Linia wiązki

Linia wiązki w akceleratorze cząstek

W akceleratorach cząstek linia wiązki jest zwykle umieszczona w tunelu i/lub pod ziemią, w obudowie z cementu. Linia wiązki jest zazwyczaj cylindryczna, metalowa. Typowe nazwy obejmują rurę wiązki i/lub pustą sekcję zwaną rurą dryfującą. Cała ta sekcja musi znajdować się w dobrej próżni, aby wiązka mogła przemieszczać się na dużą odległość.

Ekipa pomiarowa i wyrównująca starannie ustawia segmenty linii wiązek za pomocą trackera laserowego. Wszystkie linie wiązek muszą mieścić się w granicach tolerancji rzędu mikrometrów. Dobre zestrojenie pomaga zapobiec utracie wiązki oraz jej zderzeniu ze ściankami rur, co powoduje emisję wtórną i/lub promieniowanie.

Na tej linii nie można zobaczyć rury wiązki. Jednak część dużej rury wiązki jest używana z systemem siatki do wyrównywania z laserem, znanym jako rura laserowa. Ta konkretna linia ma długość około 3 kilometrów.

Linia promieniowania synchrotronowego

Jeśli chodzi o synchrotrony, linia wiązek jest oprzyrządowaniem, które przenosi wiązki promieniowania synchrotronowego do eksperymentalnej stacji końcowej, która wykorzystuje promieniowanie wytwarzane przez magnesy zginające i urządzenia wstawiające w pierścieniu magazynującym synchrotronowego źródła światła. Typowym zastosowaniem tego rodzaju linii wiązek jest krystalografia. Naukowcy wykorzystują światło synchrotronowe również na wiele innych sposobów.

Duże laboratorium synchrotronowe będzie posiadało wiele linii wiązek, z których każda będzie zoptymalizowana dla konkretnej dziedziny badań. Różnice będą zależeć od typu urządzenia wprowadzającego (które z kolei określa intensywność i rozkład spektralny promieniowania); sprzętu kondycjonującego wiązkę; oraz eksperymentalnej stacji końcowej. Typowa linia wiązki w nowoczesnym synchrotronie będzie miała długość od 25 do 100 m (82 ft do 328 ft) od pierścienia magazynującego do stacji końcowej i może kosztować nawet miliony dolarów amerykańskich. Z tego powodu ośrodek synchrotronowy jest często budowany etapami, z pierwszymi kilkoma liniami wiązek na początku eksploatacji, i kolejnymi liniami wiązek dodawanymi później, w miarę jak pozwalają na to fundusze.

Elementy linii wiązek znajdują się w obudowach ekranujących promieniowanie, zwanych hutami, które są wielkości małego pokoju (kabiny). Typowa linia wiązek składa się z dwóch pomieszczeń: pomieszczenia optycznego dla elementów kondycjonujących wiązkę oraz pomieszczenia eksperymentalnego, w którym przeprowadzany jest eksperyment. Pomiędzy chatami wiązka przemieszcza się w rurze transportowej. Ludzie nie mogą wchodzić do hangarów, gdy przesłona wiązki jest otwarta i promieniowanie może dostać się do wnętrza. Budki mają skomplikowane systemy bezpieczeństwa z nadmiarowymi funkcjami blokującymi, aby upewnić się, że nikt nie znajduje się wewnątrz budki, kiedy promieniowanie jest włączone. System bezpieczeństwa wyłączy również wiązkę promieniowania, jeśli drzwi do kabiny zostaną przypadkowo otwarte, gdy wiązka jest włączona. W takim przypadku wiązka jest wyłączana poprzez zrzucenie wiązki elektronów krążącej w synchrotronie. Tak więc otwarcie jednych drzwi spowoduje wyłączenie wszystkich linii wiązek w ośrodku.

Eksperymentatorzy wykorzystują następujące elementy stosowane w liniach wiązek do kondycjonowania wiązki promieniowania pomiędzy pierścieniem magazynującym a stacją końcową:

• Okna - cienkie arkusze metalu, często berylu, które przepuszczają prawie całą wiązkę, ale chronią próżnię wewnątrz pierścienia magazynowego przed zanieczyszczeniem
• Szczeliny - które kontrolują fizyczną szerokość wiązki i jej rozrzut kątowy
• Zwierciadła skupiające - jedno lub więcej zwierciadeł, które mogą być płaskie, wygięte-płaskie lub toroidalne, co pomaga w kolimacji (ogniskowaniu) wiązki.
• Monochromatory - urządzenia oparte na dyfrakcji przez kryształy, które wybierają określone pasma długości fal i pochłaniają inne długości fal, i które są czasami przestrajalne na różne długości fal, a czasami stałe dla określonej długości fali.
• Rury dystansowe - próżniowe rury podtrzymujące, które zapewniają odpowiednią przestrzeń pomiędzy elementami optycznymi i ekranują rozproszone promieniowanie.
• Stopnie próbkowania - do mocowania i manipulowania badaną próbką oraz poddawania jej różnym warunkom zewnętrznym, takim jak zmienna temperatura, ciśnienie itp.
• Detektory promieniowania - do pomiaru promieniowania, które weszło w interakcję z próbką

Kombinacja urządzeń do kondycjonowania wiązki kontroluje obciążenie termiczne (ogrzewanie spowodowane przez wiązkę) stacji końcowej, spektrum promieniowania padającego na stację końcową oraz skupienie lub kolimację wiązki. Urządzenia wzdłuż linii wiązki, które absorbują znaczną moc z wiązki, mogą wymagać aktywnego chłodzenia wodą lub ciekłym azotem. Cała długość linii wiązek jest zwykle utrzymywana w warunkach ultra wysokiej próżni.

Ekspozycja linii promieniowania miękkiego i stacji końcowej w australijskim synchrotronie


Wnętrze komory Optical Diagnostic Beamline (ODB) w Synchrotronie Australijskim; linia wiązki kończy się przy małej aperturze w tylnej ścianie

Linia wiązki neutronów

Eksperymentalna stacja końcowa w ośrodku neutronowym nazywana jest neutronową linią wiązkową. Pozornie linie neutronowe różnią się od linii synchrotronowych głównie tym, że zamiast fotonów wykorzystują neutrony z reaktora badawczego lub źródła spallacyjnego. Eksperymenty zwykle mierzą rozpraszanie neutronów z badanej próbki.

Powiązane strony

• Fizyka akceleratorów
• Cyklotron
• Wiązka jonów
• Kategoria:Instalacje neutronowe
• Klystron
• Akcelerator cząstek
• Wiązka cząstek
• Fizyka cząstek elementarnych
• Magnes kwadrupolowy
• Falowód