Rdzenny obszar chroniony Angas Downs
Rdzenny obszar chroniony Angas Downs to obszar chroniony na południu Terytorium Północnego w Australii. Składa się z 320.500 hektarów (3.205 km2) dzierżawy pastoralnej, która jest własnością rdzennej społeczności Imaṉpa. Znajduje się wzdłuż autostrady Luritja, około 135 km na wschód od Uluṟu-KataTjuṯa Park Narodowy i 100 km na południowy wschód od Kanionu Królów. Od wschodu graniczy ze stacją Mount Ebenezer i CurtinSprings Station od zachodu. Nieruchomość została przekształcona 10 czerwca 2009 r. w autochtoniczny obszar chroniony i stanowi część Australijskiego Systemu Rezerwatów Narodowych.
Angas Downs jest częścią ojczyzny południowej Luritji i północnego ludu Yankunytjatjara. Razem nazywają się Matutjara i mówią dialektem, który jest mieszanką tych dwóch języków. Mieszkańcy Imaṉpa to między innymi Luritja, Yankunytjatjara i Pitjantjatjara. Na terenie posiadłości znajduje się kilka miejsc (songi i święte miejsca), które są ważne dla rodzimych rodzin Tjukurpa. Kilka zwierząt, które mieszkają w rezerwacie reprezentuje totemy rodowe, przypominające o tożsamości ludzi, pokrewieństwie i pochodzeniu. Wiele z tych roślin i zwierząt od tysięcy lat stanowi również ważne źródło pożywienia dla tubylców.
Poprzednie praktyki gospodarowania gruntami i inne presje zniszczyły Angas Downs i zniknęło wiele rodzimych gatunków. Zwierzęta łowne i rośliny jadalne są mniej powszechne, a dużym problemem są zdziczałe zwierzęta (wielbłądy i konie) i chwasty. Central Land Council prowadzi program rangerski w Imanpie.
Historia
Obszar Angas Downs mieści się w tradycyjnej ojczyźnie południowej Luritji i północnej Jankeskiej ludności. Razem nazywają się Matutjara i mówią dialektem, który jest mieszanką tych dwóch języków.
Na początku lat dwudziestych XX wieku pionier o nazwisku William Liddle przybył na te tereny w poszukiwaniu ziemi, na której mógłby hodować owce. Przybył do Wollungi, moczarni na północnym krańcu obecnego Angas Downs, i znalazł tam wodę. Dalej na południe, przeszedł przez przerwę w Pasmie Wollara, odwiedzając kolejny otwór wodny w pobliżu miejsca, które później stało się pierwszą zagrodą Angas Downs. W drodze na południe, Liddle zlokalizował więcej źródeł wody w Wilpiya (w pobliżu Pasma Kernota) i w Curtin Springs. W Oodnadatta w 1927 r. kupił 2000 owiec i wypędził je na północ wzdłuż rzeki Finke, a następnie na południe do Pasma Wollara. W 1930 r. Liddle otrzymał od rządu pastoralną dzierżawę na blok ziemi wokół Pasma Wollara. Nazwał swoją posiadłość Angas Downs i zamieszkał tu z żoną Mary (kobietą Arandą) i ich dziećmi. Zbudowali swoją zagrodę w przełęczy Pasma Wollara, które później stało się znane jako Wzgórza Skrzypcowe.
W 1945 roku William sprzedał Angas Downs dwóm swoim synom, Arturowi i Miltonowi. Przenieśli zagrodę na jej obecne miejsce, gdzie znajduje się bardziej niezawodne źródło wody. Zmienili też inwentarz stacji z owiec na bydło. W 1947 r. inny z synów Williama, Harold Liddle, założył własną stację na wschód przy Mount Ebenezer. Arthur Liddle przejął połowę Angas Downs w Milton w 1956 roku.
Od lipca do października 1962 roku Frederick G. G. Rose przebywał w Angas Downs i dokumentował miejscową ludność aborygeńską i jej sposób życia. Interesował się dokumentowaniem wpływu kontaktu z Białą cywilizacją na kulturę rdzennych mieszkańców. Rejestrował także genealogię rodziny Liddle i innych rodzin aborygeńskich mieszkających na Angas Downs.
Wspólnota Aborygenów z Imaṉpa powstała w 1978 roku w pobliżu Mount Ebenezer. W Angas Downs, Arthur Liddle i jego rodzina kontynuowali hodowlę bydła w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Podobnie jak w przypadku wielu przedsięwzięć duszpasterskich w tym czasie, Angas Downs zmagał się z problemami finansowymi. Nieruchomość została ostatecznie zakupiona przez pobliską gminę Imaṉpa, 2 maja 1994 roku. Od tego czasu jest własnością Imanpa Development Association, a zarządzana przez ich firmę Lisanote Pty. Ltd. Angas Downs został ogłoszony rdzennym obszarem chronionym w 2009 roku. Na terenie posiadłości nadal znajduje się 300-400 sztuk bydła, które są ograniczone do wybiegu o powierzchni 266 km2 na południowym wschodzie.
