Pożar wieżowca Grenfell Tower w Londynie

Ogień

We wczesnych godzinach 14 czerwca 2017 r. w budynku wybuchł pożar, który spowodował ogromne zniszczenia w niemal całym budynku. Pożar wybuchł w okolicach 4 piętra 23 piętrowego budynku. Został on zasygnalizowany policji o godzinie 0:54 czasu lokalnego. Straż pożarna potrzebowała 6 minut, aby dostać się do wieżowca. W sumie 70 wozów strażackich, oraz ponad 200 strażaków próbowało ugasić pożar. 14 czerwca, na koniec dnia, liczba osób rannych (i przewiezionych do szpitali) wynosiła około osiemdziesięciu, około 20 było w stanie krytycznym. W pożarze zginęły około 72 osoby. W 120 jedno- i dwupokojowych mieszkaniach bloku w chwili pożaru mogło przebywać nawet 600 osób. Liczba osób, które znajdowały się w budynku w chwili wybuchu pożaru nie jest znana; policja szacuje, że było ich około 200.

Pożar rozpoczął się około 00:50 BST (UTC+1), kiedy w mieszkaniu nr 16 na 4 piętrze zapaliła się lodówka. Strażacy przybyli na miejsce około 1 w nocy i ugasili pożar w mieszkaniu w ciągu kilku minut. Kiedy załoga opuszczała budynek, zauważyła płomienie wznoszące się na zewnątrz budynku. Zdjęcia przedstawione później komisji śledczej Grenfell Tower Inquiry sugerowały, że ogień mógł dotrzeć na zewnątrz zanim strażacy zaczęli walczyć z początkowym pożarem w mieszkaniu 16. Płomienie rozprzestrzeniały się w górę budynku w "przerażającym tempie". Do godziny 01:29, wznosząca się kolumna płomieni dotarła na dach, a pożar wymknął się spod kontroli.

Wiele osób uważa, że to szybkie rozprzestrzenianie się było spowodowane zewnętrzną okładziną budynku, która została niedawno zmieniona. Wydawało się, że okładzina ta zawierała wysoce łatwopalny materiał. Wielu mieszkańców skarżyło się na słabe bezpieczeństwo przeciwpożarowe i inne problemy z budynkiem, który był zarządzany w imieniu Royal Borough of Kensington and Chelsea. Organizacja mieszkańców, Grenfell Action Group, wielokrotnie ostrzegała o poważnych problemach z bezpieczeństwem przeciwpożarowym od 2013 roku, a także odnotowała przeszłe pożary i incydenty związane z ogniem w podobnych blokach zarządzanych przez tę samą firmę, które ich zdaniem były związane ze słabymi zabezpieczeniami przeciwpożarowymi i polityką przeciwpożarową firmy zarządzającej. Jedna z tych polityk mówiła mieszkańcom, aby pozostali w swoich mieszkaniach w przypadku pożaru. Grupa ostrzegała w listopadzie 2016 roku, że tylko "katastrofalny" pożar zmusi w końcu zarząd bloku do potraktowania zabezpieczeń przeciwpożarowych i utrzymania systemów przeciwpożarowych na odpowiednim poziomie.

Burmistrz Londynu Sadiq Khan powiedział, że istnieją "pytania, na które trzeba odpowiedzieć" na temat warunków bezpieczeństwa pożarowego w Grenfell Tower. Khan skrytykował instrukcje bezpieczeństwa mówiące ludziom, aby pozostali w swoich mieszkaniach w szczególności: "Nie możemy mieć życia ludzi narażonych na ryzyko z powodu złych porad lub braku konserwacji". Porada pozostania w mieszkaniu zakłada, że strażacy mogą opanować pożar wewnątrz budynku, co jest niemożliwe, jeśli rozprzestrzenia się on szybko przez jego zewnętrzną część. Ta rada mogła okazać się śmiertelna dla wielu osób.

Gaszenie pożaru

Zespół 250 strażaków z czterdziestu wozów strażackich próbował opanować pożar i uratować ludzi. Pierwsze służby ratunkowe przybyły sześć minut po alarmie, ale bardzo wysoka temperatura pożaru spowolniła próby ratowania. O godzinie 04:14 funkcjonariusze policji metropolitalnej zwrócili się do tłumu gapiów i pilnie poinformowali ich, aby skontaktowali się z każdym, kogo znają, a kto został uwięziony w budynku - jeśli są w stanie skontaktować się z nimi za pomocą telefonu lub mediów społecznościowych - i przekazali im, że muszą podjąć próbę samoewakuacji i nie czekać na straż pożarną. Strażacy weszli do budynku, aby próbować ratować ludzi, ale poinformowali, że przeszkodziła im w tym ogromna temperatura. Według świadków, w środku znajdowali się uwięzieni ludzie, którzy machali z okien wzywając pomocy, niektórzy trzymali na rękach dzieci. W dwóch relacjach świadków rodzice zrzucali swoje dzieci na dół, do osób znajdujących się poniżej, w tym niemowlę, które zostało złapane po zrzuceniu z dziewiątego lub dziesiątego piętra, oraz małego chłopca zrzuconego z piątego lub szóstego piętra. Były też relacje naocznych świadków, że niektórzy ludzie wyskakiwali. Przynajmniej jedna osoba użyła powiązanych koców, aby zrobić linę i uciec z płonącego budynku. Słyszano częste eksplozje, które według doniesień miały pochodzić z przewodów gazowych w budynku. Wielu mieszkańców wieżowca było muzułmanami. Z powodu Ramadanu wielu z nich nie spało o późnej porze. Wielu z nich było w stanie zaalarmować mieszkańców i pomóc im w ucieczce we wczesnej fazie pożaru, co uratowało życie wielu osób. Za to zostali okrzyknięci bohaterami.

