Obrzęd przejścia
Rytuały przejścia są rytuałami wykonywanymi przez ludzi, indywidualnie lub zbiorowo jako grupa społeczna, które symbolicznie potwierdzają odejście z jednej fazy życia i wejście w inną.
Wszyscy ludzie w każdym społeczeństwie i kulturze doświadczają rytuałów przejścia, ale często zdarzają się one w różny sposób, z różnych powodów i w szczególnym czasie, w zależności od tego, z jakiego społeczeństwa lub kultury pochodzi dana osoba. Rytuały przejścia celebrują i chronią osobę lub osoby, które się zmieniają. Przekazują one wspólne idee społecznie oczekiwanego zachowania i odpowiedzialności oraz oznaczają transformację z jednego statusu społecznego (np. osiągnięcie pełnoletności), miejsca (np. przekroczenie granicy państwowej), stanu (np. powrót do zdrowia po chorobie), czasu (np. świętowanie nowego roku) do następnego.
Arnold van Gennep
Francuski socjolog Arnold van Gennep (23 kwietnia 1873 - 7 maja 1957) najsłynniej zdefiniował pojęcie rytuałów przejścia w swojej książce Les rites de passage (Rytuały przejścia), opublikowanej po raz pierwszy w 1909 roku. Van Gennep przestudiował raporty etnograficzne z różnych części świata, które opisywały rytuały przejścia. Doszedł do wniosku, że mają one uniwersalną strukturę, nawet jeśli same rytuały przejścia różnią się znacznie w charakterze między społeczeństwami i kulturami.
Uniwersalna struktura obrzędów przejścia
Rytuały przejścia są uporządkowane w trzy fazy.
- Separacja (Rytuały przed-liminalne): W tej fazie osoba lub grupa osób, która wykonuje rytuał przejścia, jest usuwana ze swojego społeczeństwa i odchodzi od dotychczasowego statusu, przygotowując się do przejścia w następny.
- Przejście (Rytuały Liminalne): Faza obrzędu przejścia, która znajduje się pomiędzy odejściem osoby lub grupy osób z poprzedniego statusu a ich wejściem w nowy. Faza ta jest często niebezpieczna i pełna niepewności.
- Inkorporacja (rytuały postliminalne): Osoba lub grupa osób, która ukończyła rytuał przejścia, akceptuje swój nowy status i obowiązki i ponownie wchodzi do społeczeństwa.
Obrzędy przejścia i różnorodność kulturowa
Poprzez uznanie różnych sposobów, w jakie różne społeczeństwa i kultury przeprowadzają rytuały przejścia, obserwujemy różnorodność kulturową. Uczenie się o rytuałach przejścia w wymiarze międzykulturowym może pomóc nam zrozumieć innych i samych siebie. Świadomość różnorodności kulturowej jest niezbędna do kształtowania otwartego, tolerancyjnego i akceptującego spojrzenia na ludzi, którzy nie pochodzą z tego samego społeczeństwa lub kultury, co nasza własna.
