Buru

Geografia i geologia

Wyspa Buru znajduje się pomiędzy dwoma morzami Oceanu Spokojnego - Morzem Seram (indonezyjski: Laut Seram) na północy i Morzem Banda (indonezyjski: Laut Banda) na południu i zachodzie. Na wschodzie znajduje się cieśnina Manipa (indonezyjski: Selat Manipa), a następnie wyspa Seram (indonezyjski: Pulau Seram). Powierzchnia Buru wynosi 9.505 km2 (3.670 mil kwadratowych). Buru jest trzecią co do wielkości wyspą Maluku.

Buru ma kształt zbliżony do owalu. Ma około 130 km (81 mil) ze wschodu na zachód i 90 km (56 mil) z północy na południe. Najwyższym punktem na wyspie (2700 m n.p.m.) jest szczyt Mount Kapalatmada. Wyspa jest w większości górzysta, szczególnie w centralnej i zachodniej części. Znaczna część wyspy pokryta jest lasem tropikalnym.

 

Zatoka Kayeli koło Namlea w 1949 roku


Zatoka Kayeli

Rośliny i zwierzęta

Buru znajduje się pomiędzy Australią a Azją. Jego rośliny i zwierzęta są unikalne.

Ogon rakietowy Buru jest endemiczny dla wyspy

Podział administracyjny

Wyspa należy do indonezyjskiej prowincji Maluku (indonezyjski: Propinsi Maluku). Dzieli się na Buru Regency (indonezyjski: Kabupaten Buru) i South Buru Regency (indonezyjski: Kabupaten Buru Selatan).

 

Ludność

Według Spisu Powszechnego z 2010 r. ludność wysp administrowanych jako Buru wynosiła 161 828 osób; podczas Spisu Pośredniego z 2015 r. liczba ta wzrosła do 186 779. Około 68,3% w regencji północnej i 31,7% w południowej;

Historia

Okres przedkolonialny

Jedna z pierwszych wzmianek o Buru znajduje się w Nagarakretagama z 1365 roku. Jest to starojawajska mowa pogrzebowa Hayam Wuruk, władcy królestwa Majapahit.

W XVI-XVII wieku do Buru rościli sobie prawo władcy wyspy Ternate oraz Portugalczycy. Jednak żaden z tych narodów nie kontrolował wyspy. Odwiedzali ją jedynie w celach handlowych. Makassarowie z wyspy Sulawesi zbudowali na Buru fortyfikacje. Makassarowie zmusili miejscowych do uprawy cennych przypraw, takich jak goździki.

Okres kolonialny

Zarówno Makassarowie, jak i Holenderska Kompania Wschodnioindyjska chcieli mieć przyprawy na wschodzie Archipelagu Malajskiego. Toczyli wojnę. W 1648 r. Holendrzy wypędzili Makassarów z Buru. Holendrzy zniszczyli farmy i budynki, ponieważ nie mogli pozostać na Buru i bali się, że Makassarowie mogą wrócić. Wrócili z czterema armatami i 24 żołnierzami w 1658 roku na południowym wybrzeżu zatoki Kayeli. Zbudowali stałą osadę i fortecę. Holendrzy zmusili około 2,000 miejscowych wyspiarzy do przeniesienia się do zatoki Kayeli. Wielu z nich było szlachtą. Holendrzy chcieli kontrolować miejscową ludność i zmusić ją do pracy na polach goździkowych. Ci lokalni mieszkańcy Kayeli stali się ważnymi przywódcami.

Holenderska Kompania Wschodnioindyjska zakończyła działalność na początku XVIII wieku. Wszystkie jej ziemie na Archipelagu Malajskim stały się własnością korony holenderskiej. Buru zostało podzielone na regencje. Lokalni władcy, zwani radżami, kontrolowali je dla Holendrów. Wszyscy radżowie byli szlachtą plemienną Kayeli.

Upadek dominacji Kayeli rozpoczął się w latach osiemdziesiątych XIX wieku, kiedy to przywódcy klanów Leliali, Wae Sama i Fogi przenieśli znaczną część swoich grup etnicznych do pierwotnych osad; na początku 1900 roku dołączyła do nich Tagalisa. Do tego czasu wiele innych z pierwotnych 13 wiosek Kayeli było już opuszczonych lub straciło swoich rajasów. Około 1910 r. wiodąca rola klanu Kayeli prawie zanikła.