Po trzech godzinach zastąpiono pierwotną załogę strażaków. Do wschodu słońca strażacy nadal walczyli z ogniem i próbowali spryskiwać miejsca, w których widziano uwięzionych ludzi. Tłum obserwatorów został odepchnięty od budynku z powodu spadających gruzów. O godzinie 05:00 budynek nadal płonął i był poważnie uszkodzony. Ogień nadal płonął na górnych piętrach wieży aż do popołudnia 14 czerwca. Strażacy spodziewali się kontynuować walkę z pożarem przez co najmniej kolejne 24 godziny. Chociaż wyrażano obawy, że budynek może się zawalić, inżynierowie budowlani stwierdzili, że nie jest on zagrożony i że ekipy ratunkowe mogą wejść do środka w celu poszukiwania ocalałych, ofiar i ciał.

Przyczyna

Przyczyna pożaru nie została jeszcze ustalona. Kilka mediów podało, że przyczyną mógł być wadliwy sprzęt kuchenny. Mieszkaniec czwartego piętra powiedział mediom, że to lodówka jego sąsiada zapaliła się około 1:00 w nocy, i że natychmiast zaczęli pukać do drzwi, aby zaalarmować ludzi. Powiedział, że w ciągu pół godziny budynek całkowicie stanął w płomieniach.

Podczas gdy wiele osób krytykowało brak systemów zraszaczy przeciwpożarowych, Geoff Wilkinson, felietonista ds. przepisów budowlanych w Architects' Journal, napisał w komentarzu z 14 czerwca, zanim znana była przyczyna ("powinniśmy unikać spekulacji"), że jeśli winny był nieszczelny pion gazowy lub okładzina, zraszacze miałyby niewielki wpływ. Powiedział, że widział fragmenty oceny ryzyka pożarowego i mówił o materiałach łatwopalnych przechowywanych na wspólnych chodnikach, co sugeruje złe ogólne zarządzanie.

Grenfell Tower płonie, rano po wybuchu pożaru. Strażacy starają się go ugasić.


Rano pióropusz dymu był jeszcze widoczny na dużą odległość. (Grenfell Tower to ten budynek z tyłu, Frinstead House jest z przodu).

Problemy

Słabo utrzymane

Mieszkańcy budynku już wiele lat temu zorganizowali Grenfell Action Group. Regularnie wskazywali na problemy z budynkiem. W 2013 r. opublikowali część raportu, w którym wykazali, że zabezpieczenia przeciwpożarowe w budynku były niewystarczające. Przepisy wymagają, by materiały te były regularnie sprawdzane. Według raportu grupy działania z 2013 roku, w ciągu trzech lat poprzedzających raport nie przeprowadzono takich kontroli.

Kiedy budynek się pali, ludzie muszą mieć możliwość szybkiego wydostania się na zewnątrz. Zazwyczaj służą do tego specjalnie oznakowane pasy ewakuacyjne. Grupa działania zwróciła uwagę, że pasy ewakuacyjne nie były wolne, a ludzie często parkowali swoje samochody w taki sposób, że policja nie mogła zbliżyć się do budynku.

Od 2014 do 2016 roku w budynku przeprowadzano różne naprawy i remonty. Firma, która była odpowiedzialna za te prace, powiedziała, że jest zszokowana tym, co się stało, i że w czasie, gdy prace były wykonywane, przepisy były spełnione.

Materiały znajdujące się na zewnątrz budynku mogły przyczynić się do rozprzestrzeniania się ognia

Podczas renowacji budynku zmieniono materiały, z których wykonano zewnętrzną część budynku. Eksperci do spraw bezpieczeństwa pożarowego spekulowali, że ten nowy materiał był możliwą przyczyną szybkiego rozprzestrzeniania się ognia. Stwierdzili oni, że w zasadzie działał on jak komin rozprzestrzeniając ogień. Widać było, jak materiał płonie i topi się, co spowodowało dodatkowe spekulacje, że nie był on ognioodporny. Jeden z mieszkańców powiedział: "Cała jedna strona budynku stanęła w ogniu. Okładzina płonęła jak zapałka".

