachodnich i innych krajów. Wieczorem 9 listopada 1989 roku odbyła się konferencja prasowa z udziałem sekretarza prasowego Komitetu Centralnego SED, Güntera Schabowskiego. Tuż przed konferencją prasową Egon Krenz przekazał Schabowskiemu kartkę z informacjami o nowym prawie podróży. Przed zakończeniem konferencji prasowej jeden z dziennikarzy z Włoch zadał Schabowskiemu pytanie dotyczące swobody podróżowania. Schabowski odczytał swoją kartkę, z której wynikało, że każdy powinien mieć prawo do wyjazdu z kraju i powrotu, kiedy tylko zechce. Na pytanie, kiedy ta zasada powinna wejść w życie, Schabowski odpowiedział "natychmiast" i "natychmiast".

Wielu ludzi oglądało tę konferencję prasową w telewizji, a zachodnioniemieckie środki masowego przekazu podały, że NRD chce "natychmiast" otworzyć granice. Coraz więcej wschodnich Niemców szło pod mur, aby sprawdzić, czy to prawda. Kiedy zobaczyli, że mur jest nadal zamknięty, byli coraz bardziej zdenerwowani. Po godzinie 23:00 granica została otwarta na jednym przejściu granicznym, na Bornholmer Straße, a wkrótce potem na innych przejściach. Tej nocy wiele osób wyjechało do Berlina Zachodniego i z powrotem. W następnych dniach i tygodniach tysiące ludzi odwiedziło Niemcy Zachodnie.

Konferencja prasowa Schabowskiego w dniu 9 listopada 1989 r.


Podróżni z Niemiec Wschodnich w drodze do Niemiec Zachodnich, 12 listopada 1989 r.

"Okrągłe stoły" i koniec Stasi

13 listopada 1989 roku Hans Modrow został nowym ministrem-prezydentem Niemiec Wschodnich. Do podejmowania decyzji politycznych powołał on Okrągły Stół. Przy Okrągłym Stole zasiedli członkowie SED i jej organizacji masowych, przedstawiciele grup opozycyjnych i kościołów. W miastach, miasteczkach i wsiach powstało wiele innych okrągłych stołów.

Wielu ludzi w NRD nadal obawiało się Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego, które znane było jako "Stasi". Modrow przemianował ministerstwo na Amt für Nationale Sicherheit ("Urząd Bezpieczeństwa Narodowego"; AfN). AfN zaczął niszczyć dokumenty, które gromadził przez lata. Siły opozycyjne chciały, aby dokumenty zostały zachowane i dlatego w grudniu 1989 i styczniu 1990 roku zajęły wszystkie biura Stasi w kraju. Ostatnim z nich była siedziba Stasi w Berlinie Wschodnim 15 stycznia 1990 roku.

Wolne wybory

18 marca 1990 roku odbyły się wolne wybory do parlamentu Niemiec Wschodnich, Volkskammer ("Izba Ludowa"). Wybory te wygrała grupa partii Allianz für Deutschland ("Sojusz dla Niemiec"), która chciała przyłączenia NRD do Niemiec Zachodnich. Najważniejszą partią Sojuszu była CDU, a jej przewodniczący, Lothar de Maizière, został nowym ministrem-prezydentem NRD. Nowy rząd rozpoczął proces zjednoczenia, który ostatecznie zakończył się 3 października 1990 roku.