Indeks ksiąg zakazanych
The Index Librorum Prohibitorum (English: List of Prohibited Books) to The Index, lista książek zakazanych przez Kościół Katolicki. Były one zakazane, jeśli Kościół uważał je za heretyckie, antyklerykalne (antykościelne) lub nieprzyzwoite (obsceniczne). Było to cenzurowanie przez Kościół katolicki.
Wczesne wersje Indeksu zostały opublikowane w katolickiej Holandii (1529), Wenecji (1543) i Paryżu (1551). Do połowy stulecia, w czasie wojen religijnych we Francji i Niemczech, władze uważały, że kontrola prasy może zapobiec rozprzestrzenianiu się herezji. Można tego dokonać za pomocą katalogu zakazanych dzieł, wspieranego przez władze kościelne i cywilne.
Pierwsza wersja opublikowana w Rzymie (Indeks Paulinów) została wydana przez papieża Pawła IV w 1559 roku. W latach 1571-1917 aktualizacją tego wykazu zajmowała się Święta Kongregacja Indeksu. XX i ostatnia edycja ukazała się w 1948 roku, a 14 czerwca 1966 roku Indeks został formalnie zniesiony przez papieża Pawła VI.
Celem tej listy była ochrona wiary i moralności wiernych. Dokonano tego poprzez uniemożliwienie im czytania heretyckich i niemoralnych książek. Do książek, które uważano za zawierające takie błędy, należały dzieła astronomów, jak Epitome astronomiae Copernicanae Johannesa Keplera, która znajdowała się w Indeksie w latach 1621-1835, oraz filozofów, jak Immanuel Kant Krytyka czystego rozumu. W różnych wydaniach Indeksu obowiązywały również zasady Kościoła dotyczące czytania, sprzedaży i cenzury książek. Nawet wydania i tłumaczenia Biblii, które nie zostały zatwierdzone przez Kościół, mogły być zakazane.
Egzekwowanie Indeksu było Inkwizycją. Spłonięcie na stosie GiordanoBruno, którego całe dzieła zostały umieszczone w Indeksie 8 lutego 1600 r., było (na powierzchni) dla herezji, a nie dla heliocentryzmu czy innych poglądów naukowych. Te inne poglądy zawierały jednak wiarę w "inne światy", która była herezją.
Dopiero w 1822 r. Kościół zezwolił na drukowanie książek, które zaakceptowały wniosek Ziemi.
Rozwój sytuacji od czasu zniesienia Indeksu wskazuje na "utratę znaczenia Indeksu w XXI wieku". Pełna lista autorów i pism obecnych w kolejnych wydaniach Indeksu znajduje się w: J. Martínez de Bujanda, Index Librorum Prohibitorum, 1600-1966. Lista książek, które znalazły się w Indeksie, znajduje się w World Wide Web.
Strona tytułowa Index Librorum Prohibitorum (Wenecja 1564)
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest Index Librorum Prohibitorum?
A: Index Librorum Prohibitorum (z angielskiego: lista ksiąg zakazanych) to lista książek zakazanych przez Kościół katolicki, ponieważ uważano je za heretyckie, antyklerykalne lub rozpustne.
P: Kiedy i gdzie została opublikowana po raz pierwszy?
O: Pierwsza wersja Indeksu została opublikowana w katolickiej Holandii (1529); Wenecji (1543) i Paryżu (1551).
P: Kto był odpowiedzialny za aktualizację listy?
O: Od 1571 do 1917 roku za aktualizację listy odpowiadała Święta Kongregacja Indeksu.
P: Jaki był jej cel?
O: Celem listy była ochrona wiary i moralności wiernych poprzez uniemożliwienie im czytania heretyckich i niemoralnych książek.
P: Jak władze egzekwowały jego przestrzeganie?
O: Egzekwowanie indeksu odbywało się za pośrednictwem inkwizycji, co obejmowało palenie na stosie tych, którzy go naruszali.
P: Czy są jakieś przykłady dzieł, które znalazły się na tej liście?
O: Przykładem mogą być dzieła astronomów, takie jak Epitome astronomiae Copernicanae Johannesa Keplera, które znajdowały się na indeksie od 1621 do 1835 roku, oraz filozofów, takich jak Krytyka czystego rozumu Immanuela Kanta. Nawet wydania i tłumaczenia Biblii, które nie zostały zatwierdzone przez Kościół, mogły być zakazane.
P: Kiedy papież Paweł VI zniósł ten indeks?
O: Papież Paweł VI zniósł ten indeks 14 czerwca 1966 roku.
