Bitwa pod Nowym Orleanem

Tło

Po traktacie paryskim z 1793 roku, który oficjalnie zakończył amerykańską wojnę rewolucyjną, Brytyjczycy nadal byli obecni na kontynencie amerykańskim. Handlowali z Indianami i czasami podburzali ich przeciwko Amerykanom. Brytyjczycy blokowali amerykańskie statki, chwytali amerykańskich marynarzy i zmuszali ich do wstąpienia do Królewskiej Marynarki Wojennej, aby walczyli przeciwko Napoleonowi. 18 czerwca 1812 roku prezydent Madison podpisał formalną deklarację wojny przeciwko Wielkiej Brytanii. Walki rozpoczęły się w Kanadzie, próbując odciąć brytyjskie linie zaopatrzenia. W tym samym czasie Brytyjczycy walczyli z Napoleonem, ale kiedy ta wojna się skończyła, te wykwalifikowane oddziały zostały wysłane do Kanady. Amerykanie nie mieli stałej armii jako takiej i nadal składała się ona z indywidualnych milicji, mężczyzn, którzy zapisywali się na krótkie okresy czasu. Do roku 1813 Brytyjczycy wygrali prawie każdą większą bitwę w tej wojnie. W dniu 24 sierpnia 1814 roku Brytyjczycy wkroczyli do Waszyngtonu i spalili Kapitol.

Traktat Gandawski

24 grudnia 1814 roku podpisano Traktat Gandawski kończący wojnę 1812 roku. Traktat nakazywał przywrócenie wszystkich granic i ziem do stanu sprzed wojny. Ze względu na duże odległości i opóźnienia w komunikacji, w czasie bitew żadna ze stron nie wiedziała, że podpisano traktat pokojowy.

Jak sugerowały negocjacje w Gandawie, prawdziwymi przyczynami wojny 1812 roku nie były jedynie handel i prawa neutralności. Były to również kwestie ekspansji USA na zachód, stosunków z amerykańskimi Indianami i kontroli nad terytorium Ameryki Północnej.

Preludium do bitwy

Brytyjska flota składająca się z około 30 okrętów wojennych wypłynęła z zatoki Negril na Jamajce 26 listopada 1814 roku. Flota pod dowództwem admirała Cochrane'a ruszyła w głąb Zatoki Meksykańskiej gotowa do ataku na Nowy Orlean. Flota Cochrane'a przewoziła 14.450 brytyjskich żołnierzy, którzy niedawno walczyli w wojnach napoleońskich we Francji i Hiszpanii. Amerykanie dowiedzieli się o tym najpierw od przywódcy piratów baratariańskich, Jeana Lafitte'a. Brytyjczycy zaoferowali mu kilka tysięcy dolarów, jeśli się do nich przyłączy. Chcieli, aby przeprowadził ich przez bagna w Nowym Orleanie i jego okolicach. Prosząc o czas do namysłu, Lafitte skontaktował się z amerykańskim gubernatorem Luizjany, Claiborne'em, i powiedział mu o ich planach. Claiborne skontaktował się z generałem Andrew Jacksonem. Na początku Amerykanie byli nieufni, ale przyjęli jego pomoc. Lafitte zaoferował bardzo potrzebny proch, zapalniki, kule armatnie i ekspertyzy artyleryjskie swoich ludzi. Piraci znali bagna wokół Nowego Orleanu i pomogli Amerykanom w manewrowaniu Brytyjczykami.

Andrew Jackson przybył do Nowego Orleanu 2 grudnia 1814 roku. Ogłosił stan wojenny i zwołał wcześniej niechętnych obywateli do walki z Brytyjczykami. Jackson powiedział ludziom Nowego Orleanu, że każdy obywatel jest potrzebny do ochrony miasta. Powiedział im również: "Wszyscy ci, którzy nie są za nami, są przeciwko nam". Następnie zablokował wszystkie podejścia do miasta drogą wodną.

