Komunikator internetowy

Korzyści

Komunikatory internetowe oferują komunikację w czasie rzeczywistym i umożliwiają łatwą współpracę, która może być uważana za bardziej zbliżoną do prawdziwej rozmowy niż format "listu" poczty elektronicznej. W przeciwieństwie do poczty elektronicznej, strony wiedzą, czy rozmówca jest dostępny. Większość systemów pozwala użytkownikowi na ustawienie statusu online lub wiadomości o nieobecności, dzięki czemu rówieśnicy są informowani, kiedy użytkownik jest dostępny, zajęty lub nieobecny przy komputerze. Z drugiej strony, ludzie nie są zmuszeni do natychmiastowego odpowiadania na przychodzące wiadomości. Z tego powodu niektórzy uważają komunikację za pośrednictwem komunikatorów internetowych za mniej inwazyjną niż komunikacja przez telefon. Jednak nie wszystkie popularne systemy pozwalają na wysyłanie wiadomości do osób, które nie są aktualnie zalogowane (wiadomości offline), usuwając w ten sposób znaczną część różnicy między komunikatorem a pocztą elektroniczną.

Instant messaging umożliwia natychmiastową komunikację pomiędzy wieloma stronami jednocześnie, poprzez szybkie i sprawne przekazywanie informacji, z natychmiastowym otrzymaniem potwierdzenia lub odpowiedzi. W niektórych przypadkach komunikator posiada dodatkowe funkcje, które czynią go jeszcze bardziej popularnym, tj. możliwość zobaczenia drugiej strony, np. za pomocą ((kamery internetowej)), lub bezpośredniej rozmowy za darmo przez Internet.

Możliwe jest zapisanie konwersacji, aby przeczytać ją później lub przejrzeć ponownie. Wiadomości błyskawiczne zazwyczaj mogą być rejestrowane w lokalnej historii wiadomości, co zamyka drogę do trwałej natury e-maili i ułatwia szybką wymianę informacji, takich jak adresy URL lub fragmenty dokumentów (które mogą być nieporęczne, gdy komunikujemy się przez telefon).

Historia

Aplikacje typu instant messaging zaczęły pojawiać się w latach 70. w systemach operacyjnych dla wielu użytkowników, takich jak UNIX, początkowo w celu ułatwienia komunikacji z innymi użytkownikami zalogowanymi na tym samym komputerze, następnie w sieci lokalnej, a później w Internecie. Niektóre z nich używały protokołu peer-to-peer (np. talk, ntalk i ytalk), podczas gdy inne wymagały połączenia z serwerem (patrz talker i IRC). Ponieważ wszystkie te protokoły działały w oknie konsoli, większość osób odkrywających Internet w połowie lat dziewięćdziesiątych i utożsamiających go z siecią raczej się z nimi nie zetknęła.

W ostatniej połowie lat 80-tych i na początku lat 90-tych, serwis internetowy Quantum Link dla komputerów Commodore 64 oferował wiadomości między użytkownikami pomiędzy aktualnie połączonymi klientami, które nazywano "On-Line Messages" (w skrócie OLM). Późniejsze, bardziej znane wcielenie Quantum Link, America Online (AOL), oferuje podobny produkt pod nazwą "AOL Instant Messages" (AIM). Podczas gdy usługa Quantum Link działała na Commodore 64, używając tylko Commodore's PETSCII text-graphics, ekran był wizualnie podzielony na sekcje, a OLM-y pojawiały się jako żółty pasek z napisem "Message From:" i nazwą nadawcy wraz z wiadomością w poprzek tego, co użytkownik już robił, i prezentowały listę opcji odpowiedzi. Jako takie, może to być uznane za rodzaj GUI, choć znacznie bardziej prymitywne niż późniejsze Unix, Windows i Macintosh oparte GUI programów IM. OLMs były co Q-Link nazwie "Plus Services" co oznacza, że pobierał dodatkową opłatę za minutę na szczycie miesięcznych kosztów dostępu Q-Link.

