Biały statek

Wrak statku

Biały Statek był nowym statkiem, którego kapitanem był Thomas FitzStephen. Jego ojciec Stephen FitzAirard był kapitanem statku Mora dla Wilhelma Zdobywcy, gdy ten najechał Anglię w 1066 roku. FitzStephen zaoferował swój statek Henrykowi I z Anglii, by ten wykorzystał go do powrotu do Anglii z Barfleur w Normandii. Henryk miał już inne plany, ale pozwolił wielu członkom swojego dworu królewskiego popłynąć Białym Statkiem. Wśród nich był jego jedyny syn, WilhelmAdelin. Był tam również jego nieślubny syn Ryszard z Lincoln, jego nieślubna córka Matylda FitzRoy, hrabina Perche i wielu innych szlachciców. Według kronikarza Orderic Vitalis, załoga poprosiła Williama Adelina o wino, a ten dostarczył je w wielkiej obfitości. Gdy statek był już gotowy do wypłynięcia, na pokładzie znajdowało się około 300 osób, choć część z nich opuściła go jeszcze przed wypłynięciem z powodu nadmiernego pijaństwa.

Kapitan statku, Thomas FitzStephen, otrzymał od biesiadników rozkaz dogonienia i przepłynięcia królewskiego statku, który już wypłynął. Biały Statek był szybki, miał najlepszą konstrukcję i został niedawno wyposażony w nowe materiały. Dzięki temu kapitan i załoga byli pewni, że dotrą do Anglii jako pierwsi. Jednak gdy statek wypłynął w ciemnościach, jego lewa burta uderzyła w podwodną skałę zwaną Quillebœuf i statek szybko zatonął. William Adelin wsiadł do małej łodzi i mógł przeżyć, ale zawrócił, by spróbować uratować swoją przyrodnią siostrę, Matyldę (hrabinę Perche), gdy usłyszał jej wołanie o pomoc. Jego łódź napełniła się wodą, gdy inni próbowali do niej wsiąść, by się ratować, i Wilhelm utonął razem z nimi. Według Ordynariusza Vitalisa tylko dwóch przeżyło, trzymając się skały przez całą noc. Jednym z nich był rzeźnik z Rouen, drugim Geoffrey de l'Aigle. Kronikarz twierdził ponadto, że kiedy Thomas FitzStephen wypłynął na powierzchnię po zatonięciu i dowiedział się, że Wilhelm Adelin nie przeżył, pozwolił się utopić, zamiast stawić czoła królowi.

Jedna z legend mówi, że statek został skazany na zagładę, ponieważ nie pozwolono kapłanom wejść na jego pokład w zwyczajowy sposób.

Zejście do anarchii

Bezpośrednim skutkiem śmierci Wilhelma Adelina był okres znany jako Anarchia. Katastrofa Białego Statku pozostawiła Henrykowi I tylko jedno prawowite dziecko, drugą córkę o imieniu Matylda. Choć Henryk I kilkakrotnie zmuszał swoich baronów do składania przysięgi, że poprą Matyldę jako jego dziedzica, kobieta nigdy nie rządziła w Anglii samodzielnie. Matylda nie cieszyła się popularnością również dlatego, że była żoną Geoffreya V, hrabiego Anjou. Był on tradycyjnym wrogiem normańskiej szlachty w Anglii. Po śmierci Henryka w 1135 r. angielscy baronowie nie byli pewni, czy chcą Matyldy jako królowej regnantki.

Jeden z męskich krewnych Henryka I, Szczepan z Blois, bratanek króla z siostrą Adelą, uzurpował sobie prawo do objęcia tronu po Matyldzie, a także po swoich starszych braciach Wilhelmie i Teobaldzie. Stephen rzekomo planował podróż na Białym Statku, ale opuścił go tuż przed wypłynięciem; Orderic Vitalis przypisuje to nagłemu atakowi biegunki.

Po śmierci Henryka I, Matylda i jej mąż Geoffrey z Anjou, założyciel dynastii Plantagenetów, rozpoczęli długą i wyniszczającą wojnę przeciwko Stephenowi i jego sojusznikom o kontrolę nad angielskim tronem. Okres zwany anarchią trwał od 1135 do 1153 r. z niszczycielskimi skutkami, zwłaszcza w południowej Anglii.

Historyk, który żył o tym czasie William z Malmesbury napisał:

"Tutaj zginął także Wilhelm, Ryszard, inny z synów króla, którego urodziła mu kobieta bez rangi, przed jego wstąpieniem, dzielny młodzieniec i drogi ojcu z powodu jego posłuszeństwa; Ryszard d'Avranches, drugi hrabia Chester, i jego brat Otheur; Geoffrey Ridel; Walter z Everci; Geoffrey, archidiakon Hereford; hrabina Chester; siostrzenica króla, Łucja-Mahaut z Blois; i wielu innych .... Żaden statek nigdy nie przyniósł do Anglii tyle nieszczęścia".

Poezja

• Dante Gabriel Rossetti, "The White Ship: a ballad"; po raz pierwszy opublikowana w 1881 roku w jego zebranych Balladach i Sonetach.
• Geoffrey Hill, "The White Ship". W swojej pierwszej książce, For the Unfallen, 1959.
• Felicia Hemans, "He Never Smiled Again", ok. 1830 r.