Pramoedya Ananta Toer

Wczesne lata

Pramoedya urodziła się 6 lutego 1925 roku w Blorze w środkowej Jawie, wówczas części holenderskich Indii Wschodnich. Był najstarszym synem w swojej rodzinie. Ojciec Pramoedyi był nauczycielem. Jego ojciec był również aktywny w Boedi Oetomo (pierwsza uznana rdzenna organizacja narodowa w Indonezji). Matka Pramoedyi zajmowała się handlem ryżem. Jego dziadek-matka odbył pielgrzymkę do Mekki. Jak napisano w jego pół-autobiograficznym zbiorze opowiadań "Cerita Dari Blora", początkowo nazywał się Pramoedya Ananta Mastoer. Uważał jednak, że nazwisko rodowe Mastoer jest zbyt arystokratyczne. Jawajski przedrostek "Mas" oznacza człowieka wyższej rangi w rodzinie szlacheckiej. Więc, usunął "Mas" i zachował Toer jako nazwisko rodowe. Pramoedya poszedł do Radiowej Szkoły Zawodowej w Surabaya, ale właśnie ukończył ją, gdy Japonia zaatakowała Surabaya w 1942 roku.

Podczas II wojny światowej Pramoedia początkowo wspierała siły okupacyjne Cesarskiej Japonii. Wierzył, że Japończycy są źli, ale lepsi od Holendrów. Pracował jako maszynista dla japońskiej gazety w Dżakarcie. Jednak w miarę trwania wojny Indonezyjczycy sprzeciwiali się surowemu traktowaniu przez japońskie wojsko i wojennej racjonalizacji. Lojalne wobec Sukarno siły nacjonalistyczne przestawiły swoje poparcie na przybywających sojuszników przeciwko Japonii. Pramoedia też to zrobiła.

17 sierpnia 1945 roku, po tym jak wiadomość o zwycięstwie aliantów nad Japonią dotarła do Indonezji, Sukarno ogłosiło niepodległość Indonezji. To zapoczątkowało indonezyjską rewolucję narodową przeciwko Brytyjczykom i Holendrom. W tej wojnie Pramoedya dołączyła do grupy paramilitarnej w Karawangu, Kranji (Zachodnia Jawa). Został wysłany do Dżakarty. W Dżakarcie pisał opowiadania i książki oraz propagandę dla sprawy nacjonalistycznej. Holendrzy wsadzili go do więzienia Bukit Duri w Dżakarcie w latach 1947-1949, w roku, w którym Holendrzy uznali niepodległość Indonezji. Podczas pobytu w więzieniu napisał swoją pierwszą dużą powieść Uciekinier.

Znaczenie po uzyskaniu niepodległości przez Indonezję

W pierwszych latach po uzyskaniu niepodległości przez Indonezję, Pramoedia pisała opowieści o problemach nowego narodu. Pisał także na wpół autobiograficzne prace oparte na jego wspomnieniach z czasów II wojny światowej. Następnie zamieszkał w Holandii w ramach programu wymiany kulturalnej. Później wyjechał na kilka innych wymian kulturalnych, w tym na wycieczki do Związku Radzieckiego i Chińskiej Republiki Ludowej.

W Indonezji Pramoedia zbudowała sobie reputację krytyka literatury i społeczeństwa. Dołączył do lewicowej grupy pisarzy "Lekra" i pisał w gazetach i czasopismach literackich. Jego styl pisarski stał się bardziej polityczny. Jednym z przykładów jest jego historia Korupsi (Korupcja). Jest to historia urzędnika państwowego, który wpada w pułapkę korupcji. Spowodowało to problemy dla niego z rządem w Sukarno.

Od końca lat 50. Pramoedia zaczęła wykładać historię literacką na Universitas Res Publica. Ten uniwersytet był politycznie lewicowy. Kiedy przygotowywał lekcje, zaczął zdawać sobie sprawę, że idee dotyczące języka indonezyjskiego i literatury zostały wypaczone przez holenderskie władze kolonialne. Poszukiwał materiałów, które były ignorowane przez kolonialne instytucje edukacyjne i przez Indonezyjczyków po uzyskaniu niepodległości.

