Południowoafrykańska wojna graniczna
Wojna graniczna w Republice Południowej Afryki odnosi się do konfliktu, który miał miejsce w latach 1966-1990 głównie w Afryce Południowo-Zachodniej (obecnie Namibia) między Republiką Południowej Afryki z jednej strony a Południowo-Zachodnią Organizacją Ludową (SWAPO) i jej sojusznikami z drugiej strony.
Korzenie konfliktu sięgają I wojny światowej, kiedy RPA najechała i podbiła kolonię niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej w imieniu Imperium Brytyjskiego i innych sojuszników I wojny światowej. Po klęsce Niemiec Liga Narodów przyznała RPA mandat do administrowania tym terytorium do czasu, aż jego mieszkańcy będą gotowi do samodzielnego rządzenia.
Po II wojnie światowej Republika Południowej Afryki odmówiła poddania Republiki Południowej Afryki Zachodniej proponowanej umowie powierniczej ONZ i zamiast tego zwróciła się o prawo do aneksowania jej jako piątej prowincji. Podjęto kroki mające na celu włączenie Republiki Południowej Afryki Zachodniej do Republiki Południowej Afryki, w tym przyznanie miejscowej białej ludności prawa do wyboru przedstawicieli do parlamentu Republiki Południowej Afryki.
W 1962 roku utworzono SWAPO, aby przeciwstawić się południowoafrykańskim rządom i złożyć petycję o niepodległość południowo-zachodniej Afryki. Przy wsparciu Związku Radzieckiego SWAPO rozpoczęło szkolenie partyzantów, a od 1966 roku często dochodziło do starć z południowoafrykańską policją i wojskiem. Wojna wkroczyła w nową fazę w 1975 roku, kiedy Angola uzyskała niepodległość i jej nowy komunistyczny rząd zaczął wspierać partyzantów. Wojska południowoafrykańskie rozpoczęły naloty na Angolę w celu zniszczenia baz SWAPO, co doprowadziło do walk z armią angolską. Kuba, która wysłała wojska, by wesprzeć rząd Angoli, była bezpośrednio zaangażowana w niektóre z tych bitew.
W 1988 roku RPA, Angola i Kuba podpisały trójstronne porozumienie zobowiązujące je do pokoju. Kuba zgodziła się wycofać z Angoli, jeżeli Republika Południowej Afryki wycofa się z Afryki Południowo-Zachodniej i nada temu terytorium niepodległość. Południowo-zachodnia Afryka uzyskała niepodległość jako Namibia na początku 1990 roku.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to była wojna graniczna w RPA?
A: Południowoafrykańska wojna graniczna to konflikt, który toczył się w latach 1966-1990 głównie w Afryce Południowo-Zachodniej (obecnie Namibia) między Republiką Południowej Afryki z jednej strony a Organizacją Ludową Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO) i jej sojusznikami z drugiej.
P: Jakie były korzenie tego konfliktu?
O: Korzenie tego konfliktu sięgają I wojny światowej, kiedy to RPA najechała i podbiła kolonię Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia w imieniu Imperium Brytyjskiego i innych aliantów I wojny światowej.
P: Jak doszło do powstania SWAPO?
O: W 1962 roku powstała SWAPO, aby przeciwstawić się rządom południowoafrykańskim i domagać się niepodległości Afryki Południowo-Zachodniej. Przy wsparciu Związku Radzieckiego, SWAPO rozpoczęło szkolenie partyzantów i od 1966 roku często ścierało się z policją i armią RPA.
P: Jak Kuba zaangażowała się w tę wojnę?
O: W 1975 roku, kiedy Angola uzyskała niepodległość i jej nowy komunistyczny rząd zaczął wspierać partyzantów, Kuba wysłała wojska, aby wzmocnić rząd Angoli, co doprowadziło do bezpośredniego zaangażowania w niektóre bitwy z armią angolską.
P: Jakie porozumienie zakończyło tę wojnę?
O: W 1988 roku RPA, Angola i Kuba podpisały porozumienie trójstronne, w którym zobowiązały się do zawarcia pokoju. Porozumienie to stanowiło, że jeżeli RPA wycofa się z Południowo-Zachodniej Afryki, przyznając jej niepodległość, wówczas Kuba wycofa się z Angoli.
P: Kiedy Namibia uzyskała niepodległość?
O: Namibia uzyskała niepodległość na początku 1990 roku w wyniku porozumienia trójstronnego podpisanego przez RPA, Angolę i Kubę.
