Paradygmat
W filozofii nauki, paradygmat jest sposobem myślenia o problemie. Słowo to pochodzi z greckiego παράδειγμα (paradeigma), "pattern, example, sample" z czasownika παραδείκνυμι (paradeiknumi), "exhibit, represent, expose" i tego z παρά (para), "beside, beyond" i δείκνυμι (deiknumi), "to show, to point out". Paradygmat może być również wykorzystany do odniesienia się do zbioru pomysłów na dany temat. Idea, że Ziemia jest centrum wszechświata, lub że Ziemia i inne planety poruszają się wokół Słońca, to przykłady paradygmatów. Jednym z pierwszych współczesnych ludzi, który użył tego słowa był Georg Christoph Lichtenberg (1742-1799), osiemnastowieczny matematyk i naukowiec.
W retoryce paradeigma jest znana jako rodzaj dowodu. Celem paradygmatu jest dostarczenie publiczności ilustracji podobnych zdarzeń. Ilustracja ta nie ma na celu doprowadzenia słuchaczy do konkluzji, ale jest wykorzystywana jako pomoc w ich prowadzeniu. Osobisty księgowy jest dobre porównanie paradeigma, aby wyjaśnić, jak to jest przeznaczone do kierowania publicznością. Zadaniem osobistego księgowego nie jest powiedzenie klientowi dokładnie, na co (a co nie) wydać pieniądze, ale pomoc w poprowadzeniu klienta, jak pieniądze powinny być wydawane w oparciu o jego cele finansowe. Anaximenes zdefiniował paradygmat jako "działania, które miały miejsce wcześniej i są podobne lub wręcz przeciwnie do tych, o których teraz mówimy". Arystoteles używa tego słowa w podobny sposób, w logice indukcyjnej. zwykle indukcji używa się, aby przejść od kilku szczególnych przypadków do ogólnego. Arystoteles używa tego słowa, aby przejść od jednego szczególnego przypadku do drugiego.
Oryginalny grecki termin παράδειγμα (paradeigma) został użyty w greckich tekstach, takich jak Tymeusz Platona (28A) jako model lub wzór, którego Demiurg (bóg) użył do stworzenia kosmosu. Termin ten miał techniczne znaczenie w dziedzinie gramatyki: słownik Merriam-Webster z 1900 roku definiuje jego techniczne zastosowanie tylko w kontekście gramatyki lub, w retoryce, jako termin na przypowieść ilustracyjną lub bajkę. W lingwistyce Ferdinand de Saussure użył paradygmatu, aby odnieść się do klasy elementów o podobieństwach.
W Getyndze nauczano go pomnika Lichtenberga.
Druga strona
Pytania i odpowiedzi
P: Co oznacza słowo "paradygmat"?
O: Paradygmat to sposób myślenia o jakimś problemie lub zbiór idei na dany temat.
P: Kto był jedną z pierwszych osób, które użyły terminu "paradygmat"?
O: Georg Christoph Lichtenberg był jednym z pierwszych współczesnych ludzi, którzy użyli terminu "paradygmat".
P: Jak używa się paradygmatu w retoryce?
O: W retoryce paradygmat jest wykorzystywany jako rodzaj dowodu poprzez dostarczenie słuchaczom ilustracji podobnych zdarzeń, aby pomóc im w wyciągnięciu wniosków.
P: Jak Anaksymenes zdefiniował paradygmat?
O: Anaksymenes zdefiniował paradygmat jako "działania, które miały miejsce wcześniej i są podobne lub przeciwne do tych, o których teraz mówimy".
P: Jak Arystoteles używał paradygmatu w logice indukcyjnej?
O: Arystoteles stosował paradygmat w logice indukcyjnej, aby przejść od jednego przypadku szczególnego do innego, a nie od kilku przypadków szczególnych do ogólnego.
P: Jaki był oryginalny grecki termin na określenie paradygmatu?
O: Oryginalny grecki termin na paradygmat to παράδειγμα (paradeigma).
P: W jakim kontekście słownik Merriam-Webster określił swoje techniczne zastosowanie dla paradygmatu?
O: Słownik Merriam-Webster z 1900 roku definiuje techniczne zastosowanie paradygmatu tylko w kontekście gramatyki lub w retoryce, jako określenie ilustrującej przypowieści lub bajki.
