Plan Geddesa dla Tel Awiwu

Cechy i zasady planu Geddesa

Geddes, pierwotnie biolog i socjolog, został zaangażowany do zaprojektowania planu nowego miasta Tel Awiw, które miało powstać w sąsiedztwie starożytnego miasta portowego Jaffa. Zasady, które zastosował w mieście, były uderzająco podobne do tego, co dziś znamy jako idee Nowego Urbanizmu w planowaniu - nacisk położono na ruch pieszy w przeciwieństwie do ruchu samochodowego, poczucie wspólnoty i życia obywatelskiego wspierano poprzez wykorzystanie placów miejskich, a obfite nasadzenia zieleni zapewniły znaczny nacisk na minimalny ślad ekologiczny. Prywatny ruch samochodowy został zminimalizowany, a miasto zostało zaprojektowane w skali pieszej. Ta tożsamość dzielnicy była kluczowa dla sukcesu Tel Awiwu jako miasta.

Innym ważnym aspektem planu Geddesa było zastosowanie "superbloków", które były popularne na początku i w połowie XX wieku, a wywodziły się z ruchu modernistycznego. Główną zasadą było stworzenie bardzo dużych bloków ograniczonych głównymi, a nie mniejszymi drogami i poprzecinanych wąskimi jednokierunkowymi ulicami zaprojektowanymi w taki sposób, aby zniechęcić do ruchu samochodowego. Celem tych superbloków było rozwijanie wspólnoty i poczucia życia obywatelskiego w ich obrębie. Aby to osiągnąć planowano, że w centrum każdego bloku będzie znajdować się centralna przestrzeń publiczna (ogród lub budynek publiczny). W rzeczywistości czynniki komercyjne spowodowały, że niewiele z tych centralnych placów zostało przechwyconych do użytku publicznego.

Ogrody

Geddes czerpał część inspiracji z ruchu miast-ogrodów stworzonego przez Ebenezera Howarda, zależało mu na tym, aby zieleń była integralną częścią krajobrazu Tel Awiwu. W tym celu, zgodnie z jego planem, budynki miały zajmować maksymalnie tylko jedną trzecią danego terenu, ograniczenia te miały na celu zapewnienie maksymalnego potencjału dla dzielnic dobrze wyposażonych w bujną zieleń.

Architektura

Geddes nie narzucił określonego stylu architektonicznego dla tego obszaru, tradycyjnie miasto planowane zgodnie z założeniami brytyjskiego ruchu miast-ogrodów dążyłoby do stylu architektonicznego opartego na tradycyjnym stylu dla danego regionu. Geddes zdawał sobie sprawę, że większość ludności, dla której projektował, stanowili imigranci z Europy i innych części świata. Zachęcał do rozwijania wyraźnie "żydowskiego stylu". Co ciekawe, Geddes w swoim raporcie planistycznym podał niewiele więcej niż zalecenia dotyczące tego stylu.

Pogorszenie i rozwój

W ciągu następnych dziesięcioleci po zrealizowaniu planu Geddesa obszar ten zaczął podupadać, a w społeczeństwie pojawił się znaczący lament i niezadowolenie z rozpadu miasta. To pogorszenie sytuacji zostało później wykorzystane jako uzasadnienie dla szybkiej przebudowy tego obszaru w latach 50. Zauważono jednak, że ta dezaprobata dla rozpadu miasta szybko zmieniła się w nostalgię, gdy stare budynki zaczęły być burzone, aby zrobić miejsce dla nowej zabudowy. W rezultacie podjęto znaczne wysiłki, aby zachować historyczne dzielnice zaplanowane przez Geddesa, a w 1984 roku powołano do życia Radę Ochrony Budynków i Miejsc (Council for the Preservation of buildings and Sites), której zadaniem jest ich ochrona.

Krytyka

Krytycy układu urbanistycznego Tel Awiwu sugerują, że nie jest to piękne miasto w klasycznym sensie. W dużej mierze obwinia się za to niski standard budownictwa i jednostek mieszkaniowych (apartamentowców), twierdząc, że powstałe budynki są brzydkie i przypominają stosy kartonów z pudełkami po butach zamiast balkonów.

Dalsza krytyka dotyczyła tego, że miasto nie radziło sobie dobrze z rosnącą populacją i prywatnym ruchem samochodowym, którego Geddes nie przewidział w tamtym czasie. Zła konstrukcja budynków i brak odpowiedniego utrzymania posłużyły jako dalsza krytyka wczesnego planowania miasta.

Niezależnie od tych krytycznych uwag dotyczących planowania Tel Awiwu przez Geddesa, Tel Awiw, choć nie jest odporny na współczesne problemy związane z ruchem ulicznym i rozwojem, z którymi borykają się wszystkie dzisiejsze miasta, jest powszechnie uważany za udane miasto i symbol współczesnego Izraela.