Katastrofa w Bhopalu

Przyczyny

Zakład w Bhopalu, w którym doszło do katastrofy, zaczął produkować "Carbaryl" w 1977 roku. Karbaryl jest stosowany głównie jako środek owadobójczy. Początkowo produkcja wynosiła 2 500 ton rocznie. Nie było żadnego problemu, ponieważ zakład został zaprojektowany do produkcji 5 000 ton. Na początku lat 80. ubiegłego wieku Carbaryl nie sprzedawał się zbyt dobrze. Z tego powodu właściciele zakładu zaczęli obniżać koszty. Obejmowały one zatrudnienie mniejszej liczby osób, rzadsze wykonywanie prac konserwacyjnych oraz stosowanie części wykonanych ze stali niższej jakości. Rozważano również zamknięcie zakładu. Kiedy doszło do katastrofy, w zakładzie nie było żadnej produkcji, ponieważ na rynku istniała nadwyżka materiału.

Istnieje również teoria z tym związana, która mówi, że właściciel Union Carbide Company (UCC) zrobił to celowo, aby tylko rzucić wyzwanie rządowi w celu ukarania go. Jednakże, jak wszyscy wiemy, uciekł on dawno temu, wykorzystując korupcję w indyjskim rządzie w tym czasie na swoją korzyść.

Do katastrofy doszło, ponieważ woda dostała się do zbiornika z izocyjanianem metylu. Spowodowało to reakcję chemiczną, w wyniku której powstało m.in. dużo dwutlenku węgla. W wyniku tej reakcji temperatura wewnątrz zbiornika wzrosła do ponad 200°C (392°F). Ciśnienie było większe niż to, które był w stanie wytrzymać zbiornik. Zbiornik posiadał zawory do regulacji ciśnienia. Były one uruchamiane w sytuacji awaryjnej, co obniżało ciśnienie. W wyniku tego do środowiska uwalniane były duże ilości toksycznych gazów. Rury były zardzewiałe. Rdza w rurach żelaznych przyspieszyła reakcję. Cała zawartość zbiornika została uwolniona w ciągu około dwóch godzin. Woda dostała się do zbiornika z powodu sekwencji zdarzeń. Zbiornik był źle utrzymany. Po zakończeniu czyszczenia woda dostała się do zbiornika.

Teorie

Istnieją różne teorie, jak woda może dostać się do zbiornika. W tym czasie robotnicy czyścili wodą rury. Niektórzy twierdzą, że z powodu złej konserwacji i nieszczelnych zaworów, w produkcji maszyn stosowano gorsze komponenty, a także niski poziom konserwacji maszyn powodował, że woda mogła przeciekać do zbiornika 610. W grudniu 1985 r. New York Times doniósł, że według kierowników zakładów hipoteza o tej drodze wprowadzania wody została przetestowana w obecności oficjalnych badaczy i została uznana za negatywną. UCC utrzymuje również, że droga ta nie była możliwa i że był to akt sabotażu ze strony "niezadowolonego pracownika", który wprowadzał wodę bezpośrednio do zbiornika. Zob. również http://www.hindustantimes.com/bhopal/cbi-probe-into-gas-tragedy-baseless-and-malicious-says-counsel-of-indian-convict/story-cCzHAuxf6V6bA6vYFwFwPL.html. Jednakże zespół badawczy przedsiębiorstwa nie znalazł żadnych dowodów na istnienie koniecznego związku.

Sprawozdania z 1985 roku dają obraz tego, co doprowadziło do katastrofy i jak się ona rozwinęła. Sprawozdania różnią się jednak w szczegółach.

