Meduza (córka Forkosa)
Meduza jest postacią z mitologii greckiej. Jej historia była opowiadana i powtarzana przez starożytnych i współczesnych bajkopisarzy, pisarzy i artystów.
Łaciński poeta Owidiusz w IV księdze swoich Metamorfoz pisze, że Posejdon zgwałcił Meduzę w świątyni Ateny. Bogini była oburzona i zmieniła Meduzę w potwora z wężami zamiast włosów.
Meduza jest od wieków przedstawiana w sztukach plastycznych. Mit ten doczekał się wielu interpretacji, w tym jednej autorstwa Zygmunta Freuda. Dla starożytnych wizerunek głowy Meduzy był narzędziem do odstraszania zła. Wizerunek ten nazywano Gorgoneionem. Gorgoneion był bardzo przerażający i sprawiał, że wszystkie dzieci płakały, ale działał tylko przeciwko Meduzie, a nie jej siostrom.
Perseusz z głową Meduzy autorstwa Benvenuto Celliniego (1554)
Mit
Meduza była jedną z trzech sióstr. Były one znane jako Gorgony. Siostrami Meduzy były Stheno i Euryale. Meduza była śmiertelna, ale jej siostry były nieśmiertelne. Wszystkie one były dziećmi bóstw morskich, Phorkysa i jego siostry Keto. Zanim stały się potworami, wszystkie trzy siostry były pięknymi młodymi kobietami, szczególnie Meduza, jednak była kapłanką w świątyni Ateny i była związana ślubem celibatu.
Każdy człowiek lub zwierzę, które spojrzało na nią bezpośrednio, zamieniało się w kamień.
Bohater Perseusz ściął Meduzę, widząc jej odbicie w swojej wypalonej tarczy. Po użyciu straszliwej głowy do pokonania swoich wrogów, podarował ją Atenie, a ona umieściła ją na swojej tarczy.
W chwili śmierci Meduza była w ciąży z Posejdonem. Z jej krwi wyrosły Pegaz, skrzydlaty koń, i Chrysaor, złoty olbrzym.
Gorgona na amforze z czarną figurą z Grecji (520-510 p.n.e.)
Perseusz zabijający Meduzę , obraz do Metamorfoz Owidiusza autorstwa Antonia Tempesty (1630)
Meduza w sztuce
Meduza była tematem dla starożytnych malarzy waz, mozaikarzy i rzeźbiarzy. Pojawia się na napierśniku Aleksandra Wielkiego w Mozaice Aleksandra w Domu Fauna w Pompejach we Włoszech (ok. 200 r. p.n.e.).
Rzymska kopia Meduzy Fidiasza (po lewej) znajduje się w Glyptothek w Monachium, w Niemczech.
Do renesansowych przedstawień należy rzeźba Perseusz z głową Meduzy autorstwa Benvenuto Celliniego (1554) oraz obraz olejny Meduza autorstwa Caravaggia (1597).
Do barokowych przedstawień należy Głowa Meduzy autorstwa Petera Paula Rubensa (1618), marmurowe popiersie Meduzy autorstwa Berniniego (lata 30. XVI w.) oraz Perseusz zamieniający Fineusza i jego zwolenników w kamień, obraz olejny Luca Giordano (początek lat 80. XVI w.).
Romantyczne i nowoczesne przedstawienia to Perseusz z głową Meduzy autorstwa Antonia Canovy (1801) i Perseusz, rzeźba Salvadora Dalí. Dwudziestowieczni artyści, którzy podjęli temat Meduzy to Paul Klee, John Singer Sargent, Pablo Picasso, Pierre et Gilles i Auguste Rodin.
Meduza , rzymska kopia greckiego oryginału autorstwa Fidiasza
Perseusz walczący z Fineusem i jego towarzysze autorstwa Luca Giordano (ok. 1670)
Pytania i odpowiedzi
P: Kto w czasach starożytnych pisał o Meduzie?
O: Łaciński poeta Owidiusz pisał o Meduzie w swoich Metamorfozach.
P: Co Posejdon zrobił Meduzie?
O: Posejdon zgwałcił Meduzę w świątyni Ateny.
P: Jak Atena ukarała Meduzę za tę zbrodnię?
O: Atena za karę zmieniła Meduzę w potwora z wężami jako włosami.
P: Jak artyści przedstawiali Meduzę na przestrzeni czasu?
O: Artyści robili posągi i obrazy Meduzy przez tysiące lat, a starożytni Grecy i inni starożytni ludzie malowali jej twarz na garnkach, drzwiach i innych rzeczach. W greckiej sztuce z tego okresu artyści zazwyczaj malowali lub rzeźbili ludzi patrzących w bok, ale prawie zawsze rzeźbili wizerunki Meduzy patrzącej z obrazu w stronę widza. Te obrazy nazywane są Gorgoneionami.
P: Jaki jest cel przedstawiania Meduzy w ten sposób?
O: Celem takiego przedstawienia było to, aby odstraszała złe rzeczy, tak jak Perseusz używał jej przeciwko swoim wrogom.
P: O czym jest IV księga Metamorfoz Owidiusza?
O: IV księga Metamorfoz Owidiusza opowiada o tym, jak Posejdon zgwałcił Meduzę w świątyni Ateny i jak Atena ukarała ją, zmieniając ją w potwora z wężami zamiast włosów.