Nowoczesne, internetowe, oparte na GUI klienty komunikatorów, jak są one znane dzisiaj, zaczęły się rozwijać w połowie lat 90-tych, z ICQ (1996) jako pierwszym, a następnie AOL Instant Messenger (AOL Instant Messenger, 1997). AOL później przejął firmę Mirabilis, twórców ICQ. Kilka lat później ICQ (obecnie własność AOL) otrzymał od amerykańskiego urzędu patentowego dwa patenty na komunikatory internetowe. W międzyczasie inne firmy opracowały własne aplikacje (Yahoo, MSN, Excite, Ubique, IBM), każda z własnym, zastrzeżonym protokołem i klientem; użytkownicy musieli więc uruchamiać wiele aplikacji klienckich, jeśli chcieli korzystać z więcej niż jednej z tych sieci.

W 2000 r. powstała aplikacja open source i otwarty protokół oparty na standardach o nazwie Jabber. Serwery Jabbera mogły działać jako bramy do innych protokołów IM, redukując potrzebę uruchamiania wielu klientów. Nowoczesne klienty wieloprotokołowe, takie jak Pidgin, Trillian, Adium i Miranda, mogą korzystać z każdego z popularnych protokołów IM bez potrzeby korzystania z bramy serwera.

Ostatnio wiele komunikatorów internetowych zaczęło oferować funkcje wideokonferencyjne, usługi Voice Over IP (VoIP) i konferencje internetowe. Usługi wideokonferencyjne integrują zarówno wideokonferencje, jak i komunikatory internetowe. Niektóre nowsze firmy oferujące komunikatory internetowe oferują współdzielenie pulpitu, radio IP i IPTV do funkcji głosowych i wideo.

Termin "komunikator internetowy" jest znakiem usługowym firmy Time Warner i nie może być używany w oprogramowaniu niezwiązanym z firmą AOL w Stanach Zjednoczonych. Z tego powodu, klient komunikatora znany wcześniej jako Gaim lub gaim ogłosił w kwietniu 2007 roku, że zostanie przemianowany na "Pidgin".

Współpraca

Podjęto kilka prób stworzenia jednolitego standardu dla komunikatorów internetowych: SIP (Session Initiation Protocol) i SIMPLE (SIP for Instant Messaging and Presence Leveraging Extensions) IETF-u, APEX (Application Exchange), Prim (Presence and Instant Messaging Protocol), oparty na otwartym XML-u XMPP (Extensible Messaging and Presence Protocol), znany bardziej jako Jabber oraz IMPS (Instant Messaging and Presence Service) OMA (Open Mobile Alliance) stworzony specjalnie dla urządzeń mobilnych.

Czasami firmy próbowały stworzyć jeden standard dla wszystkich głównych dostawców IM (AOL, Yahoo! i Microsoft). Nie sprawdziły się one, więc każdy z nich nadal używa swojego własnego, zastrzeżonego protokołu.

Jednak gdy dyskusje w IETF utknęły w martwym punkcie, szef działu usług współpracy w firmie Reuters, David Gurle (założyciel działu Real Time Communication and Collaboration firmy Microsoft), zaskoczył wszystkich, podpisując we wrześniu 2003 r. pierwszą umowę o łączności między dostawcami usług. To historyczne porozumienie umożliwiło użytkownikom komunikatorów AIM, ICQ i MSN Messenger prowadzenie rozmów z odpowiednikami Reuters Messaging i vice-versa za opłatą dostępu. Po tym przełomowym porozumieniu między sieciami Microsoft, Yahoo! i AOL doszły do porozumienia, na mocy którego użytkownicy Live Communication Server 2005 firmy Microsoft (który, co ciekawe, jest również wykorzystywany przez Reutersa w jego usłudze Reuters Messaging) mieliby również możliwość rozmawiania z publicznymi użytkownikami komunikatorów internetowych. Umowa ta raz na zawsze ustaliła protokół łączności na rynku jako SIP/SIMPLE i ustanowiła opłatę za łączność za dostęp do publicznych chmur komunikatorów internetowych. Osobno, w dniu 13 października 2005 r. Microsoft i Yahoo! ogłosiły, że do lata 2006 r. (na półkuli północnej) będą współdziałać przy użyciu SIP/SIMPLE, po czym w grudniu 2005 r. zawarto umowę o partnerstwie strategicznym między AOL i Google, na mocy której użytkownicy Google Talk będą mogli rozmawiać z użytkownikami AIM i ICQ pod warunkiem posiadania tożsamości w AOL.

