Domena publiczna
Public domain jest zwrotem, który opisuje coś, co należy do wszystkich ludzi w ogóle: publiczność. Domena publiczna zawiera utwory (takie jak książki, filmy lub obrazy), które nie są objęte ochroną praw autorskich.
Przeciwieństwem "domeny publicznej" jest materiał chroniony prawem autorskim, który jest własnością twórcy utworu lub jego majątku. Termin "public domain" jest używany tylko do opisu rzeczy, które mogą być objęte prawem autorskim, takich jak fotografie, rysunki, artykuły pisane, książki lub sztuki teatralne, lub podobnych dzieł sztuki. Co do zasady, wszystkie prace intelektualne, po upływie odpowiedniego czasu, stają się częścią domeny publicznej. Przykładem mogą być prace Leonarda da Vinci, Williama Szekspira i Ludwiga van Beethovena, a także książki Isaaca Newtona.
Utwór może wejść do domeny publicznej na wiele sposobów.
· Prawo autorskie wygasa, wiele lat po śmierci jego twórcy.
· Twórca utworu może zgodnie z prawem zrzec się wszelkich roszczeń do materiału.
· Twórca zapomina o odnowieniu praw autorskich do utworu.
· Prace mogły być tworzone przez agencje niektórych rządów, w tym przypadku były one w domenie publicznej od momentu ich powstania.
· Praca jest wykonywana przez zwierzę.
· W informacji o prawach autorskich brakuje właściciela lub roku (w przypadku utworów sprzed 1989 r.).
W niektórych przypadkach, jeśli utwór wejdzie do domeny publicznej po wygaśnięciu praw autorskich, każda osoba korzystająca z utworu może nadal być zobowiązana do odnotowania, kto go stworzył. Nawet jeśli niektóre utwory są własnością publiczną z powodu braku prawa autorskiego, mogą istnieć ograniczenia w korzystaniu z utworu, które nie są objęte prawem autorskim. Na przykład, nawet jeśli wzory walut krajowych mogą być niekwalifikowalne lub nieodpowiednie z punktu widzenia prawa autorskiego, podrabianie ich w celu oszustwa jest na ogół bardzo poważnym przestępstwem. Innym przykładem są logotypy i obrazy, które mają jedynie tekst lub proste kształty. Te logotypy nie są objęte prawami autorskimi w Stanach Zjednoczonych, ale często są chronione znakami towarowymi.
Nieoficjalna ikona przedstawiająca rzeczy, które są w domenie publicznej.
Logo Google jest wykonane z prostych kształtów i tym samym jest własnością publiczną. Wciąż jednak jest ono jednak znakiem towarowym.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest public domain?
O: Public domain to termin określający coś, co należy do wszystkich ludzi, np. książki, filmy lub obrazy, które nie są objęte ochroną praw autorskich.
P: Co jest przeciwieństwem public domain?
O: Przeciwieństwem domeny publicznej jest materiał chroniony prawem autorskim, który jest własnością twórcy dzieła lub jego majątku.
P: W jaki sposób dzieła wchodzą do domeny publicznej?
O: Utwory mogą wejść do domeny publicznej na wiele sposobów, np. gdy prawa autorskie wygasną po pewnym czasie (zwykle 50 lub 70 lat) od śmierci twórcy; gdy twórca utworu prawnie zrzeknie się wszelkich roszczeń do niego; gdy utwór został stworzony przez agencje niektórych rządów; gdy został wykonany przez zwierzę; lub gdy brakuje właściciela, roku lub symbolu praw autorskich (w przypadku utworów sprzed 1989 r.).
P: Czy w przypadku dzieł należących do domeny publicznej nadal wymagane jest podanie autorstwa?
O: W niektórych przypadkach, jeżeli utwór wejdzie do domeny publicznej po wygaśnięciu praw autorskich, każdy, kto korzysta z utworu, może nadal być zobowiązany do podania informacji o tym, kto go stworzył.
P: Czy istnieją jakieś ograniczenia w korzystaniu z utworów w domenie publicznej?
O: Nawet jeżeli niektóre utwory znajdują się w domenie publicznej, ponieważ nie są objęte prawami autorskimi, mogą istnieć ograniczenia w korzystaniu z nich nieobjęte prawami autorskimi. Na przykład podrabianie walut narodowych może być nielegalne, mimo że ich wzór może nie podlegać ochronie praw autorskich. Ponadto loga i obrazy z tekstem i prostymi kształtami mogą nie być chronione prawem autorskim, ale mogą być chronione znakami towarowymi.
P: Jakie są przykłady twórców, których dzieła weszły do domeny publicznej?
O: Przykładami są Leonardo da Vinci, William Shakespeare i Ludwig van Beethoven oraz Isaac Newton, których książki stały się częścią domeny publicznej.