Pramoedya spędził czas w Chinach, więc miał dobre przeczucia do indonezyjskiego narodu chińskiego. To było niezwykłe w Indonezji po odzyskaniu niepodległości. Rząd Indonezji wprowadził wiele praw ograniczających wolność indonezyjskiego narodu chińskiego, a Malajczycy i Jawajczycy często dyskryminowali indonezyjską ludność chińską. Pramoedya opublikowała serię listów do wyimaginowanego chińskiego korespondenta omawiającego historię indonezyjskiej ludności chińskiej, zwanego Hoakiau di Indonesia (Historia zamorskich Chińczyków w Indonezji). Skrytykował on rząd za zbyt jawajskie nastawienie i niewrażliwość na potrzeby i pragnienia innych regionów i narodów Indonezji. W rezultacie został aresztowany przez indonezyjską armię i uwięziony w więzieniu Cipinang na dziewięć miesięcy.

Uwięzienie pod Suharto

W zamachu stanu w październiku 1965 roku wojsko przejęło władzę po fałszywym twierdzeniu, że zamach na kilku starszych generałów został zorganizowany przez Komunistyczną Partię Indonezji. Był to początek nowego porządku Suharto. Ten rząd był brutalnie antykomunistyczny. Pramoedya była szefem Organizacji Kultury Ludowej, grupy literackiej związanej z Indonezyjską Partią Komunistyczną. Więc, reżim Nowego Porządku nazwał go komunistą i wrogiem państwa. Podczas brutalnej antykomunistycznej czystki w latach 1965-66, Pramoedya został aresztowany, pobity i uwięziony przez rząd Suharto. Został nazwany więźniem politycznym. Jego książki zostały zakazane i został uwięziony bez procesu, najpierw w Nusa Kambangan u południowego wybrzeża Jawy, a następnie w kolonii karnej Buru na wschodnich wyspach archipelagu indonezyjskiego. .

Zabroniono mu pisać w czasie pobytu w więzieniu na wyspie Buru. Ale stworzył swoją najbardziej znaną serię utworów, Buru Quartet. Jest to seria czterech historycznych powieści fikcyjnych opowiadających o rozwoju nacjonalizmu indonezyjskiego. Książki te są częściowo oparte na jego własnych doświadczeniach z okresu dorastania. Angielskie tytuły książek są: This Earth of Mankind, Child of All Nations, Footsteps, and House of Glass. Główny bohater serii nosi imię Minke. Jest on małoletnim jawajskim królem. Bohater jest podobny do indonezyjskiego dziennikarza o nazwisku Tirto Adhi Surjo. Był aktywny w ruchu nacjonalistycznym.

W skład kwartetu wchodzą silne żeńskie postaci o indonezyjskiej i chińskiej przynależności etnicznej. Książki pokazują, jak ciężko było tym ludziom żyć pod rządami kolonialnymi. Doświadczyli oni rasistowskiej dyskryminacji i ataków. Walczyły o osobistą i narodową niezależność polityczną. Te książki są typowe dla dużej części pisarstwa Pramoedii. Opowiadają osobiste historie i skupiają się na jednostkach uwikłanych w ruchy historii narodu.

Pramoedya zrobił badania do książek przed wysłaniem do obozu karnego w Buru. Kiedy został aresztowany, jego biblioteka została spalona, a znaczna część jego zbiorów i wczesnych pism została utracona. Na wyspie kolonii więziennej Buru nie wolno mu było mieć nawet ołówka. Pramoedia myślał, że kiedykolwiek będzie mógł pisać powieści na papierze. Opowiedział historie powieści swoim współwięźniom. Inni więźniowie słuchali tych opowieści, a następnie pomagali mu. Wykonali dodatkową pracę, aby Pramoedia nie musiała tak dużo pracować. Więc w końcu udało mu się spisać powieści. Ostatnie książki wzięły swoją nazwę, "Buru Quartet", od więzienia, w którym je stworzył. Zostały one zebrane i wydane w języku angielskim. Maxwell Lane przetłumaczył je. Są też w wielu innych językach. Do 2005 roku zostały wydane w 33 językach (BIWP). Wiele osób spoza Indonezji, mimo że były to doskonałe książki. Zdobyły one wiele nagród. Ale rząd indonezyjski zakazał ich wydawania w Indonezji. Tak więc jedno z najsłynniejszych dzieł literackich Indonezji było prawie niemożliwe do odnalezienia w kraju ludzi, do których historii się ono odnosiło. Indonezyjczycy za granicą skanowali kopie i dzielili się nimi w Internecie z mieszkańcami kraju.

