Panny dworskie

Opis obrazu

Las Meninas przedstawia dużą salę w madryckim pałacu króla Hiszpanii Filipa IV. Na obrazie znajduje się kilka osób i wiemy, kim one są. Niektórzy z nich patrzą na siebie nawzajem, a inni spoglądają z obrazu na widza (osobę, która patrzy na obraz).

Osoba, która stoi pośrodku to infantka Margarita (księżniczka, córka króla i królowej). Towarzyszą jej dwie druhny, po jednej z każdej strony, przyzwoitka, ochroniarz, dwa karły i pies. Velázquez namalował również siebie, stojącego tuż za księżniczką i jej towarzyszami. Stoi przy sztalugach artysty. Na chwilę przestał malować i patrzy prosto na widza. Z tyłu sali znajduje się lustro, w którym widzimy górne połówki ciał króla i królowej. Oznacza to, że król i królowa są widzami, którzy patrzą na obraz. Król i królowa są prawdopodobnie malowani przez Velázqueza, ale nie wszyscy się z tym zgadzają.

Velázquez był bardzo sławny już za życia. Namalował portrety kilku królewskich osób na dworze hiszpańskim. Sam Filip nie lubił być malowany w podeszłym wieku, ale pozwolił Velázquezowi umieścić go w Las Meninas. Podarował Velázquezowi specjalny pokój, w którym mógł malować, a sam często siadał i obserwował malarza przy pracy w jego pracowni.

Obraz został nieco uszkodzony przez pożar w 1734 roku i część z niego została przemalowana, w tym lewy policzek Infantki. W ostatnich latach obraz stracił część kolorów, częściowo z powodu zanieczyszczenia spowodowanego dużą ilością odwiedzających galerię. W 1984 roku został wyczyszczony. Niektórzy ludzie uważali, że dzięki temu obraz wygląda inaczej.

Osoby z Las Meninas znajdują się w pracowni Velázqueza w pałacu królewskim. Infantka Margarita (numer 1 na kluczowym obrazie) w środku obrazu ma pięć lat. Później wyszła za mąż za cesarza rzymskiego Leopolda. Towarzyszą jej dwie damy do towarzystwa (meninas): doña Isabel de Velasco (2), która ma zamiar ukłonić się księżniczce, oraz doña María Agustina Sarmiento de Sotomayor (3), która klęczy przed Margaritą, podając jej napój z czerwonego kubka, czyli bucaro, trzymanego na złotej tacy. Na prawo od infantki stoją dwa karły: Maribarbola (4), który był Niemcem, i Nicolas Pertusato (5), który był Włochem. Próbuje on obudzić psa przy swoich nogach. Za nimi stoi doña Marcela de Ulloa (6), przyzwoitka księżniczki, ubrana w żałobny strój i rozmawiająca z ochroniarzem (lub guardadamas) (7). Nie znamy nazwiska tego ochroniarza.

Z tyłu po prawej stronie stoi Don José Nieto Velázquez (8) - szambelan królowej w latach 50. XVI w. i kierownik królewskich pracowni gobelinów - który mógł być krewnym artysty. Nieto ukazany jest w zatrzymaniu, ze zgiętym prawym kolanem i stopami na różnych stopniach. Nie jesteśmy pewni, co robi. Żadna z osób na obrazie go nie widzi. Widzi go tylko widz (król i królowa?).

Sam Velázquez (9) stoi po lewej stronie sceny, spoglądając na zewnątrz, na duże płótno wsparte na sztalugach. Na jego piersi widnieje czerwony krzyż Zakonu Santiago, który otrzymał dopiero w 1659 roku, trzy lata po ukończeniu obrazu. Później dodał go do obrazu.

W lustrze na tylnej ścianie odbijają się górne części ciała i głowy króla Filipa IV (10) i jego królowej Mariany (11). Większość ludzi myśli, że są oni malowani przez Velázqueza, a ich córka, infantka, przygląda się im.

Detal przedstawiający córkę Filipa IV, infantkę Margaritę. Jej lewy policzek został w znacznym stopniu przemalowany po uszkodzeniu w pożarze w 1734 roku.


Klucz do osób reprezentowanych: patrz tekst