Bitwa o Monte Cassino

Tło

Po lądowaniu aliantów we Włoszech we wrześniu 1943 roku nastąpiła dwuczęściowa ekspansja na północ. Po obu stronach pasma górskiego w środkowej części Włoch prowadzono natarcie.

Po zachodniej stronie, Piąta Armia USA ruszyła z Neapolu. Na wschodzie brytyjska Ósma Armia generała Sir Bernarda Montgomery'ego posuwała się wzdłuż wybrzeża Adriatyku.

Piąta Armia czyniła powolne postępy z powodu trudnego terenu i niemieckiej obrony. Niemcy byli chronieni na pozycjach. Pierwotne plany, że Rzym zostanie zdobyty do października 1943 r. nie doszły do skutku.

Wprawdzie na wschodzie zdobyto Ortonę, ale w grudniu z powodu śniegu posuwanie się naprzód zostało zatrzymane. Podejście do Rzymu od wschodu nie było możliwe. Autostrada nr 6 biegła przez dolinę Liri. Południowym wejściem do tej doliny było Cassino. Była to ważna część Linii Gustawa, najsilniejszych pozycji obronnych na Linii Zimowej.

Ponieważ stare opactwo benedyktyńskie było ważne dla historii, oddziały niemieckie nie umieściły w nim pozycji obronnych.

Niektóre samoloty alianckie widziały niemieckie oddziały w opactwie. Opactwo wychodziło na dolinę. Dzięki temu było to dobre miejsce dla niemieckich obserwatorów artyleryjskich. To sprawiło, że alianccy dowódcy chcieli zbombardować opactwo.

Pierwsza bitwa

Plany i przygotowanie

Zgodnie z planem dowódcy amerykańskiej V Armii, generała Clarka, brytyjski X Korpus miał zaatakować 17 stycznia 1944 roku. Brytyjska 46 Dywizja Piechoty miała zaatakować 19 stycznia. Miało to wesprzeć główne natarcie amerykańskiego II Korpusu po ich prawej stronie.

Główny centralny atak II Korpusu USA rozpoczął się 20 stycznia. 36 Dywizja Piechoty USA (Texas) przekroczy rzekę pięć mil od Cassino. Francuski Korpus Ekspedycyjny ruszyłby w kierunku Monte Cairo.

Piąta Armia osiągnęła linię Gustawa dopiero 15 stycznia, po sześciu tygodniach i 16 000 ofiar.

Atak

Pierwszy atak

X Korpus z lewej strony, 17 stycznia

Pierwszy atak został przeprowadzony 17 stycznia. W pobliżu wybrzeża brytyjski X Korpus przekroczył rzekę Garigliano. Generał von Senger, dowódca niemieckiego XIV Korpusu Pancernego nie sądził, że uda mu się powstrzymać atak. Poprosił o dodatkowe oddziały. Wysłano do niego 29 i 90 Dywizje Grenadierów Pancernych. X Korpus poniósł w pierwszej bitwie 4 000 ofiar.

Główny atak

II Korpus w centrum, 20 stycznia

Centralne natarcie amerykańskie rozpoczęło się 20 stycznia. Zostali zaatakowani przez 15 Dywizję Grenadierów Pancernych generała Eberharda Rodta. Atak zakończył się niepowodzeniem. W ciągu 48 godzin 36 Dywizja straciła 2100 zabitych, rannych i zaginionych.

II Korpus próbuje na północ od Cassino

24 stycznia

Kolejny atak nastąpił 24 stycznia. II Korpus USA zaatakował w dolinie Rapido na północ od Cassino. 34 Dywizja odepchnęła 44 Dywizję Piechoty generała Franka.

Korpus francuski zatrzymał się na prawej flance

Po prawej stronie, marokańsko-francuskie oddziały poczyniły początkowo duże postępy w walce z Niemcami. W walkach wokół Monte Belvedere obie dywizje marokańsko-francuskie poniosły 2 500 ofiar.

II Korpus w górach na północ od Cassino

Amerykańska 34 Dywizja musiała walczyć na południe. Na początku lutego amerykańska piechota zdobyła punkt mniej niż milę od opactwa. Do 7 lutego batalion dotarł na wzgórze poniżej opactwa. Próby zdobycia Monte Cassino zostały powstrzymane przez ogień karabinów maszynowych ze zboczy.

Następnie

11 lutego, po 3-dniowym ataku na Wzgórze Klasztorne i miasto Cassino, Amerykanie wycofali się. II Korpus USA był zmęczony po dwóch i pół tygodniach walk. W batalionach piechoty stracili 80%, około 2200 ofiar.

Royal Engineers przekraczają rzekę Garigliano 19 stycznia 1944 r.


Załoga niemieckiego Panzera próbuje przywrócić mobilność swojemu czołgowi Pz.Kpfw. IV Ausf. H po otrzymaniu uszkodzeń bojowych podczas walk wokół Monte Cassino.

Druga bitwa

Nazwano to operacją "Avenger". Gdy VI Korpus USA był zagrożony pod Anzio, Freyberg poprosił o pomoc w Cassini. Freyberg uważał, że atak ma tylko 50% szans na powodzenie.

