Henryk IV, Święty Cesarz Rzymski
Henryk IV (1050-1106) był królem Niemiec od 1056 r. i Świętym Cesarzem Rzymskim od 1084 r., aż do ustąpienia w 1105 r. Był trzecim cesarzem z dynastii salickiej i jedną z najciekawszych i najważniejszych postaci XI wieku. Jego panowanie naznaczone było kontrowersją o inwestyturę z papiestwem i kilkoma wojnami domowymi z pretendentami do tronu we Włoszech i Niemczech.
Biografia
Henryk był najstarszym synem cesarza Henryka III, z jego drugą żoną Agnieszką de Poitou, i prawdopodobnie urodził się w pałacu królewskim w Goslar. Gdy w 1056 r. Henryk III niespodziewanie zmarł, sześcioletni Henryk IV bez problemów został królem. Cesarzowa Agnieszka pełniła funkcję regentki, a niemiecki papież Wiktor II został mianowany jej doradcą.
W przeciwieństwie do Henryka III, Agnieszka nie mogła wpłynąć na wybór nowych papieży, Stefana IX i Mikołaja II. Papieże ci współpracowali z Normanami z południowych Włoch. Ale pierwszy wielki problem zaczął się, gdy Mikołaj zażądał wpływu na wybór Niemiec.
Kontrowersje związane z inwestyturą
Grzegorz VII, reformatorski mnich, został wybrany na papieża w 1073 roku. To właśnie wtedy rozpoczęła się kontrowersja między cesarzem a papieżem.
W wyższych sferach niemieckiego duchowieństwa Grzegorz miał wielu wrogów. Dlatego król Henryk ogłosił, że Grzegorz nie jest już papieżem, a Rzymianie powinni wybrać nowego papieża.[1] Gdy Grzegorz dowiedział się o tym, ekskomunikował Henryka IV, ogłosił, że nie jest już cesarzem i odwołał przysięgi, które lud złożył królowi Henrykowi.
Ekskomunika króla wywarła głębokie wrażenie zarówno w Niemczech, jak i we Włoszech. Trzydzieści lat wcześniej Henryk III obalił trzech papieży, ale kiedy Henryk IV próbował powielić tę procedurę, nie miał poparcia ludu. Sasi wszczęli drugą rebelię, a partia antykrólewska rosła w siłę.
Do Canossy
Sytuacja stała się teraz dla Henryka niezwykle krytyczna. Stało się jasne, że za wszelką cenę musi uzyskać rozgrzeszenie od Grzegorza. Początkowo próbował tego poprzez ambasadę, ale kiedy Grzegorz odrzucił tę propozycję, udał się osobiście do Włoch.
Papież opuścił już Rzym. Henryk próbował zmusić papieża do udzielenia mu rozgrzeszenia, odprawiając przed nim pokutę w Canossie, gdzie przebywał Grzegorz. Dla chrześcijanina wydawało się niemożliwe, aby odmówić pokutnikowi ponownego wejścia do kościoła, dlatego Grzegorz usunął zakaz. Ale nastąpił nowy konflikt, ponieważ Henryk IV uważał, że koniec ekskomuniki oznacza, że znów jest królem. Ale Grzegorz nie zdecydował o tym.
Druga ekskomunika Henryka
Zbuntowana szlachta niemiecka wykorzystała ekskomunikę Henryka, by ustanowić konkurencyjnego króla, księcia Szwabii Rudolfa (Forchheim, marzec 1077). Początkowo Grzegorz wydawał się być neutralny, ponieważ obie strony (cesarz i buntownicy) miały w miarę równe siły. W końcu jednak zdecydował się poprzeć Rudolfa Szwabskiego po jego zwycięstwie pod Flarchheim (27 stycznia 1080 r.) i ogłosił ekskomunikę i ponowne obalenie króla Henryka (7 marca 1080 r.).
Było to powszechnie uważane za niesprawiedliwość. Kiedy 16 października tego samego roku zmarł Rudolf Szwabski, Henryk rozpoczął walkę o tytuł króla. W 1081 r. rozpoczął konflikt z Grzegorzem we Włoszech. Grzegorz stał się teraz mniej potężny, a trzynastu kardynałów przestało go popierać. Rzym poddał się królowi niemieckiemu, a Guibert z Rawenny został intronizowany na Klemensa III (24 marca 1084 r.). Henryk został koronowany na cesarza przez swego rywala, podczas gdy sam Grzegorz musiał uciekać z Rzymu w towarzystwie swego normańskiego "wasala", Roberta Guiscarda.
Małżeństwa
Żona Henryka, Bertha, zmarła 27 grudnia 1087 roku. Ona również została pochowana w katedrze w Speyer. Ich dziećmi były:
- Agnieszka z Niemiec (ur. 1072), wyszła za mąż za Fryderyka I von Staufen, księcia Szwabii.
- Konrad (12 lutego 1074 r. - 27 lipca 1101 r.)
- Adelajda, zmarła w niemowlęctwie
- Henryk, zmarł w wieku niemowlęcym
- Henryk V, Święty Cesarz Rzymski
Drzewo genealogiczne
| Krewni Henryka IV, Świętego Cesarza Rzymskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