Istnieją dwa sposoby na połączenie wielu różnych protokołów:

1. Połączenie wielu różnych protokołów w ramach aplikacji klienta IM.
2. Połączenie wielu różnych protokołów wewnątrz aplikacji serwera IM. Takie podejście przenosi zadanie komunikacji z innymi usługami na serwer. Klienci nie muszą znać lub dbać o inne protokoły IM. Na przykład, LCS 2005 Public IM Connectivity. Podejście to jest popularne w serwerach Jabber/XMPP, jednak tak zwane projekty transportowe mają te same problemy z inżynierią wsteczną, jak każdy inny projekt związany z zamkniętymi protokołami lub formatami.

Niektóre podejścia, takie jak to przyjęte przez oprogramowanie Sonork enterprise IM lub sieć Jabber/XMPP lub Winpopup LAN Messenger, pozwalają organizacjom na stworzenie własnej prywatnej sieci komunikatorów internetowych, umożliwiając im ograniczenie dostępu do serwera (często z siecią IM całkowicie za zaporą) i zarządzanie uprawnieniami użytkowników. Inne systemy komunikatorów korporacyjnych pozwalają zarejestrowanym użytkownikom łączyć się również spoza sieci LAN korporacji, wykorzystując bezpieczny, przyjazny dla zapory sieciowej protokół HTTPS. Zazwyczaj dedykowany korporacyjny serwer IM ma kilka zalet, takich jak wstępnie wypełnione listy kontaktów, zintegrowane uwierzytelnianie oraz lepsze bezpieczeństwo i prywatność.

Niektóre sieci wprowadziły zmiany, które uniemożliwiają ich wykorzystanie przez takich klientów IM działających w wielu sieciach. Na przykład Trillian musiał wydać kilka poprawek i łatek, aby umożliwić swoim użytkownikom dostęp do sieci MSN, AOL i Yahoo!, po tym jak wprowadzono zmiany w tych sieciach. Główni dostawcy komunikatorów zazwyczaj powołują się na potrzebę formalnych porozumień, a także obawy związane z bezpieczeństwem jako powody wprowadzenia tych zmian.

Mobilne komunikatory internetowe

Mobile Instant Messaging (MIM) to usługa przesyłania wiadomości oparta na obecności, która ma na celu przeniesienie doświadczeń związanych z przesyłaniem wiadomości z komputerów stacjonarnych do scenariusza użytkowania w podróży. Podczas gdy kilka z podstawowych pomysłów związanych z użytkowaniem komputera stacjonarnego z jednej strony ma zastosowanie do podłączonego urządzenia mobilnego, inne nie: użytkownicy zazwyczaj patrzą tylko na ekran swojego telefonu - zmiany statusu obecności mogą następować w innych okolicznościach niż ma to miejsce w przypadku komputerów stacjonarnych, a także istnieje kilka ograniczeń funkcjonalnych wynikających z faktu, że zdecydowana większość mobilnych urządzeń komunikacyjnych jest wybierana przez użytkowników tak, aby mieściły się w dłoni.

Niektóre z różnic związanych z czynnikiem formalnym i mobilnością muszą być wzięte pod uwagę, aby stworzyć naprawdę odpowiednie, wydajne i jednocześnie wygodne doświadczenie mobilne: szerokość pasma radiowego, rozmiar pamięci, dostępność formatów multimedialnych, wprowadzanie danych za pomocą klawiatury, wyjście ekranowe, wydajność procesora i moc baterii to podstawowe kwestie, na które użytkownicy urządzeń stacjonarnych, a nawet użytkownicy nomadyczni z podłączonymi notebookami, zazwyczaj nie są narażeni.

