Grzbiet Śródatlantycki
Grzbiet Śródatlantycki to miejsce, gdzie w środkowej części Oceanu Atlantyckiego zachodzi proces rozprzestrzeniania się dna morskiego. Jest on częścią światowego systemu grzbietów śródoceanicznych. Grzbiety te tworzą najdłuższe pasmo górskie na świecie, wszystkie znajdują się pod wodą, z wyjątkiem krótkich odcinków takich jak Islandia. Na Islandii, Grzbiet Śródatlantycki sięga powierzchni.
Grzbiet oddziela oceaniczne płyty tektoniczne i przesuwa je od siebie z prędkością około 2,5 cm na rok.
Grzbiet Śródatlantycki obejmuje głęboką dolinę ryftową, która biegnie wzdłuż środka grzbietu na prawie całej jego długości. W ryfcie, będącym granicą między płytami tektonicznymi, magma z płaszcza dociera do dna morskiego. Nowa magma wypływa na dno oceanu w pobliżu osi grzbietu. Skrystalizowana magma tworzy nową skorupę bazaltową i gabrową.
Położenie Grzbietu Śródatlantyckiego
Grzbiet Śródatlantycki na Islandii
Szczelina biegnąca wzdłuż Grzbietu Śródatlantyckiego na Islandii
Wychodnia skalna w Islandii, widoczny element powierzchniowy Grzbietu Śródatlantyckiego, najbardziej wysuniętej na wschód krawędzi płyty północnoamerykańskiej. Jest to popularny cel wycieczek turystycznych na Islandii.
Historia
Grzbiet został odkryty podczas wyprawy HMS Challenger w 1872 roku. Zespół naukowców na pokładzie odkrył duże wzniesienie na środku Atlantyku. Planowali oni przyszłą lokalizację dla transatlantyckiego kabla telegraficznego. Istnienie takiego grzbietu zostało potwierdzone przez sonar w 1925 r.W latach 50-tych, mapowanie dna oceanicznego Ziemi wykazało, że Grzbiet Śródatlantycki składa się z dolin i grzbietów. Jego centralna dolina jest aktywna sejsmologicznie i stanowi epicentrum wielu trzęsień ziemi. Ewing i Heezen odkryli, że grzbiet jest częścią 40 000-km długiego, w zasadzie ciągłego systemu grzbietów śródoceanicznych na dnach wszystkich oceanów Ziemi. Odkrycie tego ogólnoświatowego systemu grzbietów doprowadziło do powstania teorii rozprzestrzeniania się dna morskiego i powszechnej akceptacji teorii Wegenera o dryfie kontynentalnym i ekspansji jako tektoniki płyt.
Geologia
Grzbiet ten zaczął się formować pod koniec triasu i był odpowiedzialny za oddzielenie obu Ameryk od Afryki i Europy wraz z rozpadem Pangaea.Grzbiet znajduje się na szczycie geologicznej cechy znanej jako Wzniesienie Śródatlantyckie, które jest postępującym wybrzuszeniem biegnącym wzdłuż Oceanu Atlantyckiego, z grzbietem spoczywającym na najwyższym punkcie tego liniowego wybrzuszenia. Uważa się, że to wybrzuszenie jest spowodowane przez siły konwekcyjne w astenosferze, które wypychają w górę skorupę oceaniczną i litosferę.
Pytania i odpowiedzi
P: Czym jest Grzbiet Śródatlantycki?
O: Grzbiet Śródatlantycki to miejsce, w którym następuje rozprzestrzenianie się dna morskiego na środku Oceanu Atlantyckiego.
P: Czego częścią jest Grzbiet Śródatlantycki?
O: Grzbiet Śródatlantycki jest częścią ogólnoświatowego systemu grzbietów śródoceanicznych.
P: Gdzie znajduje się najdłuższe pasmo górskie na świecie?
O: Najdłuższe pasmo górskie na świecie znajduje się pod wodą, z wyjątkiem krótkich odcinków, takich jak Islandia.
P: Co oddziela oceaniczne płyty tektoniczne?
O: Grzbiet Śródatlantycki oddziela oceaniczne płyty tektoniczne.
P: O ile płyt rocznie rozsuwa się Grzbiet Śródatlantycki?
O: Płyty oddalają się od siebie o około 2,5 cm rocznie na Grzbiecie Śródatlantyckim.
P: Co biegnie wzdłuż środkowej części Grzbietu Śródatlantyckiego?
O: Głęboka dolina ryftowa biegnie wzdłuż środka Grzbietu Śródatlantyckiego na prawie całej jego długości.
P: Co wyłania się na dnie oceanu w pobliżu osi grzbietu?
O: Nowa magma pojawia się na dnie oceanu w pobliżu osi grzbietu na Grzbiecie Śródatlantyckim.