Lata przejściowe 1942-1950

Od wiosny 1942 r. do lata 1945 r. armia japońska kontrolowała wszystkie Holenderskie Indie Wschodnie, w tym Buru. Wyspa została zbombardowana przez samoloty alianckie. Atakowały one lotnisko Namlea.

Po przegranej przez Japonię wojnie, kontrola nad wyspą wróciła do Holandii. W grudniu 1946 r. Buru, wraz z innymi wyspami Moluków, Sulawesi i Małymi Wyspami Sundajskimi, zostało włączone do częściowo niepodległego Państwa Indonezji Wschodniej. Zostało ono utworzone przez rząd holenderski. Planowali oni, aby ich Indie Wschodnie powoli stawały się państwem zależnym. W grudniu 1949 r. Indonezja Wschodnia weszła w skład Republiki Stanów Zjednoczonych Indonezji.

W kwietniu 1950 r. Buru, Ambon, Seram i kilka mniejszych pobliskich wysp utworzyły niepodległą Republikę Południowych Moluków. Obiecały one, że utrzymają bliskie więzi polityczne z Holandią. Republika Indonezji próbowała wchłonąć RMS w drodze rozmów. Ale, to nie udać się. W Ten Sposób, Republika Indonezja zaczynać sześciomiesięczny wojna w Lipiec 1950. W grudniu 1950 r. Republika Indonezji kontrolowała Buru i stało się ono częścią Republiki Indonezji.

W ramach Indonezji

W latach 1950-1965 nowy rząd chciał, aby Buru stało się częścią Indonezji. W latach 60-tych i 70-tych, podczas wojskowego reżimu generała Suharto, Buru stało się głównym więzieniem. Większość więźniów stanowili komuniści i inni przedstawiciele lewicy, a także intelektualiści. Większość obozów na Buru została zamknięta w 1980 roku. Więźniami było ponad 12 000 osób. Co najmniej kilkaset z nich zmarło lub zostało zabitych.

Jednym z więźniów był indonezyjski pisarz Pramoedya Ananta Toer. Przebywał on w więzieniu przez 14 lat (1965-1979). Napisał tam wiele swoich powieści, w tym większość Kwartetu Buru. Do 1975 r. Toerowi nie wolno było używać ołówka ani papieru. Zapamiętywał swoje powieści i opowiadał je współtowarzyszom z celi. Pomagali mu oni zapamiętać historie.

Goździk - przyprawa, która odegrała znaczącą rolę w historii Buru


Drzewo goździkowe


Pozostałości po holenderskiej fortecy w zatoce Kayeli.

Transport

Buru jest połączone z innymi częściami Indonezji drogą morską. Posiada dwa główne porty w Namlea i Namrole. Lotnisko wojskowe w Namlea (pas startowy 750 metrów) jest wykorzystywane do transportu lotniczego. Większość transportu lokalnego odbywa się drogami.

Tradycyjna praca i kultura

Tradycyjnie, praca i kultura w wioskach zmieniały się wraz z porami roku, a ludzie przemieszczali się, by podążać za pracą i jedzeniem. Mężczyźni polowali na dzikie świnie zwane Buru babirusa, jelenie i oposy. Kobiety zbierały dzikie warzywa. Podczas zachodniego monsunu (od listopada do kwietnia) zarówno mężczyźni jak i kobiety pracowali razem na polach. Gleba na wyspie nie była dobra, więc czasami wioski przenosiły się na nowsze, lepsze ziemie. Czasami ludzie przenosili całą wioskę po około 20 latach użytkowania jednego kawałka ziemi. Większość osad była mała.

Tradycyjne stroje Buru są podobne do tych, które nosi większość innych ludów Indonezji. Mężczyźni noszą sarongi i tunikę z długą spódnicą. Kobiety również noszą sarongi, ale krótszą kurtkę. Kolor ubrań jest różny dla różnych plemion wyspy.

Tradycyjny dom Buru z początku XX wieku


Mężczyźni z Liseli na wsi, początek XX wieku.

Badania

Zarówno indonezyjscy jak i zagraniczni naukowcy badają szczególne życie roślin i zwierząt na wyspie. Jednak pierwotne rośliny na wybrzeżu i duża część lasów górskich zostały wycięte lub zniszczone pod uprawę. Tylko dwa duże obszary lasów deszczowych są nadal w górach. Są to obszary chronione o nazwie Gunung Kapalat Mada (1,380 km2) i Waeapo (50 km2).