W ramach standardu IMPS, który został opracowany jako część wczesnej inicjatywy branży telefonii komórkowej mającej na celu szersze wykorzystanie mobilnych komunikatorów internetowych, zidentyfikowano i rozwiązano kilka wcześniej nierozwiązanych problemów. Open Mobile Alliance przejęło ten standard, poprzednio nazywany Wireless Village, jako IMPS V1.0 w listopadzie 2002 roku. Od tego czasu standard ten był dalej rozwijany do IMPS V1.3, ostatniego kandydata do wydania, i oczekuje się, że zostanie wydany przed końcem 2006 roku.

Istnieją aplikacje mobilne do pobrania oferowane przez różnych niezależnych programistów, które pozwalają użytkownikom na czatowanie w ramach publicznych (MSN, Yahoo! , Google Talk, AIM, ICQ) i korporacyjnych (LCS, Sametime, Reuters) usług IM z urządzeń mobilnych.

Wśród zalet korzystania z takich klientów IM w porównaniu z SMS są: Klienci IM używają danych zamiast wiadomości tekstowych SMS; tryb czatu podobny do IM, szybsze i szybsze przesyłanie wiadomości. Niektóre programy IM pozwalają na komunikację grupową.

Kilka dużych firm z branży telefonii komórkowej planuje wspólnie dostarczyć wszechobecną, interoperacyjną usługę przesyłania wiadomości z obsługą obecności, zbudowaną zgodnie z zaleceniami dotyczącymi interoperacyjności opracowanymi przez GSM Association. Ponieważ organizacje te, jako grupa, mają około 1,5 miliarda aktywnych użytkowników krótkich wiadomości tekstowych (SMS), ludzie zastanawiają się, czy taka inicjatywa mogłaby również pomóc różnym frakcjom przemysłu w rozpoczęciu wkrótce współpracy. Dzięki temu Mobile Instant Messaging stałoby się podobne dla wszystkich użytkowników.

W międzyczasie, inne opracowania zaproponował wykorzystanie aplikacji do pobrania z zamiarem stworzenia własnego podejścia do IM, który działa na większości telefonów komórkowych na całym świecie. Zasadniczo, kilka z tych klientów są aplikacje Java są natychmiast pobierane, a następnie podłączony do serwerów back-end przez GPRS/3G kanałów internetowych. Niektóre z tych implementacji mogą łączyć się z innymi usługami IM.

Skutki dla osób z zaburzeniami słuchu lub mowy

Komunikatory internetowe otwierają nowe metody spontanicznej komunikacji dla osób z zaburzeniami słuchu, przetwarzania słuchowego lub mowy. Przez wielu uważana jest za skuteczny sposób na wyrównanie szans w komunikacji, bez konieczności korzystania ze specjalnych urządzeń lub usług przeznaczonych dla użytkowników z ubytkiem słuchu.

Sieci znajomi-przyjaciele

Instant Messaging może odbywać się w sieci Friend-to-friend, w której każdy węzeł łączy się ze znajomymi z listy przyjaciół. Pozwala to na komunikowanie się z przyjaciółmi przyjaciół i budowanie chatroomów dla wiadomości błyskawicznych z wszystkimi przyjaciółmi w tej sieci.

Aplikacja biznesowa

Komunikatory internetowe okazały się podobne do komputerów osobistych, poczty elektronicznej i sieci WWW, ponieważ ich przyjęcie do użytku jako medium komunikacji biznesowej było napędzane przede wszystkim przez indywidualnych pracowników korzystających z oprogramowania konsumenckiego w pracy, a nie przez formalny mandat lub udostępnienie przez działy informatyczne przedsiębiorstw. Dziesiątki milionów używanych konsumenckich kont IM jest wykorzystywanych do celów biznesowych przez pracowników firm i innych organizacji.

