Marek Aureliusz
Marek Aureliusz Antoninus (26 kwietnia 121 - 17 marca 180) był cesarzem rzymskim w latach 161-180. Rządził z Lucjuszem Werusem jako współcesarzem od 161 r. do śmierci Werusa w 169 r.
Był ostatnim z Pięciu Dobrych Cesarzy i jest uważany za jednego z najważniejszych filozofów stoickich.
Dzieło Marka Aureliusza Medytacje, napisane po grecku podczas kampanii w latach 170-180, jest nadal czczone. Stanowi ono przykład tego, jak Aureliusz podchodził do platońskiego ideału filozofa-króla i jak symbolizował to, co najlepsze w rzymskiej cywilizacji.
Wojna ciągła
Na początku jego panowania Imperium, pod wspólną władzą Marka i Lucjusza Werusa, pokonało odrodzone Imperium Partów w wojnie trwającej od 161 do 166 roku.
Nieprzewidziane konsekwencje dla Imperium były ogromne. Powracające wojska przywiozły ze sobą zarazę (tzw. dżumę antonińską), która mogła być ospą. Zabiła ona ostatecznie około 5 milionów ludzi i poważnie osłabiła Imperium.
Aureliusz walczył z niemieckimi plemionami podczas długiej wojny trwającej od 166 do 180 roku. Presja ze strony Gotów poruszających się na zachód popchnęła osiadłe plemiona germańskie do najazdu na rzymskie państwa klienckie w Galii i po drugiej stronie Dunaju.
Plaga szalejąca w Imperium ograniczała zdolność Rzymu do reagowania. Plemię Marcomanni wkroczyło do Italii, która nie była najeżdżana od prawie 200 lat, i pokonało armię prefekta pretorianów.
Klęska ta zmusiła Marka do zebrania sił z innych granic i skierowania ich przeciwko Markomanom. Armią rzymską dowodził Klaudiusz Pompejanus, zięć Marka, a jednym z jego poruczników był przyszły cesarz Pertinax. Najeźdźcy zostali wyrzuceni z Italii, a Marek zaczął planować przeprawę przez Dunaj na ich terytorium.
Potem nastąpiła intensywna działalność dyplomatyczna, ponieważ Rzymianie próbowali przekonać do siebie różne plemiona barbarzyńskie w ramach przygotowań do przeprawy przez Dunaj. Z niektórymi plemionami podpisano traktaty pokojowe, inne stały się sojusznikami Rzymu. W 172 r. Marek pokonał Markomanów, a w 173 r. ich sprzymierzeńcy, Kwadowie, zostali pokonani. Dopiero w 174 roku udało się ujarzmić Quadi.
Marcusowi przerwał teraz bunt na wschodzie, na czele którego stanął rzymski generał Avidius Cassius. Został on stłumiony przez armię Marcusa. Marcus powrócił do Rzymu. Z jego synem Commodusem świętowano triumf.
W 177 roku Quadi zbuntowali się ponownie, a Marcommani dołączyli do nich. Marek przybył na miejsce w sierpniu 178 r., a w odpowiednim czasie Rzymianie wygrali decydującą bitwę na terenie dzisiejszej Słowacji. Cesarz Marek zmarł w 180 r., nadal walcząc z plemionami niemieckimi.
W ciągu następnych kilku lat odniesiono zwycięstwa, wystarczające, by Commodus mógł przypisać sobie zasługę triumfu. Bitwy zostały stoczone przez jego generałów.
Aftermath
Wojna obnażyła słabość północnej granicy Rzymu. Odtąd połowa legionów rzymskich (16 z 33) miała stacjonować wzdłuż Dunaju i Renu. Dla plemion germańskich, choć na razie sprawdzonych, wojny markomańskie były tylko preludium. Późniejsze inwazje w IV i V wieku ostatecznie położyłyby kres Cesarstwu Zachodniorzymskiemu.
Małżeństwo i sprawa
W 145 r. Aureliusz poślubił swoją kuzynkę Faustynę Młodszą. W czasie ich 30-letniego małżeństwa Faustyna urodziła 13 dzieci. Tylko jeden syn i cztery córki przeżyły swojego ojca:
- Annia Aurelia Galeria Lucilla (148/50-182), wyszła za mąż za współrządcę swego ojca Lucjusza Werusa.
- Annia Aurelia Fadilla (159-po 211)
- Annia Cornificia Faustina Minor (160-po 211)
- Kolejnym cesarzem został Lucjusz Aureliusz Kommodus Antoninus (Commodus) (161-192).
- Vibia Aurelia Sabina (170 - zmarła przed 217)
Popiersie Faustyny Młodszej, Luwr, Paryż.