Pramoedya w swoich pracach nad kolonialną Indonezją uznała znaczenie islamu jako narzędzia społecznego sprzeciwu wobec Holendrów. Jego prace nie dotyczą religii i nie mają wyraźnych tematów religijnych. Sprzeciwił się on ludziom, którzy wykorzystywali religię do kontrolowania tego, jak ludzie myślą. Czasami pisał negatywnie o religijnie pobożnych.

Buru tpc 1967


Powieść: Bumi Manusia (Ta Ziemia Ludzkości) Pierwsza książka kwartetu Buru.

Uwolnienie z więzienia i późniejsze pisanie

Pramoedia została uwolniona z więzienia w 1979 roku. Ale do 1992 roku przebywał w areszcie domowym w Dżakarcie. W tym czasie wydał "Dziewczynę z wybrzeża", kolejną półfikcyjną powieść opartą na doświadczeniach własnej babci (tomy 2 i 3 tego dzieła zostały zniszczone wraz z biblioteką w 1965 roku). Napisał również Nyanyi Sunyi Seorang Bisu (1995); A Mute's Soliloquy, autobiografię opartą na listach, które napisał dla swojej córki z więzienia w Buru, ale nie pozwolono mu wysłać, oraz Arus Balik (1995).

Napisał wiele felietonów i krótkich artykułów krytykujących rząd Indonezji. Napisał książkę Perawan Remaja dalam Cengkeraman Militer (Young Virgins in the Military's Grip), dokument ukazujący ciężką sytuację kobiet jawajskich, które podczas japońskiej okupacji zostały zmuszone do zostania kobietami pocieszenia, a następnie poddane uciskowi przez własne społeczeństwo indonezyjskie. Japońscy wojskowi zabrali te kobiety na wyspę Buru. Zostały one zgwałcone i wykorzystane seksualnie przez Japończyków. Wiele z nich zostało tam zamiast wracać na Jawę. Inne więźniarki polityczne na Buru z Pramoedią mogły spotkać niektóre z tych kobiet. Opowiadały Pramoedii historie tych kobiet. Zapisał je w formie narracyjnej w latach 70-tych. To był początek książki wydanej w 2001 roku.

Pramoedya została hospitalizowana 27 kwietnia 2006 roku z powodu powikłań związanych z cukrzycą i chorobami serca. Był także zapalaczem papierosów Kretek (goździków) i znosił wieloletnie nadużycia podczas pobytu w areszcie. Pramoedya był chwalony za swoje pisanie i zdobył wiele nagród. Wielu uważało go za najlepszego kandydata do Literackiej Nagrody Nobla z Indonezji i Azji Południowo-Wschodniej.

Pisma Pramoedyi o Indonezji odnoszą się do międzynarodowych i regionalnych prądów spowodowanych wydarzeniami politycznymi w historii oraz do tego, jak wydarzenia te przebiegały przez jego ojczyznę i bufetowały jej mieszkańców. Pramoedya dzieli się również osobistą historią trudów i zatrzymań za swoje wysiłki wyrażania siebie i polityczne aspekty swoich pism, a także walczył z cenzurą swojej pracy przez przywódców własnego narodu.

Pramoedia w latach 90.


Grób Pramoedii na cmentarzu Karet Bivak, Dżakarta

Nagrody

• 1988 PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award.
• 1989 Nagroda The Fund for Free Expression Award, Nowy Jork, USA.
• 1992 English P.E.N Centre Award, Wielka Brytania.
• 1992 Stichting Wertheim Award, Netherland.
• 1995 Ramon Magsaysay Award for Journalism, Literature, and Creative Communication Arts.
• 1999 Doktor Honoris Causa z Uniwersytetu w Michigan.
• 1999 Odznaczenie honorowe kanclerza Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
• 2000 Chevalier de l'Ordre des Arts et des Lettres Republic of France.
• 2000 11. nagroda kultury azjatyckiej Fukuoka.
• Nagroda Norweskiego Związku Autorów 2004 za wkład w literaturę światową i nieustającą walkę o prawo do wolności słowa.
• 2004 Nagroda Pablo Neruda, Chile
• 2005 Global Intellectuals Poll by the Prospect.

Główne prace