Grupy krwi

Układ ABO

Zasada

Zasada działania układu ABO polega na tym, że antygeny - w tym przypadku cukry znajdujące się na powierzchni czerwonych krwinek - różnią się u poszczególnych osób. Po raz pierwszy odkrył to Karl Landsteiner. Ludzie mają tolerancję immunologiczną tylko na to, co występuje w ich własnych organizmach. W związku z tym człowiek może wytwarzać przeciwciała przeciwko naturalnym składnikom występującym w ciałach innych ludzi, ale nie w jego własnym. Tak więc, ludzie mogą wytwarzać przeciwciała przeciwko antygenom A i/lub B, jeśli nie znajdują się one w ich krwi.

Przeciwciała te zlepiają ze sobą czerwone krwinki, jeśli noszą one w sobie obce antygeny. Ta ostra reakcja może spowodować śmierć, gdy po transfuzji krwi napotka się duże ilości takich krwinek. Ponieważ antygeny A i B są chemicznie modyfikowane z formy prekursorowej, która jest również obecna u osób z grupą O, osoby z antygenami typu A i B mogą przyjmować krew od osób z grupą O.

Przeciwciała anty-A i anty-B nie są obecne u noworodka. Pojawiają się one w pierwszych latach życia. Przeciwciała anty-A i anty-B są zazwyczaj zbyt duże, aby przedostać się przez łożysko do krwiobiegu płodu.

Test

W laboratorium krew jest badana na obecność antygenów. Kiedy znajduje się określony antygen, zawsze znajdują się również przeciwciała. Przeciwciała atakują antygeny, których nie rozpoznają (przyczepiają się do nich).

Grupa A (z antygenem A) ma przeciwciała anty-B

Grupa B (z antygenem B) ma przeciwciała anty-A

Grupa AB (z obu antygenami A i B) nie ma przeciwciał

Grupa O (bez antygenów) ma przeciwciała anty-A i anty-B

W ten sposób krew jest oznaczana np. jako A dodatnia, O ujemna, gdzie litera odnosi się do grupy krwi ABO, a "dodatnia" lub "ujemna" oznacza, czy znaleziono antygen RhD systemu grup krwi Rhesus. Może to być również zapisane odpowiednio jako A+ i O-.

Zgodność

• Grupa O nie ma antygenów, ale ma przeciwciała anty-A i anty-B. Oznacza to, że mogą otrzymywać krew tylko od innych osób z grupy O, ale mogą oddawać krew dowolnej grupie ABO.
• Grupa A posiada przeciwciała anty-B, dlatego może przyjmować krew tylko od osób z grupy A lub O. Te dwie grupy nie posiadają antygenu B. Mogą one oddawać krew osobom z grupy A lub AB.
• Grupa B ma przeciwciała anty-A, więc może przyjmować krew tylko od osób z grupy B lub O. Może oddawać krew dla grupy B lub AB.
• Osoby z grupą krwi AB nie mają przeciwciał, więc mogą otrzymywać krew od osób z każdą grupą krwi. Mogą jednak oddawać krew tylko innym osobom z grupą krwi AB.

Osoby z grupą krwi O minus są często nazywane uniwersalnymi dawcami, ponieważ mogą oddać krew każdej innej grupie krwi. Osoby z grupą krwi AB dodatnią nazywane są uniwersalnymi biorcami, ponieważ mogą otrzymać krew od każdej innej grupy krwi.

Która grupa krwi może oddać krew dla jakiej innej grupy krwi

Czynnik Rhesus

Czynnik Rh (Rh oznacza Rhesus) jest cechą drugiego pod względem częstości występowania systemu grup krwi w transfuzji krwi ludzkiej. jego nazwa pochodzi od małpy Rhesus, gdzie został po raz pierwszy odkryty. Rh jest cechą dziedziczną, która odnosi się do białka znajdującego się na powierzchni czerwonych krwinek danej osoby.

Czynnik Rh jest odrębny od grup ABO i stanowi ich uzupełnienie. Czynnik Rh jest albo obecny na czerwonych krwinkach danej osoby, albo nie. Rh dodatni oznacza, że czynnik ten jest obecny. Rh ujemny oznacza, że nie jest on obecny. W transfuzji krwi ważne jest, aby dawca i biorca krwi mieli ten sam czynnik Rh i tę samą grupę krwi.

Zanim dojdzie do transfuzji, krew jest dokładnie badana pod kątem wszystkiego, co mogłoby spowodować problemy u biorcy.