W odpowiedzi na zapotrzebowanie na komunikatory internetowe klasy biznesowej oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i zgodności z przepisami prawa, w 1999 r. firma Lotus Software wprowadziła na rynek Lotus Sametime, tworząc nowy rodzaj komunikatorów internetowych o nazwie "Enterprise Instant Messaging" ("EIM"). Microsoft wkrótce potem poszedł w ślady Lotusa, wprowadzając Microsoft Exchange Instant Messaging, a następnie stworzył nową platformę o nazwie Microsoft Office Live Communications Server. Od tego czasu zarówno IBM Lotus, jak i Microsoft wprowadziły federację pomiędzy swoimi systemami EIM a niektórymi publicznymi sieciami IM, dzięki czemu pracownicy mogą korzystać z jednego interfejsu zarówno do wewnętrznego systemu EIM, jak i do swoich znajomych na AOL, MSN i Yahoo! Obecnie wiodącymi platformami EIM są IBM Lotus Sametime, Microsoft Office Live Communications Server oraz Jabber XCP.

Upowszechnienie komunikatorów internetowych w sieciach korporacyjnych poza kontrolą organizacji IT stwarza wiele zagrożeń i odpowiedzialności dla firm, które nie zarządzają i nie wspierają efektywnie korzystania z komunikatorów internetowych. Firmy wdrażają specjalistyczne produkty i usługi do archiwizacji i zabezpieczania komunikatorów internetowych, takie jak Secure Computing, Akonix, Surfcontrol i ScanSafe, aby zminimalizować to ryzyko i zapewnić pracownikom bezpieczne i wydajne możliwości korzystania z komunikatorów internetowych.

Ryzyko i zobowiązania

Mimo że komunikatory internetowe mają wiele zalet, wiążą się z nimi również zagrożenia i zobowiązania, zwłaszcza gdy są wykorzystywane w miejscach pracy. Wśród nich są:

• Zagrożenia bezpieczeństwa (np. komunikatory internetowe wykorzystywane do infekowania komputerów programami szpiegującymi, wirusami, trojanami, robakami)
• Ryzyko związane z przestrzeganiem przepisów
• Niewłaściwe użycie
• Przeciek własności intelektualnej

Wykorzystywanie przez hakerów sieci komunikatorów internetowych do dostarczania szkodliwego kodu stale rosło od 2004 r. do chwili obecnej, przy czym liczba ataków wymienionych przez IM Security Center wzrosła o 15% z 347 ataków w 2005 r. do 406 w 2006 r. Hakerzy stosują dwie metody dostarczania złośliwego kodu za pośrednictwem komunikatorów internetowych: dostarczanie wirusów, trojanów lub programów szpiegujących w zainfekowanym pliku oraz wykorzystywanie "społecznie zmodyfikowanego" tekstu z adresem internetowym, który zachęca odbiorcę do kliknięcia adresu URL łączącego go ze stroną internetową, z której następnie pobierany jest złośliwy kod. Wirusy, robaki i trojany zazwyczaj rozprzestrzeniają się poprzez szybkie wysyłanie się poprzez listę znajomych zainfekowanego użytkownika. Skuteczny atak z wykorzystaniem "zatrutego adresu URL" może dotrzeć do dziesiątek tysięcy osób w ciągu kilku minut, gdy każda osoba z listy znajomych otrzyma wiadomość wyglądającą na pochodzącą od zaufanego przyjaciela. Odbiorcy klikają na adres internetowy i cały cykl zaczyna się od nowa. Infekcje mogą przybierać różne formy - od uciążliwych po przestępcze - i z roku na rok stają się coraz bardziej wyrafinowane.

