Romanizacja języka greckiego
Romanizacja języka greckiego jest sposobem na pisanie języka greckiego (starożytnego lub nowoczesnego greckiego) z alfabetem rzymskim. Można to zrobić poprzez mapowanie liter (zwane transliteracją) lub poprzez mapowanie dźwięków (zwane transkrypcją). Grecka nazwa Ἰωάννης może być tłumaczona na Johannesa, który stał się Janem, w nowoczesnym języku angielskim. We współczesnym języku greckim jest ono zazwyczaj pisane na Γιάννης, co tłumaczy się na Yannisa. Męskie greckie słowo Ἅγιος lub Άγιος może różnie wyglądać jako Hagiοs, Agios, Aghios lub Ayios, lub po prostu być tłumaczone jako "święty" lub "Święty" w angielskich formach greckich nazwisk tablicowych.
Tradycyjne angielskie interpretacje nazw greckich wywodziły się z systemów rzymskich ustanowionych w starożytności. Sam alfabet rzymski był formą alfabetu kumejskiego, który został opracowany na podstawie skryptu eubejskiego, który cenił Χ jako /ks/ i Η jako /h/ oraz używał wariantowych form Λ i Σ, które stały się L i S. Kiedy ten skrypt został użyty do napisania klasycznego alfabetu greckiego, ⟨κ⟩ została zastąpiona przez ⟨c⟩, ⟨αι⟩ i ⟨οι⟩ stały się ⟨æ⟩ i ⟨œ⟩, a ⟨ει⟩ i ⟨ου⟩ zostały uproszczone do ⟨i⟩ (rzadziej odpowiadającej wcześniejszej wymowie -⟨e⟩) i ⟨u⟩. Aspirujące spółgłoski takie jak ⟨θ⟩, ⟨φ⟩, initial-⟨ρ⟩, oraz ⟨χ⟩ po prostu wypisały brzmienie: ⟨th⟩, ⟨ph⟩, ⟨rh⟩, oraz ⟨ch⟩. Ponieważ ortografia angielska tak bardzo zmieniła się w stosunku do oryginalnej greckiej, współczesna transliteracja naukowa zazwyczaj obecnie sprawia, że ⟨κ⟩ brzmi jak ⟨k⟩, a difthongs ⟨αι, οι, ει, ου⟩ jak ⟨ai, oi, ei, ou⟩. Współcześni naukowcy coraz częściej tłumaczą również ⟨χ⟩ jako ⟨kh⟩. Zmieniły się dźwięki języka greckiego: Współczesna greka brzmi inaczej niż starożytna greka. Miało to również wpływ na dźwięki używane w języku angielskim i innych językach. Doprowadziło to w XIX i XX wieku do wielu różnych romantyzacji imion i nazwisk. Grecka Organizacja Normalizacyjna (ELOT) wydała swój system we współpracy z Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną (ISO) w 1983 roku. System ten został przyjęty (z niewielkimi modyfikacjami) przez Piątą Konferencję ONZ w sprawie Normalizacji Nazw Geograficznych w Montrealu w 1987 r., przez Stały Komitet ds. Nazw Geograficznych do Oficjalnego Użycia w Wielkiej Brytanii (PCGN) i przez Radę Nazw Geograficznych Stanów Zjednoczonych (BGN) w 1996 r. oraz przez samą ISO w 1997 r. Romanizacja nazwisk do celów urzędowych (jak w przypadku paszportów i dowodów tożsamości) była wymagana w Grecji do 2011 r., kiedy to decyzja prawna zezwalała Grekom na stosowanie nieregularnych formularzy (takich jak "Demetrios" dla Δημήτριος), pod warunkiem że oficjalne dokumenty tożsamości i dokumenty również wymieniają standardowe formularze (jak na przykład "Demetrios LUB Dimitrios"). Inne systemy romantyzacji to wcześniejszy system BGN/PCGN z 1962 r. oraz system stosowany przez American Library Association i United States' Library of Congress.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest Romanizacja języka greckiego?
A: Romanizacja języka greckiego to sposób zapisu języka greckiego (starożytnego lub współczesnego) za pomocą alfabetu rzymskiego.
P: Jak można to zrobić?
O: Można to zrobić poprzez odwzorowanie liter (tzw. transliteracja) lub dźwięków (tzw. transkrypcja).
P: Jaki jest przykład transliteracji w języku angielskim?
A: Greckie imię Ἰωάννης można przetłumaczyć jako Johannes, co we współczesnym języku angielskim oznacza John.
P: Czym różni się współczesny język grecki od starożytnego?
O: Dźwięki współczesnej greki różnią się od dźwięków starożytnej greki, co miało wpływ na terminy używane w języku angielskim i innych językach i doprowadziło do wielu różnych romanizacji nazwisk i nazw miejsc w XIX i XX wieku.
P: Kto wydał swój system romanizacji nazwisk do celów urzędowych?
O: Grecka Organizacja Normalizacyjna (ELOT) wydała swój system we współpracy z Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną (ISO) w 1983 roku.
P: Kiedy system ELOT został przyjęty przez różne organizacje?
O: System ELOT został przyjęty (z niewielkimi zmianami) przez Piątą Konferencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Standaryzacji Nazw Geograficznych w Montrealu w 1987 r., przez Stały Komitet ds. Nazw Geograficznych dla Brytyjskiego Użytku Publicznego (PCGN) w Wielkiej Brytanii i przez Radę ds. Nazw Geograficznych (BGN) w Stanach Zjednoczonych w 1996 r. oraz przez samą ISO w 1997 r.
P: Czy Grecy mogą używać nieregularnych form przy oficjalnym zapisie swoich nazwisk?
O: Grecy mogą używać nieregularnych form, takich jak "Demetrios" dla Δημήτριος, pod warunkiem, że w oficjalnej identyfikacji i dokumentach wymienione są również formy standardowe, takie jak "Dimitrios".
