Mandat Niebios
Mandat nieba (天命) był chińską doktryną polityczną i religijną, która usprawiedliwiała rządy cesarza Chin. Zgodnie z tym wierzeniem, niebo (天, Tian) oznacza naturalny porządek i wolę wszechświata. Niebo udzieli mandatu sprawiedliwemu władcy, Synowi Nieba. Jeśli władca został obalony, było to interpretowane jako wskazanie, że władca był niegodny i stracił mandat. Powszechne było również przekonanie, że klęski żywiołowe, takie jak głód i powódź, były oznaką niezadowolenia niebios z władcy, więc często po wielkich klęskach dochodziło do buntów, ponieważ obywatele postrzegali je jako znaki, że mandat nieba został cofnięty.
Mandat Niebios nie wymaga, aby prawowity władca był szlachetnie urodzony, a dynastie takie jak Han i Ming zostały założone przez ludzi wspólnego pochodzenia. Mandat Niebios nie miał żadnych ograniczeń czasowych, w zależności od sprawiedliwych i zdolnych władców i ich spadkobierców. Koncepcja ta jest pod pewnymi względami podobna do europejskiej koncepcji boskiego prawa królów, jednak w przeciwieństwie do koncepcji europejskiej, nie przyznaje ona bezwarunkowego prawa do rządzenia. Koncepcja Mandatu Niebios obejmowała również prawo do buntu przeciwko niesprawiedliwemu władcy. Chińscy historycy interpretowali udaną rewoltę jako dowód na to, że Niebo wycofało swój mandat z rąk władcy. W całej chińskiej historii, czasy biedy i klęsk żywiołowych były często traktowane jako oznaki, że niebo uważało obecnego władcę za niesprawiedliwego i potrzebującego zastąpienia. Mandat nieba był często przywoływany przez filozofów i uczonych w Chinach jako sposób na ograniczenie nadużywania władzy przez władcę.
Koncepcja Mandatu Niebios została po raz pierwszy użyta w celu poparcia rządów królów dynastii Zhou (1046-256 p.n.e.) i legitymizacji obalenia przez nich wcześniejszej dynastii Shang (1600-1046 p.n.e.). W całej historii Chin był on wykorzystywany do wspierania rządów cesarzy, w tym monarchów innych niż hańscy, takich jak dynastia Qing. Koncepcja ta była również używana przez monarchów w krajach sąsiednich, takich jak Korea czy Wietnam. Podobna sytuacja panowała od czasu ustanowienia rządów Ahom w Królestwie Assam w Azji Południowo-Wschodniej.
Pytania i odpowiedzi
P: Jaki jest mandat nieba?
O: Mandat Niebios to chińska doktryna polityczna i religijna, która służyła do uzasadnienia władzy chińskiego cesarza. Według wierzeń, niebo reprezentuje naturalny porządek i wolę wszechświata i udziela swojego mandatu sprawiedliwemu władcy, znanemu jako Syn Nieba.
Jak można stracić mandat nieba?
O: Jeśli władca został obalony, interpretowano to jako znak, że był niegodny i stracił mandat z nieba. Klęski żywiołowe, takie jak głód lub powodzie, były również postrzegane jako znaki, że niebo jest niezadowolone z władcy, który utracił swój mandat.
Pytanie.
O: Nie, szlachectwo nie jest wymagane od prawowitego władcy z nakazu Nieba. Dynastie takie jak Han i Ming zostały założone przez mężczyzn o wspólnym pochodzeniu.
P: Czy istnieje ograniczenie czasowe dla tej koncepcji?
O: Nie, nie ma żadnych ograniczeń czasowych dla tej koncepcji; zależy ona natomiast od tego, jak sprawiedliwie i umiejętnie władcy wykonują swoje obowiązki i obowiązki swoich następców.
P: Czy istnieją podobieństwa między tą koncepcją w Chinach a prawem boskim królów europejskich?
O: Tak, istnieją pewne podobieństwa między tymi dwoma koncepcjami, jednak w przeciwieństwie do koncepcji europejskiej nie daje ona absolutnego prawa do rządzenia. Wersja chińska zawiera również prawo do buntu przeciwko niesprawiedliwemu władcy.
P: Kiedy w Chinach zaczęto stosować tę koncepcję?
O: To pojęcie zostało po raz pierwszy użyte za czasów dynastii Zhou (1046-256 p.n.e.), kiedy obalili dynastię Shang (1600-1046 p.n.e.). Od tego czasu cesarze używali go w całej historii Chin, w tym władcy nie należący do grupy etnicznej Han, na przykład z dynastii Qing. Przyjęły go również kraje sąsiednie, takie jak Korea i Wietnam, a także Assam w Azji Południowo-Wschodniej.