Zniszczenie opactwa

Oficerowie alianccy zaczęli podejrzewać, że Niemcy wykorzystują opactwo na Monte Cassino jako punkt obserwacyjny artylerii. Alianci pomyśleli o bombardowaniu bombami "uderzeniowymi".

W bombardowaniu rankiem 15 lutego 1944 r. wzięły udział 142 ciężkie bombowce BoeingB-17 Flying Fortresses, a następnie 47 północnoamerykańskich B-25 Mitchell i 40 średnich Martin B-26 Marauder. Zrzuciły one na opactwo 1150 ton bomb. Obróciło to je w gruzy. Artyleria II Korpusu ostrzeliwała górę. Niemieckie pozycje nad i za klasztorem pozostały nietknięte.

Po bombardowaniu

Papież Pius XII nic nie powiedział po zamachu. Kardynał Sekretarz Stanu nazwał bombardowanie "głupotą".

Wiadomo, że Niemcy zgodzili się nie wykorzystywać opactwa do celów wojskowych.

Po jego zniszczeniu spadochroniarze z niemieckiej 1 Dywizji Spadochronowej zajęli ruiny opactwa. Zamienili je w twierdzę i punkt obserwacyjny.

Bitwa

W noc po bombardowaniu, kompania 1 batalionu Royal Sussex Regiment zaatakowała na Snakeshead Ridge. Atak nie powiódł się, a kompania poniosła 50% ofiar.

Następnej nocy regiment Sussex otrzymał rozkaz zaatakowania całego batalionu o północy. Batalion Sussex został odparty, ponownie ponosząc ponad 50% ofiar.

W nocy 17 lutego przeprowadzono główny atak. Atak 4/6 Rajputana Rifles nie powiódł się i poniósł ciężkie straty.

W drugiej połowie głównego natarcia dwie kompanie z 28 Batalionu (Māori) z Dywizji Nowozelandzkiej próbowały zdobyć stację kolejową w Cassino. Ostatecznie zostały one wycofane.

B-17 Latająca Forteca nad Monte Cassino, 15 lutego 1944 r.


Monte Cassino w ruinach.

Trzecia bitwa

Do trzeciej bitwy postanowiono przeprowadzić dwa ataki od północy. Przed atakiem nastąpiło bombardowanie przez ciężkie bombowce.

Trzecia bitwa rozpoczęła się 15 marca. Po trwającym trzy i pół godziny bombardowaniu 750 ton bomb nowozelandczycy ruszyli do przodu. Nastąpił też atak artyleryjski z 746 dział artyleryjskich. Do końca 17 marca Gurkhowie zajmowali punkt w pobliżu opactwa. Oddziały nowozelandzkie i pancerze zdobyły stację.

Na 19 marca zaplanowano atak na miasto i opactwo. Atak niemieckiej 1 Dywizji Spadochronowej zatrzymał natarcie aliantów i zniszczył czołgi. W mieście atakujący poczynili niewielkie postępy. Wojska alianckie musiały walczyć dom po domu.

Freyberg uznał, że atak nie może być kontynuowany i zakończył go. Niemiecka 1 Dywizja Spadochronowa poniosła ciężkie straty, ale utrzymała się na swoich pozycjach.

Następnie

W wyniku walk w Cassino 4 Dywizja Indyjska straciła 3 000 ludzi, a Dywizja Nowozelandzka 1 600 ludzi zabitych, zaginionych i rannych. Niemieccy obrońcy ponieśli ciężkie straty.

Czwarta bitwa

Planowanie i przygotowanie

Plan generała Alexandra we Włoszech zakładał zmuszenie przeciwnika do użycia maksymalnej liczby dywizji we Włoszech. Wraz z nadejściem wiosennej pogody możliwe było użycie dużych zgrupowań wojsk i pancerzy.

Czwarta bitwa została nazwana operacją "Diadem". Plan zakładał, że II Korpus amerykański po lewej stronie zaatakuje w górę wybrzeża. Korpus francuski zaatakowałby przez Garigliano. Brytyjski XIII Korpus w centrum prawego frontu miał atakować wzdłuż doliny Liri. Po prawej stronie II Korpus Polski (3 i 5 Dywizja) zaatakowałby Opactwo. Przygotowanie wojsk zajęło dwa miesiące. Przemieszczanie wojsk odbywało się w ciemnościach.

Bitwa

Atak (11-12 maja) na Cassino rozpoczął się o godz. 23:00 od bombardowania artyleryjskiego z 1.060 dział na froncie 8 Armii i 600 dział na froncie 5 Armii. II Korpus amerykański poczynił niewielkie postępy. Francuskie Siły Ekspedycyjne przedostały się w Góry Aurunci. W górach nad Cassino przez trzy dni ataki polskie i niemieckie przynosiły obu stronom ciężkie straty.

Do 13 niemiecka prawa strona zaczęła tracić na rzecz V Armii. W dniu 17 maja II Korpus Polski rozpoczął drugie natarcie na Monte Cassino. Polacy, przy drugiej próbie, zdobyli Monte Cassino.

Galeria planów bitewnych