Czynniki prowadzące do tego ogromnego wycieku gazu obejmują:

• Stosowanie niebezpiecznych substancji chemicznych (MIC) zamiast mniej niebezpiecznych
• Przechowywanie tych chemikaliów w dużych zbiornikach zamiast w ponad 200 stalowych beczkach.
• Ewentualny materiał korodujący w rurociągach
• Słaba konserwacja po zaprzestaniu produkcji w zakładzie na początku lat 80.
• Awaria kilku systemów bezpieczeństwa (z powodu niewłaściwej konserwacji i przepisów).
• Wyłączenie systemów bezpieczeństwa w celu zaoszczędzenia pieniędzy - w tym systemu chłodzenia zbiorników MIC, który sam w sobie zapobiegłby katastrofie.
• Modyfikacje projektu zakładu przez indyjskich inżynierów, mające na celu dostosowanie się do przepisów rządowych i nacisków ekonomicznych w celu zmniejszenia wydatków.

Problem pogorszyło wówczas położenie zakładu w pobliżu gęsto zaludnionego obszaru, nieistniejące plany katastrof oraz braki w opiece zdrowotnej i rehabilitacji społeczno-gospodarczej. Analiza pokazuje, że stronami odpowiedzialnymi za rozmiar katastrofy są dwaj właściciele, Union Carbide Corporation i rząd Indii oraz w pewnym stopniu rząd Madhya Pradesh.

Ofiary śmiertelne

Od 3,500 do 25,000 osób zmarło w wyniku kontaktu z chmurą toksycznego gazu. Do 500,000 osób zostało rannych. Wiele z tych obrażeń jest trwałych. Niektóre z chemikaliów doprowadziły do wad wrodzonych. Liczby te są tak bardzo zróżnicowane, ponieważ nie ma dokładnych danych dotyczących liczby osób mieszkających w sąsiedztwie zakładu. Około 100.000 osób mieszkało w promieniu 1 km wokół fabryki, w której doszło do katastrofy. Właściciel fabryki, UCIL, był w większości własnością UCC, z bankami kontrolowanymi przez rząd Indii, a społeczeństwo indyjskie posiadało 49,1% udziałów. W 1989 r. UCC zapłaciła 470 mln dolarów (929 mln dolarów w 2017 r.), aby rozstrzygnąć spory sądowe wynikające z katastrofy. W 1994 r. UCC sprzedała swoje udziały w UCIL firmie EverReady Industries India Limited (EIIL), która następnie połączyła się z McLeod Russel (India) Ltd., a następnie z McLeod Russel (India) Ltd., w celu rozstrzygnięcia sporów wynikających z katastrofy. EverReady zakończył prace porządkowe na terenie zakładu w 1998 r., kiedy to zakończył 99-letni okres dzierżawy i przekazał kontrolę nad zakładem rządowi stanu Madhya Pradesh. Dow Chemical Company zakupiło UCC w 2001 r., siedemnaście lat po katastrofie.

Sprawy cywilne i karne zostały złożone w Sądzie Okręgowym w Bhopalu, w Indiach, z udziałem UCC i Warrena Andersona, dyrektora generalnego UCC w czasie katastrofy.[7][8] W czerwcu 2010 r. siedmiu byłych pracowników, w tym były przewodniczący UCIL, zostało skazanych w Bhopalu za spowodowanie śmierci przez zaniedbanie i skazanych na dwa lata pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości około 2000 dolarów każdy, co stanowi maksymalną karę dozwoloną przez indyjskie prawo. Skazano również ósmego byłego pracownika, ale zmarł on przed wydaniem wyroku.[2] Anderson zmarł 29 września 2014 r.[9]

Skutki

W 1998 r. Sąd Najwyższy Indii zawarł ugodę z Union Carbide: Musieli zapłacić 470 milionów dolarów indyjskiemu państwu. W tym czasie Union Carbide osiągnęło obrót w wysokości około 9,5 miliarda dolarów, czyli dwudziestokrotność tej kwoty. W zamian za to nie byłoby dalszego ścigania. Tylko bardzo mało pieniędzy faktycznie dotarło do ofiar.

Teren, na którym stoi zakład, jest nadal zanieczyszczony rtęcią i innymi substancjami rakotwórczymi. Dow Chemical, który jest właścicielem Union Carbide, odmawia dekontaminacji gleby. Greenpeace oszacował, że dekontaminacja kosztowałaby tylko około 30 milionów dolarów.