Láadan

Láadan jest językiem konstruowanym przez feministki. Jego twórczynią była Suzette Haden Elgin. Uważała ona, że zachodnie języki lepiej nadają się do mówienia tego, co myślą mężczyźni, niż tego, co myślą kobiety. Stworzyła ten język, aby ułatwić kobietom mówienie tego, co myślą. Na przykład, język Láadan ma wiele słów i przyrostków służących do wyrażania tego, co czujesz w związku z tym, co mówisz. Zawiera również słowa, które pozwalają powiedzieć, czy wiesz, że to, co mówisz, jest prawdą, a jeśli tak, to w jaki sposób.

Język ten stał się częścią serii książek science fiction, Native Tongue. W książce, grupa kobiet tworzy Láadan jako sposób na walkę ze społeczeństwem rządzonym przez mężczyzn.

Brzmi:

Tony

Láadan jest językiem tonalnym. Niektóre sylaby są wypowiadane wyższym głosem lub tonem niż inne. Istnieją dwa tony:

lo - /lō/ lub /lò/, krótki, płaski lub niski ton. Samogłoski bez znaków akcentowych (a, e, i, o, u) wymawiane są w tym tonie.
ló - krótki, wysoki ton. W tym tonie wymawia się samogłoski z akcentem (á, é, í, ó, ú).

Sam Láadan jest słowem trzysylabowym, LA-a-dan, gdzie pierwsza sylaba jest wymawiana wysokim tonem.

Samogłoski

Láadan ma pięć samogłosek:

a - jak angielski calm (/ɑ/).
e - jak angielski dzwonek (/ɛ/).
i - jak angielski bit (/ɪ/).
o - jak angielski home (/o/).
u - jak angielskie boon (/u/).

Spółgłoski

Láadan nie posiada spółgłosek p, t, k, g, lub s. Spółgłoski b, d, sh, m, n, l, r, w, y, oraz h są takie same jak w języku angielskim. Istnieje również:

th - always like English think, never like then (/θ/).
zh - jak angielska przyjemność (/ʒ/).
lh - nie ma takiego dźwięku w języku angielskim. Aby go wymówić, mówiący najpierw umieszcza język na dachu ust w pobliżu zębów. Następnie wdmuchuje powietrze wokół języka. Brzmi to jak syczenie (/ɬ/).

Zasady

Większość zdań w języku láadańskim ma trzy krótkie słowa zwane cząstkami:

słowo, które mówi, jakiego typu jest to zdanie. Są one jak kropki, znaki zapytania i wykrzykniki, ale mówione. Są to:

Bíi: mówi, że to zdanie jest stwierdzeniem.

Báa: mówi, że to zdanie jest pytaniem.

Bó: mówi, że zdanie jest rozkazem. Zazwyczaj nie wydaje się ich nikomu poza małymi dziećmi.

Bóo: mówi, że zdanie jest prośbą. Są one o wiele bardziej powszechne niż polecenia.

Bé: mówi, że to zdanie jest obietnicą.

Bée: mówi, że wyrok jest ostrzeżeniem.

słowo, które mówi, kiedy zdanie się dzieje. Są to:

ril: mówi, że zdanie dzieje się teraz (czas teraźniejszy).

eril: mówi, że to zdanie wydarzyło się wcześniej (czas przeszły).

aril: mówi, że to zdanie wydarzy się później (czas przyszły).

wil: mówi, że zdanie może się wydarzyć lub powinno się wydarzyć (optatywa).

słowo, które mówi, czy mówiący wie, że zdanie jest prawdziwe i dlaczego. Są to:

wa: mówi, że mówiący wie, że zdanie jest prawdziwe, ponieważ dowiedział się o tym za pomocą własnych zmysłów.

wi: mówi, że zdanie jest oczywiste.

my: mówi, że to zdanie zdarzyło się we śnie.

wáa: mówi, że ktoś, komu mówiący ufa, powiedział mu to, co jest w zdaniu.

waá: mówi, że ktoś, komu mówiący nie ufa, powiedział mu to, co jest w tym zdaniu.

wo: mówi, że mówiący wyobraził to sobie lub wymyślił.

wóo: mówi, że mówiący nie wie, czy zdanie jest w ogóle prawdziwe.

W języku Láadan, czasowniki są na pierwszym miejscu. Czasowniki to te same słowa, co przymiotniki. Nie ma przedimków takich jak an lub the. Przedmiot czasownika ma przyrostek -(e)th. Zazwyczaj pojawia się on po podmiocie. Przedrostek me- mówi, że podmiot czasownika jest w liczbie mnogiej. Słowo ra oznacza to samo, co angielskie not.

Tworzenie nowych słów

Nowe słowa láadańskie są tworzone przez dodanie przedrostków i przyrostków do starych słów. Każda część słowa pozostaje taka sama, kiedy łączy się z innymi częściami. Z tego powodu jest on nazywany językiem aglutynacyjnym. Afiksy (przedrostki i przyrostki) mogą być użyte do pokazania uczuć i nastawienia. W wielu językach można to pokazać tylko poprzez ton głosu, mowę ciała lub mowę okrężną.

Dołącz	oznaczający	przykład
(-)lh(-)	obrzydzenie lub niechęć	hahodimi: "zmieszany, ale zadowolony"; hahodimilh: "zdezorientowany i zniesmaczony".
du-	próbować	bíi eril dusháad le wa: "Próbowałem przyjść"
dúu-	próbować i nie próbować	bíi eril dúusháad le wa: "Próbowałem i nie udało mi się przyjść"
ná-	bieżące	bíi eril dúunásháad le wa: "Próbowałem i nie udało mi się przyjść"
-(e)tha	właściciel z natury	lalal betha: "mleko jej matki"
-(e)tho	właściciel na mocy prawa lub zwyczaju	ebahid letho: "mój mąż"
-(e)thi	właściciel przez przypadek	losh nethi: "twoje pieniądze (które wygrałeś w grach hazardowych)"
-e)	właściciel z niewiadomego powodu	ana worulethe: "karma dla kotów"
-id	mężczyzna (inaczej kobieta lub osoba dowolnej płci)	thul: "matka/rodzic"; thulid: "ojciec"

Zaimki

Zaimki w języku Láadan składają się z wielu części. Litera l jest używana dla "ja" i "my". Litera n jest używana dla ciebie. Litera b jest używana dla on, ona, ono i oni.

Samogłoska e zwykle pojawia się po tych literach. a może pojawić się po nich zamiast tego, aby pokazać, że ktoś jest kochany. Jeżeli ta osoba jest znienawidzona, lhe- może być umieszczone przed słowem.

Przyrostek -zh tworzy zaimek w liczbie mnogiej, ale mniejszej niż cztery. -n sprawia, że zaimek jest w liczbie mnogiej i większej niż cztery. Tak więc lazh oznacza "my, których jest niewielu i których kocham". Lheben znaczy "oni, których jest wielu i których nienawidzę."