Hiperolbrzym
Hipergigant (klasa jasności 0) to gwiazda o ogromnej masie i jasności, wykazująca oznaki bardzo szybkiego tempa utraty masy. Dokładna definicja nie jest jeszcze ustalona.
Hipergiganty to największe gwiazdy we wszechświecie, zwykle większe od supergigantów. Hipergigantem o największej znanej średnicy jest UY Scuti, który jest około 1700 razy szerszy od Słońca.
Innym dużym hipergigantem jest NML Cygni, około 1650 razy szersza od Słońca. Jest to jeden z najjaśniejszych supergigantów. Pulsujący czerwony supergigant UY Scuti jest prawdopodobnie jeszcze większy.
Hipergiganty są bardzo trudne do odnalezienia i mają krótki czas życia z powodu swoich rozmiarów. Podczas gdy Słońce ma żywotność około 10 miliardów lat, hipergiganty będą istnieć tylko przez kilka milionów lat.
Porównanie rozmiarów pomiędzy Słońcem a UY Scuti, hipergigantem, który jest największą znaną gwiazdą.
Hipergigant V382 Carinae
Spectrum
Istnieją dwie specjalne grupy: świecące niebieskie zmienne (LBV) oraz żółte hipergiganty. Oba te typy są bardzo rzadkie, z zaledwie kilkoma przykładami w galaktyce Drogi Mlecznej. Ich rzadkość wynika prawdopodobnie z faktu, że każdy z tych typów przechodzi przez to stadium dość szybko.
Gwiazda Pistolet: obraz LBV Gwiazda Pistolet i Mgławica Pistolet w fałszywych kolorach
Stabilność
Ponieważ jasność gwiazd rośnie wraz z ich masą, jasność hiper olbrzymów często leży bardzo blisko granicy Eddingtona. Jest to jasność, przy której siła grawitacji gwiazdy równa się ciśnieniu promieniowania na zewnątrz.
Oznacza to, że strumień promieniowania przechodzący przez fotosferę hipergiganta może być prawie na tyle silny, że uniesie fotosferę. Powyżej granicy Eddingtona gwiazda generowałaby tak dużo promieniowania, że części jej zewnętrznych warstw byłyby wyrzucane w masywnych wybuchach. To skutecznie uniemożliwiłoby gwieździe świecenie z większą jasnością przez dłuższy czas.
Dobrym kandydatem na gospodarza wiatru napędzanego przez kontinuum jest Eta Carinae, jedna z najmasywniejszych gwiazd, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Jej masa wynosi około 130 mas Słońca, a jasność cztery miliony razy więcej niż jasność Słońca. Eta Carinae może od czasu do czasu przekraczać granicę Eddingtona. Ostatnim przypadkiem mogły być wybuchy obserwowane w latach 1840-1860. Osiągały one tempo utraty masy znacznie większe niż normalnie pozwalałyby na to wiatry gwiazdowe.
Inną teorią wyjaśniającą masywne wybuchy Eta Carinae jest koncepcja głęboko położonej eksplozji hydrodynamicznej, która odrywa część zewnętrznych warstw gwiazdy. Pomysł polega na tym, że gwiazda, nawet przy jasności poniżej granicy Eddingtona, miałaby niewystarczającą konwekcję ciepła w wewnętrznych warstwach, co skutkowałoby inwersją gęstości potencjalnie prowadzącą do masywnej eksplozji. Teoria ta nie została jednak zbytnio zbadana i nie ma pewności, czy rzeczywiście może do tego dojść.
Wielka mgławica w Carina, otaczająca LBV Eta Carinae
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest gwiazda hipergigant?
O: Hipergigant to gwiazda o ogromnej masie i jasności, wykazująca oznaki bardzo szybkiej utraty masy.
P: Czym różnią się hipergiganty od supergigantów?
O: Hipergiganty są zazwyczaj większe od supergigantów i są największymi gwiazdami we wszechświecie.
P: Jaka jest największa znana gwiazda typu hipergigant?
O: Hipergigant o największej znanej średnicy to Stephenson 2-18, który jest około 2150 razy szerszy od Słońca.
P: Co to jest NML Cygni?
O: NML Cygni to kolejna duża gwiazda typu hipergigant, która jest około 1 650 razy szersza od Słońca.
P: Co to jest UY Scuti?
O: UY Scuti to pulsujący czerwony hipergigant, który jest prawdopodobnie większy niż jakakolwiek inna gwiazda o promieniu około 1700 razy większym od Słońca.
P: Dlaczego hipergiganty mają krótką żywotność?
O: Hipergiganty mają krótką żywotność ze względu na swój rozmiar, nawet kilka milionów lat, podczas gdy Słońce ma żywotność około 10 miliardów lat.
P: Czy hipergiganty są łatwe do znalezienia?
O: Nie, hipergiganty są bardzo trudne do znalezienia.