Jezioro Borgne

22 grudnia Brytyjczycy ruszyli barkami w kierunku wąskiego otworu w jeziorze Borgne. Wkrótce okazało się, że drogę zagradza im pięć amerykańskich kanonierek pod dowództwem porucznika Thomasa Jonesa. Brytyjczycy, prowadzeni przez hiszpańskich i portugalskich rybaków z okolicy, mieli siły szturmowe składające się z czterdziestu pięciu łodzi pod dowództwem kapitana Nicholasa Lockyera. W starciu, które nastąpiło, Brytyjczycy przeważali, ale ponieśli około 100 ofiar. Porucznik Thomas Jones stracił około 40 zabitych i rannych. Reszta jego ludzi dostała się do niewoli. Jeden człowiek uciekł i ostrzegł Amerykanów. Brytyjczycy ruszyli barkami z jeziora Borgne, by wylądować siedem mil poniżej Nowego Orleanu na rzece Missisipi. Ich przewodnicy rybacy wyładowali ich na Villere Plantation.

Plantacja Villere

Kiedy Jackson dowiedział się o lądowaniu na Villere Plantation, natychmiast zaplanował atak tej nocy. Brytyjski generał Keene miał około 1,900 ludzi, kiedy wylądował w Villere. Więcej brytyjskich żołnierzy wylądowało i do wieczora na plantacji było około 2,300 ludzi. Pod osłoną ciemności Amerykanie zaskoczyli Brytyjczyków w ich obozie. Ponad 2100 Amerykanów zaczęło ostrzeliwać Brytyjczyków, z których wielu wciąż było wyładowywanych na łodziach. Amerykański szkuner Carolina zakotwiczył na Missisipi w pobliżu plantacji i otworzył morderczy ogień do obozu Brytyjczyków. Nawet po wycofaniu się Amerykanów Carolina kontynuowała bombardowanie, aż 27 grudnia została wysadzona w powietrze przez Heated i zatopiona. Bitwa nie miała wyraźnego zwycięzcy, ale Brytyjczycy zostali opóźnieni w próbie zdobycia Nowego Orleanu. Amerykanie stracili około 200 ludzi, podczas gdy straty Brytyjczyków określono na około 300.

Po bitwie Jackson zaczął budować swoją obronę przy Kanale Rodrigueza. Była to opuszczona rynna młyńska o szerokości około 20 stóp i głębokości od 3 do 5 stóp. Znajdował się on na bagnistym terenie, co dawało Amerykanom wyraźną przewagę. Obronne wały ziemne młyna blokowały Brytyjczykom podejście do Nowego Orleanu. Mogli oni atakować tylko od frontu, ponieważ bagna i rzeka chroniły ich flankę. Pozycja Amerykanów znajdowała się dwie mile od obozu brytyjskiego i około pięć mil poniżej Nowego Orleanu. Oddział strzelców amerykańskich na koniach śledził wszystkie ruchy Brytyjczyków.

25 grudnia generał Pakenham wylądował na plantacji Villere i objął dowództwo nad wszystkimi siłami brytyjskimi. Brytyjczycy ruszyli 27 grudnia, ale natknęli się na amerykańskie umocnienia i zatrzymali się.

Brytyjczycy byli zaskoczeni widokiem amerykańskich umocnień. Najwyraźniej nie myśleli o Amerykanach na tyle, by mieć ich na oku. Oprócz fortyfikacji przed nimi, w rzece zakotwiczony był amerykański kuter Louisiana. Gdy tylko Brytyjczycy się pojawili, działa Amerykanów wyparły ich z powrotem. Jednak niezrażeni rozpoczęli budowę własnych umocnień ziemnych i ustawianie stanowisk artyleryjskich.

Brytyjczycy podnieśli działa z okrętów i pod osłoną ciemności zbudowali dla nich umocnienia ziemne. Miało to na celu przeciwdziałanie amerykańskim działom zamontowanym na ich wałach ziemnych, jak również na zakotwiczonym w rzece kutrze. Rankiem 1 stycznia 1815 roku Brytyjczycy otworzyli ogień ze swojej artylerii i rakiet. Zaskoczeni Amerykanie szybko odpowiedzieli ogniem, ale z większą dokładnością. Linia Jacksona straciła w tej wymianie dwa działa, ale jeden po drugim ogień armatni z amerykańskiej linii zlikwidował wszystkie czternaście brytyjskich dział. Do południa Brytyjczycy zostali wyparci ze swoich stanowisk artyleryjskich i pojedynek artyleryjski został na razie zakończony. Zarówno Amerykanie jak i Brytyjczycy ustawili artylerię na przeciwległym brzegu Missisipi i baterie te wymieniały ogień przez większość popołudnia. W nocy ludzie z lasu Jacksona strzelali do posterunków, odpędzając pikiety i nie dając spokoju brytyjskiemu obozowi.