Oprócz zagrożenia związanego ze złośliwym kodem, korzystanie z komunikatorów internetowych w pracy stwarza również ryzyko nieprzestrzegania praw i przepisów regulujących korzystanie z komunikacji elektronicznej w przedsiębiorstwach. W samych Stanach Zjednoczonych istnieje ponad 10 000 przepisów i regulacji związanych z komunikacją elektroniczną i przechowywaniem dokumentacji. Najbardziej znane z nich to ustawa Sarbanes-Oxley, HIPAA i SEC 17a-3. Ostatnie zmiany w Federalnych Przepisach Postępowania Cywilnego, obowiązujące od 1 grudnia 2006 r., tworzą nową kategorię dla zapisów elektronicznych, które mogą być wymagane w ramach discovery (prawa) w postępowaniu sądowym. Większość krajów na świecie również reguluje korzystanie z komunikatorów elektronicznych i przechowywanie dokumentacji elektronicznej w sposób podobny do Stanów Zjednoczonych. Najczęstsze regulacje związane z komunikatorami internetowymi w pracy dotyczą potrzeby tworzenia zarchiwizowanej komunikacji biznesowej w celu spełnienia żądań rządowych lub sądowych na mocy prawa. Wiele komunikatorów internetowych zalicza się do kategorii komunikacji biznesowej, która musi być archiwizowana i możliwa do odzyskania.

Organizacje wszystkich typów muszą chronić się przed odpowiedzialnością wynikającą z niewłaściwego korzystania z komunikatorów internetowych przez ich pracowników. Nieformalna, natychmiastowa i pozornie anonimowa natura komunikatorów internetowych sprawia, że są one podatne na nadużycia w miejscu pracy. Temat niewłaściwego korzystania z komunikatorów internetowych trafił na pierwsze strony gazet w październiku 2006 r., kiedy kongresman Mark Foley zrezygnował z mandatu po przyznaniu się do wysyłania obraźliwych wiadomości błyskawicznych o charakterze seksualnym do nieletnich byłych członków Izby z komputera w swoim biurze kongresowym. Skandal z Markiem Foleyem spowodował nagłośnienie sprawy w mediach i artykuły w gazetach głównego nurtu ostrzegające przed zagrożeniami związanymi z niewłaściwym używaniem komunikatorów internetowych w miejscach pracy. W większości krajów korporacje są prawnie zobowiązane do zapewnienia pracownikom środowiska pracy wolnego od molestowania. Wykorzystanie firmowych komputerów, sieci i oprogramowania do nękania osób lub rozpowszechniania niestosownych żartów lub języka stwarza odpowiedzialność nie tylko dla sprawcy, ale również dla pracodawcy. Badanie przeprowadzone przez firmę Akonix Systems, Inc. w marcu 2007 r. wykazało, że 31% respondentów było nękanych w pracy za pośrednictwem komunikatorów internetowych. Firmy włączają obecnie komunikatory internetowe jako integralny element swoich polityk dotyczących właściwego korzystania z sieci WWW, poczty elektronicznej i innych zasobów korporacyjnych.

Bezpieczeństwo i archiwizacja

Na początku XXI wieku pojawiła się nowa klasa dostawców zabezpieczeń informatycznych, których celem było zapewnienie środków zaradczych wobec ryzyka i odpowiedzialności, na jakie narażone były korporacje decydujące się na wykorzystanie komunikatorów internetowych do komunikacji biznesowej. Dostawcy zabezpieczeń IM stworzyli nowe produkty, które miały być instalowane w sieciach korporacyjnych w celu archiwizacji, skanowania zawartości i skanowania bezpieczeństwa ruchu IM wchodzącego i wychodzącego z korporacji. Podobnie jak dostawcy filtrujący pocztę elektroniczną, dostawcy zabezpieczeń komunikatorów internetowych koncentrują się na opisanych powyżej zagrożeniach i zobowiązaniach.

Wraz z szybkim upowszechnieniem się komunikatorów internetowych w miejscu pracy, w połowie XXI wieku zaczął rosnąć popyt na produkty zabezpieczające komunikatory internetowe. Do 2007 r. preferowaną platformą do zakupu oprogramowania zabezpieczającego stało się "urządzenie", według IDC, które szacuje, że do 2008 r. 80% produktów bezpieczeństwa sieciowego będzie dostarczanych za pośrednictwem urządzenia.

Powiązane strony

• e-mail
• IRC