Layout
Rezerwat obejmuje około 3 205 km2 (1 237 m²). Teren jest w większości płaski, ale istnieją dwa główne pasma: Pasmo Kernota na południowym zachodzie i Pasmo Wollara (lub Wzgórza Skrzypcowe) w centrum. Stara zagroda znajduje się w centrum działki, w dolinie Pasma Wollara. Nowa zagroda znajduje się dalej na południe, wzdłuż autostrady Luritja. Autostrada ta biegnie w kierunku północ-południe przez środek posesji. Na południowym krańcu rezerwatu styka się ona z Autostradą Lasseter Highway. Do ważnych moczarów na terenie posiadłości należą Wollunga i Yaua na północy, Wallara na południowym wschodzie oraz Wilpiya (również pisane Wilpia lub Wilbia), położone na południowo-wschodnim końcu Pasma Kernota.
Ciernisty diabeł mieszka szeroko w całej posiadłości. Jest on używany jako maskotka Angas Downs i pojawia się na logo parku.
Różnorodność biologiczna
Angas Downs zawiera wiele różnych rodzajów roślin i siedlisk, w tym lasy mulgowe, zagłębienia gipsowe, równiny wapienne, spinifex, wydmy piaskowe, lasy dębowe pustynne, rozlewiska aluwialne i pagórki kwarcytowe. Na Angas Downs zanotowano kilka gatunków rodzimych ssaków, w tym echidny, Ooldea dunnart, kultarr, kangur czerwony, waler wschodni, nietoperz włochaty Gould, nietoperz długouszny, mysz obskurna spinifex, piaszczysta mysz śródlądowa i dingo. Mala były wcześniej obecne w okolicy, ale nie są już widoczne na posesji.
Na terenie rezerwatu odnotowano ponad 90 gatunków ptaków. Często spotykane są: Emu, gąsior (indyk krzaczasty), kamyczek krzaczasty i papuga mulga, kogutek major Mitchell, pierścień australijski, papuga Bourke'a i pączek.
Od 2009 roku na obszarze chronionym odnotowano ponad 50 gatunków gadów. Należą do nich: Simoselaps betholdi (wąż pasiasty Jana), Suta punctata (wąż nakrapiany), Demansia psammophis (wąż żółtopłetwy), Tiliqua multifasciata (niebieski język środkowy), Ramphotyphlops endoterus (wewnętrzny wąż ślepy), Pygopus nigriceps (zachodni okapturzony skalisty), Nephrurus laevissimus, Nephrurus levis levis, Morethia ruficauda i Egernia inornata (skóra pustynna).
Czerwony kangur na Angas Downs.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest Angas Downs Indigenous Protected Area?
O: Angas Downs Indigenous Protected Area to obszar chroniony w południowej części Terytorium Północnego w Australii. Składa się z 320 500 hektarów (3 205 km2) dzierżawy pasterskiej, której właścicielem jest rdzenna społeczność Imaṉpa.
P: Gdzie znajduje się Angas Downs?
O: Angas Downs leży wzdłuż autostrady Luritja, około 135 km na wschód od Parku Narodowego Uluṟu-Kata Tjuṯa i 100 km na południowy wschód od Kings Canyon. Od wschodu graniczy ze stacją Mount Ebenezer, a od zachodu ze stacją Curtin Springs.
P: Kiedy został uznany za rdzenny obszar chroniony?
O: Posiadłość została uznana za rdzenny obszar chroniony 10 czerwca 2009 r. i stanowi część australijskiego systemu rezerwatów narodowych.
P: Kim są ludzie Matutjara?
O: Lud Matutjara składa się z południowych Luritja i północnych Jankunytjatjara, którzy mówią dialektem będącym mieszanką obu języków. Wśród mieszkańców Imaṉpa są Luritja, Jankunytjatjara i Pitjantjatjara.
P: Jakie są ważne miejsca w Angas Downs?
O: Na terenie posiadłości znajduje się kilka miejsc (songliny i święte miejsca), które są ważne dla rodzin tubylczych Tjukurpa. Kilka zwierząt żyjących w rezerwacie stanowi totemy przodków, przypominające o tożsamości, pokrewieństwie i pochodzeniu ludzi. Wiele roślin i zwierząt od tysięcy lat stanowi również ważne źródło pożywienia dla mieszkańców.
P: Jakiego rodzaju szkody wystąpiły w Angas Downs?
O: Wcześniejsze praktyki zarządzania ziemią i inne naciski spowodowały zniszczenie Angas Downs, w wyniku czego wiele rodzimych gatunków zniknęło, a zwierzęta łowne i rośliny jadalne stały się mniej powszechne. Z powodu tych zniszczeń z czasem poważnym problemem stały się zdziczałe zwierzęta (wielbłąd i koń) oraz chwasty.