Z dokumentów wynika, że wykonawca zainstalował "okładzinę z kasetą przeciwdeszczową ACM" podczas niedawnego remontu Grenfell Tower. Termin ACM oznacza aluminiowy materiał kompozytowy. W przypadku tego rodzaju materiału wybór materiału rdzenia izolacyjnego decyduje o tym, jak łatwo może on ulec spaleniu. W kilku pożarach wieżowców użyto tych samych materiałów zewnętrznych, w tym w pożarze Lakanal House w Camberwell w Londynie w 2009 roku, w pożarze Telewizyjnego Centrum Kultury w Pekinie w 2009 roku oraz w pożarze Marina Torch w Dubaju w 2015 roku. Sam Webb, architekt, który badał pożar Lakanal i który zasiada w All Party Parliamentary Fire Safety & Rescue Group, powiedział: "Ta tragedia była całkowicie przewidywalna, niestety."

Zastosowano produkt Reynobond, który jest dostępny z różnymi rodzajami materiału rdzenia - polietylenem, jak podobno zastosowano w Grenfell Tower (Reynobond PE), lub materiałem bardziej ognioodpornym (Reynobond FR). Według doniesień okładziny Reynobond kosztują 24 funty za metr kwadratowy w przypadku wersji ognioodpornej i 22 funty w przypadku wersji łatwopalnej. Według BBC bardziej ognioodporna wersja (Reynobond FR) jest bardzo nowym produktem i nie jest jasne, czy była dostępna w czasie, gdy budynek był pokrywany okładziną.

Według amerykańskiego producenta Reynobond, polietylenowa wersja tego materiału jest w Stanach Zjednoczonych zakazana do stosowania w budynkach o wysokości przekraczającej 12 m (40 stóp) ze względu na ryzyko rozprzestrzeniania się ognia i dymu. W ramach renowacji wykorzystano również piankę izolacyjną o nazwie Celotex RS5000, zainstalowaną za okładziną. Zgodnie z jego arkuszem danych, ten poliizocyjanurowy produkt - którego ścięte kawałki zaśmieciły teren wokół Grenfell Tower po pożarze - "spłonie, jeśli zostanie wystawiony na działanie ognia o wystarczającej temperaturze i intensywności". Wygląda na to, że okładzina z Grenfell została użyta do dekoracji innych bloków mieszkalnych. Mieszkańcy obawiają się, że budynki dotknięte pożarem mogą mieć takie same problemy.

Niektórzy mieszkańcy zgłaszali obawy, że nowa okładzina na budynku została przymocowana do niego za pomocą drewnianych listew. Wśród mieszkańców i ekspertów ds. bezpieczeństwa pożarowego panuje powszechne zaniepokojenie w związku z coraz częstszym stosowaniem drewna, nawet w budynkach wysokościowych, po zmianie przepisów budowlanych. Poinformowano, że jednym z powodów zastosowania nowej okładziny była chęć poprawy widoku dla osób mieszkających w okolicy.

Automatyczny system alarmu przeciwpożarowego mógł ulec awarii

Niektórzy mieszkańcy powiedzieli, że żaden alarm przeciwpożarowy nie włączył się, gdy wybuchł pożar. Mieszkańcy powiedzieli, że zostali zaalarmowani o pożarze tylko przez ludzi krzyczących o pomoc lub pukających do drzwi, a nie przez alarm przeciwpożarowy. Inni twierdzili, że przeżyli dzięki zignorowaniu polityki rady "pozostań na miejscu", czyli dyrektywy nakazującej mieszkańcom pozostanie w mieszkaniu w przypadku pożaru.

Ogólno londyńska Radical Housing Network, obywatelska akcja "grupy grup ... walczących o sprawiedliwość mieszkaniową w całym Londynie", której członkiem jest Grenfell Action Group, stwierdziła, że pożar był "przerażającą, możliwą do uniknięcia tragedią", która była wynikiem "połączenia cięć rządowych, złego zarządzania władzami lokalnymi oraz czystej pogardy dla lokatorów komunalnych i domów, w których mieszkają".

Próbka płyty warstwowej. Podobne płyty są często stosowane na zewnątrz budynków. Jeśli część pomiędzy dwoma warstwami (tutaj pokazana na biało i zazwyczaj dużo mniejsza) ma niską odporność ogniową, spowoduje to powstanie efektu kominowego, który ułatwi rozprzestrzenianie się ognia.


Grenfell Tower, przed renowacją, w 2009 r.

Odpowiedź Wspólnoty

Ludzie z najbliższej okolicy i z całego Londynu zebrali się, aby pomóc ofiarom pożaru. Składano dary w postaci żywności, wody, zabawek i ubrań. Kościół św. Klemensa przy Treadgold Street i kościół św. Jakuba w Norlands, w dekanacie Kensington, udzieliły schronienia osobom ewakuowanym z domów, podobnie jak pobliskie meczety i świątynie.

Pobliski klub piłkarski Queens Park Rangers zaoferował swój obiekt Loftus Road jako centrum pomocy i przyjmuje dary w postaci żywności, napojów i odzieży od lokalnej społeczności, a inne pobliskie kluby piłkarskie Brentford i Fulham zaoferowały swoje stadiony jako centra pomocy.