Wczesnym rankiem 8 stycznia Brytyjczycy zaatakowali umocnienia ziemne generała Jacksona. Piechota generała Packenhama liczyła około 8000 z 11000 żołnierzy. Przesunął on swoje kolumny do przodu, gdy było jeszcze ciemno, aby zbliżyć się do Amerykanów i nie zostać zauważonym. Element zaskoczenia został jednak utracony, gdy jeden z młodszych oficerów zapomniał zabrać drabin. Kiedy wrócił z drabinami było już za późno, Amerykanie mogli ich zobaczyć. Brygada pod dowództwem generała Gibbsa zaatakowała lewą i środkową część linii Jacksona. Ale amerykańska artyleria wyrwała duże dziury w brytyjskiej linii. Na pomoc Gibbsowi wysłano regiment górali, który jednak poniósł ogromne straty pod amerykańskim ogniem karabinów i muszkietów. Brytyjski drugi dowódca, generał Gibbs, zginął na polu bitwy. Generał Pakenham, główny dowódca, został postrzelony i zabity, gdy mobilizował swoich żołnierzy. Trzeci dowódca sił brytyjskich, generał Lambert, ostatecznie odwołał natarcie. Brytyjczycy stracili 2 057 ludzi, Amerykanie tylko 71. Brytyjczycy byli weteranami wojny napoleońskiej, mieli duże doświadczenie i walczyli dzielnie, ale nie mogli przełamać amerykańskiego systemu obronnego.

Mapa "Pozycja armii amerykańskiej i brytyjskiej w pobliżu Nowego Orleanu 8 stycznia 1815 roku".

Fort St. Philip

Fort St. Philip znajdował się na wschodnim brzegu rzeki Missisipi. Chronił on Nowy Orlean przed każdym podejściem rzeki do miasta. Amerykanie przejęli fort, pierwotnie zbudowany przez Hiszpanów, w 1808 roku. Został on przebudowany z cegły i miał dwa bastiony zwrócone w stronę rzeki. W bastionach zamontowano większość z dwudziestu dział fortu. Fort został zaatakowany w tym samym czasie, kiedy generał Pakenham poprowadził atak piechoty na umocnienia ziemne Jacksona. Fort był bombardowany przez pięć brytyjskich okrętów wojennych przez ponad tydzień. W końcu, 18 stycznia 1815 roku, brytyjska flota wycofała się. Zostały uszkodzone, ale nie były w stanie wyrządzić większych szkód w forcie.

Fort St. Philip, Plaquemines Parish, Luizjana. Część murowanych struktur starego fortu częściowo zarośnięta roślinami.

Aftermath

Gdy 18 stycznia kanonierki wycofały się, brytyjscy żołnierze zostali odesłani na swoje transportowce. Musieli zostawić osiemnastu ciężko rannych, z których dwóch było oficerami. W pośpiechu pozostawili czternaście dział artyleryjskich i dużą ilość śrutu armatniego. Jeden z dwóch członków personelu medycznego pozostawionych do opieki nad brytyjskimi rannymi dał generałowi Jacksonowi list od generała Lamberta. W liście tym Lambert stwierdza, że zrezygnował z dalszych działań przeciwko Nowemu Orleanowi. Prosił również, aby jego ludzie byli chronieni i otoczeni opieką. Jackson zastanawiał się nad ściganiem wycofujących się Brytyjczyków. Ale zdecydował, że nie będzie niepotrzebnie ryzykował życia swoich ludzi. Uważał, że życie dziesięciu brytyjskich żołnierzy nie jest warte straty jednego z jego własnych ludzi.

Jak stwierdził generał Jackson w liście do Sekretarza Wojny, nie był przekonany, że Brytyjczycy zrezygnowali z próby zajęcia siłą terytorium Luizjany. Według szacunków Jacksona Brytyjczycy stracili ponad cztery tysiące ludzi, którzy zginęli, zostali ranni lub zdezerterowali. Jackson pozostawił oddziały piechoty, aby strzegły wałów ziemnych i plantacji Villere w razie powrotu Brytyjczyków. Resztę swojej armii sprowadził z powrotem do Nowego Orleanu 20 stycznia 1815 roku.